متن انگلیسی کتاب:
رساله دانشگاهی برای دوره دکتری:
��Dr. A. Sachedina�& Dr. J. Hussain /The�Occutation�& Mahdi, ism In the Imamite, Shiite Doctrine. ( The Doctrine of Mahdi ism in Twelver shi ism as presented by Two contemporary Muslim Scholars ) Dpartment of Religious studies . university of Virginia. May 1983 . U. S. A. Translation�& Reviewe with an Long�Introduction by :
... [مشاهده متن کامل]
• ۱معرفى اجمالى
• ۲ساختار
• ۳گزارش محتوا
• ۴وضعیت کتاب
• ۵منابع مقاله
• ۶پیوندها
معرفى اجمالى
بازخوانی تاریخ تشیع امامیه ؛ غیبت و مهدویت
از دیدگاه دکتر جاسم حسین و دکتر ساشادینا گزارش پارسی از دکترمحمودضاافتخارزاده، نقد و بررسى آراء و نظرات دو تن از شیعیان روشنفکر در زمینه عقیده ی مهدویت است.
کتاب به منظور آشنایى محققین با عقاید دکتر جاسم حسین و دکتر عبدالعزیز عبدالحسین ساشادینا و نکات ضعف اعتقادات آن ها درباره مهدویت، در سال 1369ش ترجمه و تالیف شده است.
ساختار
کتاب با مقدمه مؤلف آغاز و مطالب در سه بخش ارائه شده است.
کتاب در اصل، ترجمه رساله اى است که مؤلف آن را براى دوره دکترای تاریخ اسلام ( شیعه ) نوشته است. مؤلف به بررسى دو دیگاه متعارض مکتوب پیرامون غیبت و مهدویت امام دوازدهم ( عج ) پرداخته و خود بر یکى از این دو دیدگاه تاکید کرده است.
مترجم آراى ساشادینا را در واقع حرف جدیدى ندانسته و آن را همان گفته هاى واقفیه در زمان غیبت امام عصر ( عج ) مى داند که سعى کرده با استفاده از کتاب فرق الشیعة نوبختى که از متون قدیمى شیعه است، نظرات خود را تأیید کند.
به گفته مترجم، این دو محقق، بیشتر در زمینه دو مقوله �القائم ( عنصر قیام در قضیه مهدویت ) � و �المنتظر ( عنصر انتظار ظهور امام ) � و برخى مسائل دیگر، حرف و حدیث دارند و به ناروا از نظرات نوبختى، به نفع خود سود جسته اند.
به گفته مترجم، نظرات نوبختى آخرین حرف و دقیق ترین سخن شیعیان در زمینه مهدویت نیست. مترجم در پاورقى و مقدمه مفصل کتاب، به نقد سخنان و نظرات این دو محقق پرداخته است.
گزارش محتوا
مقدمه مترجم، اشاره اى است به عقاید و باورهاى اصیل شیعى در مباحث مربوط به مهدویت از جمله غیبت امام دوازدهم ( ع ) ، آخرالزمان، ظهور امام غائب، مدینه فاضله، انسان ایده آل.
مترجم معتقد است که مطالعه دقیق مقدمه وى، خواننده را در فضاى عقیدتى مهدویت قرار خواهد داد و سفسطه ها و مغلطه هاى این دو محقق را آشکار و خنثى خواهد نمود.
در بخش اول، آراء و نظریات دکتر جاسم حسین پیرامون رویدادهاى غیبت امام دوازدهم ( ع ) مطرح شده است. وى کوشیده است تا دکترین مهدویت امام دوازدهم را بر اساس احادیث منسوب به پیامبر ( ص ) و امامان ( ع ) ترسیم کند. بنا به عقیده او، تعدادى از احادیث صریحاً دلالت دارند که جانشین دوازدهم پیامبر ( ص ) ، همان امامى است که براى تحقق عدل و قسط در زمین خواهد آمد.
وى در توصیفش از احادیث متوالى تاریخى عصر امام صادق ( ع ) به بعد، پیوسته به احادیثى ارجاع مى دهد که ظاهراً به قدر کافى مبهم بوده و براى تقویت پاره اى از عقاید گوناگون مربوط به هویت �المهدى� به کار مى رفته است. در نتیجه، وى اعتراف مى کند که بسیارى از احادیث، به طور کلى تنها به مسئله معاد و قیامت مربوط است. موضوعى که راه تفسیر احادیث مزبور را بر اساس تمایلات علماى شیعه گشوده است.
دوم، بیان دیدگاه دکتر ساشادینا در رابطه با عقیده مهدویت در تشیع امامیه است.
وى در بررسى خود از تحول عقیده مهدویت در تشیع امامیه، به طور خلاصه مى گوید که او از سه شیوه تحقیق پیروى کرده است:
نخست آنکه بررسى منابع اولیه تشیع امامیه او را به این نتیجه رسانده است که امام دوازدهم ( ع ) پس از غیبت اولیه اش، نقش �القائم بالجهاد� ( قیام براى احقاق حق خاندان پیامبر ( ص ) را بر عهده داشته است که باید در آینده نزدیکى ظهور کند.
دوم آنکه وى مدعى است دریافت این مطلب که: �شیعیان مشوش بودند که آیا عنوان �المهدى� باید بر �القائم� اضافه شده باشد�، نظریه او را مبنى بر اینکه غیبت کبراى امام دوازدهم ( ع ) به نقش او به عنوان �مهدى منتظر�، اهمیت داده است، تائید مى کند.
سوم اینکه تفسیر مواد اولیه مهدویت به یک مفهوم کلامى پیچیده و غیرطبیعى، توسط علماء دوره صفویه، مبیّن تلاش آنان براى توجیه قابل قبول چند حدیث مربوط به ولادت و غیبت امام مهدى ( عج ) است.
نتایج حاصله از پژوهش ساشادینا، عبارتند از اینکه: علماء امامیه کوشیدند تا عقاید مربوط به امامت و مهدویت امام دوازدهم ( ع ) را مستدلاً اثبات کنند و همین کوشش ها بود که با وجود آزار و شکنجه شیعیان توسط رژیم هاى مختلف، ضامن بقاء عقاید شیعى شد. سپس وى در رساله اش مى کوشد تا با دقت، این سه مطلب را اثبات کند.
وى پژوهش خود را با بررسى اصطلاح �المهدى� آغاز کرده و تذکر مى دهد که این اصطلاح در قرآن به کار نرفته و در عوض، اصطلاح �المهتدى� استعمال شده است.
آنگاه وى کوشیده است تا به ترسیم چگونگى پیدایش �ایده مهدى� و تسلسل تاریخى آن در میان شیعان اولیه بپردازد.
به نظر وى، رؤیاى منجى، آنچنان دل انگیز بود که موجب شد تا شیعیان ستمدیده، به ایده �مهدى منتظر� دل خوش دارند.
ازین پس او مى کوشد تا تحول عقیده به مهدى را از شکل ساده اولیه عقیده به یک منجى غیبى، به یک عقیده پیچیده که مى گوید یک مجدّد دینى در آخرالزمان ظهور خواهد کرد، ترسیم کند. وى در نتیجه گیرى نهائى اش مى گوید که تنظیم ایده مهدویت و روشن سازى آن در طى سه مرحله انجام گرفته است:
مرحله نخست؛ بحران حاصله از مسئله جانشینى امام حسن عسکری ( ع ) بود. وى معتقد است که در این مرحله، از امام دوازدهم ( ع ) به �القائم� و �الحجة� تعبیر مى شد، اما کسى مدعى نبود که او �مهدى موعود� است.
دوم؛ زمانى است که امام دوازدهم ( ع ) توسط سفراء اولیه اش نمایندگى مى شد و بیشتر چنین پیداست که غیبت او به طور موقت انتظار مى رفت.
سوم؛ با غیبت کبرى آغاز مى شود که رهبر خاصى براى رهبرى و هدایت شیعیان تدارکدیده نشده و به جاى آن راویان اخبار امامان، مسئول این کار مى شوند.
بنا به عقیده وى، این راویان، ایده غیبت امام را با ایده �مهدى موعود� که در احادیث اسلامى وجود داشت، درآمیختند تا عقیده �مهدى منجى نهائى� را تنظیم کنند.
آخرین بخش، به تحلیل و مقایسه دیدگاه هاى این دو مؤلف پیرامون عقیده مهدویت امام دوازدهم ( عج ) پرداخته است.
نویسنده در این تحلیل، بر روى سه نکته مهم ایده مهدویت که ناشى از دیدگاه هاى مؤلفان است، متمرکز شده است. این سه نکته عبارتند از:
1. نقش احادیث در تحول عقیده به امام غایب.
2. تنظیم و تبیین عقیده مهدویت.
3. ترویج عقیده به غیبت ( دکترین غیبت ) .
وى معتقد است گرچه پژوهش جاسم حسین ملاحظات قابل توجهى را پیرامون وظایف دوره وکلا و پس از حیات امامان ( ع ) در برداشت، اما تفاسیر شخصى او از متون مذهبى، پژوهش او را ذهنى کرده است.
به باور وى، پژوهش ساشادینا نیز مبتنى بر همان منابع اولیه اى است که جاسم حسین از آن ها استفاده کرده، اما با اختلاف روشنى در مورد ایده مهدویت ارائه شده است؛ پژوهش ساشادینا پیرامون تحول تدریجى ایده مهدى ( ع ) ، شاید به طور کلى به عنوان نظریه تحول ایده ها و عقاید به حساب آید.
وى معتقد است این دو محقق در تحقیقشان، قبل از اینکه بخشى از عقیده مورد بحث را مطرح سازند، ابتدا به تنظیم، تبیین و نظام بخشى به کارشان پرداخته اند و حتى اغلب جرح و تعدیل یا تفسیر مجددشان، مطابق با جزئیات تاریخى است.
کتاب از ترجمه اى روان و سلیس برخوردار بوده و مترجم در ضمن ترجمه، به نقد دیدگاه هاى نویسندگان پرداخته است.
وضعیت کتاب
فهرست مطالب و اسامى اشخاص، قبائل، مذاهب، فرق، کتب، اماکن و اصطلاحات مذکور در متن، در انتهاى کتاب آمده است.
پاورقى ها توسط مترجم در آخر هر بخش آمده و به ذکر منابع و نقد دیدگاه هاى نویسندگان متن، اختصاص یافته است.
با ویرایش اندکی به نقل از:
http://wikinoor. ir
چاپ دوم این اثربا ویرایش مقدمه و متن در سال 1392 در تهران چاپ شده است.
این کتاب به خاطر طرح موضوع ونقد آن ( = مقدمه و پاورقی های مترجم ) درمیان کتب مکتوب موجود پیرامون این موضوع ، �مهم ترین وبی مانند ترین� است که متاسفانه قربانی حسادت و حماقت مدعیان کاسبکار قرار گرفته است. این کتاب در همایش جهانی مهدویت که در دهه هفتاد خورشیدی در قم برگزار شد از سوی کارشناسان هیئت علمی همایش، بهترین کتاب ، شناخته شد واز مترجم خواستند تا خودش را معرفی کند ! سپس وقتی جوابی نشنیدند ، از فرد برگزارکننده علت را پرسیدند که: �چرا مترجم نیست و چرا این کتاب بسیارمهم با این کیفیت بسیاررقت بار چاپ شده است؟!�آخوند جواب داده که : سه مرتبه از وی دعوت کردیم نیامده است ! ( به نقل از یکی از حاضران در همایش ) اَلا لعنهُ الله علی القوم الکاذبین ! البته قطعا مترجم شرکت نمی کرد و در چنین نمایشی هرگز حضور نمی یافت ولی دروغ های برگزارکننده، شگفت انگیز است ! این کتاب فقط از سر حسادت در بایکوت مطلق قرار گرفت تا آنجا که دانشکده الهیات دانشگاه تهران مخفیانه اقدام به خرید کتاب کرد و این از شگفتی های روزگار است!! کتاب در چاپ دوم نیز همین سرنوشت را پیدا کرد! یعنی قربانی حسادت و حماقت مدعیان کاسبکار بی سواد و شیاد شد ! انچه رشک مدعیان را برمی انگیخت قلم رسا و ادبیات بی مانند مترجم بود که کتاب را منحصربفرد می کرد و مدعیان را تحقیر می نمود و آنان را می آزرد. پاسپاس فراوان از مدیریت محترم سایت�دیکشنری آنلاین �که بدون سانسور نظریات مرا پخش می کند!
با س
رساله دانشگاهی برای دوره دکتری:
... [مشاهده متن کامل]
• ۱معرفى اجمالى
• ۲ساختار
• ۳گزارش محتوا
• ۴وضعیت کتاب
• ۵منابع مقاله
• ۶پیوندها
معرفى اجمالى
بازخوانی تاریخ تشیع امامیه ؛ غیبت و مهدویت
از دیدگاه دکتر جاسم حسین و دکتر ساشادینا گزارش پارسی از دکترمحمودضاافتخارزاده، نقد و بررسى آراء و نظرات دو تن از شیعیان روشنفکر در زمینه عقیده ی مهدویت است.
کتاب به منظور آشنایى محققین با عقاید دکتر جاسم حسین و دکتر عبدالعزیز عبدالحسین ساشادینا و نکات ضعف اعتقادات آن ها درباره مهدویت، در سال 1369ش ترجمه و تالیف شده است.
ساختار
کتاب با مقدمه مؤلف آغاز و مطالب در سه بخش ارائه شده است.
کتاب در اصل، ترجمه رساله اى است که مؤلف آن را براى دوره دکترای تاریخ اسلام ( شیعه ) نوشته است. مؤلف به بررسى دو دیگاه متعارض مکتوب پیرامون غیبت و مهدویت امام دوازدهم ( عج ) پرداخته و خود بر یکى از این دو دیدگاه تاکید کرده است.
مترجم آراى ساشادینا را در واقع حرف جدیدى ندانسته و آن را همان گفته هاى واقفیه در زمان غیبت امام عصر ( عج ) مى داند که سعى کرده با استفاده از کتاب فرق الشیعة نوبختى که از متون قدیمى شیعه است، نظرات خود را تأیید کند.
به گفته مترجم، این دو محقق، بیشتر در زمینه دو مقوله �القائم ( عنصر قیام در قضیه مهدویت ) � و �المنتظر ( عنصر انتظار ظهور امام ) � و برخى مسائل دیگر، حرف و حدیث دارند و به ناروا از نظرات نوبختى، به نفع خود سود جسته اند.
به گفته مترجم، نظرات نوبختى آخرین حرف و دقیق ترین سخن شیعیان در زمینه مهدویت نیست. مترجم در پاورقى و مقدمه مفصل کتاب، به نقد سخنان و نظرات این دو محقق پرداخته است.
گزارش محتوا
مقدمه مترجم، اشاره اى است به عقاید و باورهاى اصیل شیعى در مباحث مربوط به مهدویت از جمله غیبت امام دوازدهم ( ع ) ، آخرالزمان، ظهور امام غائب، مدینه فاضله، انسان ایده آل.
مترجم معتقد است که مطالعه دقیق مقدمه وى، خواننده را در فضاى عقیدتى مهدویت قرار خواهد داد و سفسطه ها و مغلطه هاى این دو محقق را آشکار و خنثى خواهد نمود.
در بخش اول، آراء و نظریات دکتر جاسم حسین پیرامون رویدادهاى غیبت امام دوازدهم ( ع ) مطرح شده است. وى کوشیده است تا دکترین مهدویت امام دوازدهم را بر اساس احادیث منسوب به پیامبر ( ص ) و امامان ( ع ) ترسیم کند. بنا به عقیده او، تعدادى از احادیث صریحاً دلالت دارند که جانشین دوازدهم پیامبر ( ص ) ، همان امامى است که براى تحقق عدل و قسط در زمین خواهد آمد.
وى در توصیفش از احادیث متوالى تاریخى عصر امام صادق ( ع ) به بعد، پیوسته به احادیثى ارجاع مى دهد که ظاهراً به قدر کافى مبهم بوده و براى تقویت پاره اى از عقاید گوناگون مربوط به هویت �المهدى� به کار مى رفته است. در نتیجه، وى اعتراف مى کند که بسیارى از احادیث، به طور کلى تنها به مسئله معاد و قیامت مربوط است. موضوعى که راه تفسیر احادیث مزبور را بر اساس تمایلات علماى شیعه گشوده است.
دوم، بیان دیدگاه دکتر ساشادینا در رابطه با عقیده مهدویت در تشیع امامیه است.
وى در بررسى خود از تحول عقیده مهدویت در تشیع امامیه، به طور خلاصه مى گوید که او از سه شیوه تحقیق پیروى کرده است:
نخست آنکه بررسى منابع اولیه تشیع امامیه او را به این نتیجه رسانده است که امام دوازدهم ( ع ) پس از غیبت اولیه اش، نقش �القائم بالجهاد� ( قیام براى احقاق حق خاندان پیامبر ( ص ) را بر عهده داشته است که باید در آینده نزدیکى ظهور کند.
دوم آنکه وى مدعى است دریافت این مطلب که: �شیعیان مشوش بودند که آیا عنوان �المهدى� باید بر �القائم� اضافه شده باشد�، نظریه او را مبنى بر اینکه غیبت کبراى امام دوازدهم ( ع ) به نقش او به عنوان �مهدى منتظر�، اهمیت داده است، تائید مى کند.
سوم اینکه تفسیر مواد اولیه مهدویت به یک مفهوم کلامى پیچیده و غیرطبیعى، توسط علماء دوره صفویه، مبیّن تلاش آنان براى توجیه قابل قبول چند حدیث مربوط به ولادت و غیبت امام مهدى ( عج ) است.
نتایج حاصله از پژوهش ساشادینا، عبارتند از اینکه: علماء امامیه کوشیدند تا عقاید مربوط به امامت و مهدویت امام دوازدهم ( ع ) را مستدلاً اثبات کنند و همین کوشش ها بود که با وجود آزار و شکنجه شیعیان توسط رژیم هاى مختلف، ضامن بقاء عقاید شیعى شد. سپس وى در رساله اش مى کوشد تا با دقت، این سه مطلب را اثبات کند.
وى پژوهش خود را با بررسى اصطلاح �المهدى� آغاز کرده و تذکر مى دهد که این اصطلاح در قرآن به کار نرفته و در عوض، اصطلاح �المهتدى� استعمال شده است.
آنگاه وى کوشیده است تا به ترسیم چگونگى پیدایش �ایده مهدى� و تسلسل تاریخى آن در میان شیعان اولیه بپردازد.
به نظر وى، رؤیاى منجى، آنچنان دل انگیز بود که موجب شد تا شیعیان ستمدیده، به ایده �مهدى منتظر� دل خوش دارند.
ازین پس او مى کوشد تا تحول عقیده به مهدى را از شکل ساده اولیه عقیده به یک منجى غیبى، به یک عقیده پیچیده که مى گوید یک مجدّد دینى در آخرالزمان ظهور خواهد کرد، ترسیم کند. وى در نتیجه گیرى نهائى اش مى گوید که تنظیم ایده مهدویت و روشن سازى آن در طى سه مرحله انجام گرفته است:
مرحله نخست؛ بحران حاصله از مسئله جانشینى امام حسن عسکری ( ع ) بود. وى معتقد است که در این مرحله، از امام دوازدهم ( ع ) به �القائم� و �الحجة� تعبیر مى شد، اما کسى مدعى نبود که او �مهدى موعود� است.
دوم؛ زمانى است که امام دوازدهم ( ع ) توسط سفراء اولیه اش نمایندگى مى شد و بیشتر چنین پیداست که غیبت او به طور موقت انتظار مى رفت.
سوم؛ با غیبت کبرى آغاز مى شود که رهبر خاصى براى رهبرى و هدایت شیعیان تدارکدیده نشده و به جاى آن راویان اخبار امامان، مسئول این کار مى شوند.
بنا به عقیده وى، این راویان، ایده غیبت امام را با ایده �مهدى موعود� که در احادیث اسلامى وجود داشت، درآمیختند تا عقیده �مهدى منجى نهائى� را تنظیم کنند.
آخرین بخش، به تحلیل و مقایسه دیدگاه هاى این دو مؤلف پیرامون عقیده مهدویت امام دوازدهم ( عج ) پرداخته است.
نویسنده در این تحلیل، بر روى سه نکته مهم ایده مهدویت که ناشى از دیدگاه هاى مؤلفان است، متمرکز شده است. این سه نکته عبارتند از:
1. نقش احادیث در تحول عقیده به امام غایب.
2. تنظیم و تبیین عقیده مهدویت.
3. ترویج عقیده به غیبت ( دکترین غیبت ) .
وى معتقد است گرچه پژوهش جاسم حسین ملاحظات قابل توجهى را پیرامون وظایف دوره وکلا و پس از حیات امامان ( ع ) در برداشت، اما تفاسیر شخصى او از متون مذهبى، پژوهش او را ذهنى کرده است.
به باور وى، پژوهش ساشادینا نیز مبتنى بر همان منابع اولیه اى است که جاسم حسین از آن ها استفاده کرده، اما با اختلاف روشنى در مورد ایده مهدویت ارائه شده است؛ پژوهش ساشادینا پیرامون تحول تدریجى ایده مهدى ( ع ) ، شاید به طور کلى به عنوان نظریه تحول ایده ها و عقاید به حساب آید.
وى معتقد است این دو محقق در تحقیقشان، قبل از اینکه بخشى از عقیده مورد بحث را مطرح سازند، ابتدا به تنظیم، تبیین و نظام بخشى به کارشان پرداخته اند و حتى اغلب جرح و تعدیل یا تفسیر مجددشان، مطابق با جزئیات تاریخى است.
کتاب از ترجمه اى روان و سلیس برخوردار بوده و مترجم در ضمن ترجمه، به نقد دیدگاه هاى نویسندگان پرداخته است.
وضعیت کتاب
فهرست مطالب و اسامى اشخاص، قبائل، مذاهب، فرق، کتب، اماکن و اصطلاحات مذکور در متن، در انتهاى کتاب آمده است.
پاورقى ها توسط مترجم در آخر هر بخش آمده و به ذکر منابع و نقد دیدگاه هاى نویسندگان متن، اختصاص یافته است.
با ویرایش اندکی به نقل از:
چاپ دوم این اثربا ویرایش مقدمه و متن در سال 1392 در تهران چاپ شده است.
این کتاب به خاطر طرح موضوع ونقد آن ( = مقدمه و پاورقی های مترجم ) درمیان کتب مکتوب موجود پیرامون این موضوع ، �مهم ترین وبی مانند ترین� است که متاسفانه قربانی حسادت و حماقت مدعیان کاسبکار قرار گرفته است. این کتاب در همایش جهانی مهدویت که در دهه هفتاد خورشیدی در قم برگزار شد از سوی کارشناسان هیئت علمی همایش، بهترین کتاب ، شناخته شد واز مترجم خواستند تا خودش را معرفی کند ! سپس وقتی جوابی نشنیدند ، از فرد برگزارکننده علت را پرسیدند که: �چرا مترجم نیست و چرا این کتاب بسیارمهم با این کیفیت بسیاررقت بار چاپ شده است؟!�آخوند جواب داده که : سه مرتبه از وی دعوت کردیم نیامده است ! ( به نقل از یکی از حاضران در همایش ) اَلا لعنهُ الله علی القوم الکاذبین ! البته قطعا مترجم شرکت نمی کرد و در چنین نمایشی هرگز حضور نمی یافت ولی دروغ های برگزارکننده، شگفت انگیز است ! این کتاب فقط از سر حسادت در بایکوت مطلق قرار گرفت تا آنجا که دانشکده الهیات دانشگاه تهران مخفیانه اقدام به خرید کتاب کرد و این از شگفتی های روزگار است!! کتاب در چاپ دوم نیز همین سرنوشت را پیدا کرد! یعنی قربانی حسادت و حماقت مدعیان کاسبکار بی سواد و شیاد شد ! انچه رشک مدعیان را برمی انگیخت قلم رسا و ادبیات بی مانند مترجم بود که کتاب را منحصربفرد می کرد و مدعیان را تحقیر می نمود و آنان را می آزرد. پاسپاس فراوان از مدیریت محترم سایت�دیکشنری آنلاین �که بدون سانسور نظریات مرا پخش می کند!
با س