غلام حسین مُصاحَب ( زادهٔ ۱۲۸۹ تهران – درگذشتهٔ ۲۱ مهر ۱۳۵۸ ) ریاضی دان و دانشنامه نویس ایرانی بود. به سبب کوشش هایش در ترویج ریاضیات جدید در ایران، او را «پدر ریاضیات جدید» ایران می دانند.
غلام حسین مصاحب، ۱۲۸۹ در تهران در خانواده ای اهل علم و ادب زاده شد. خاندان مصاحب در نایین، از دوران صفویه شناخته شده بوده اند و چند تن از رجال ادب و هنر ایران از این خاندان برخاسته اند، از جمله ملا مصاحب که در عصر شاه عباس، شاعری نام دار بود. پدربزرگش، میرزا غلام علی، خوشنویس، پدرش طبیب و مادرش شاعر بودند. او چهار خواهر و برادر داشت.
... [مشاهده متن کامل]
پس از تحصیلات مقدماتی، وارد دارالمعلمین شد و پس از آن، در دارالمعلمین عالی نام نوشت و در ریاضیات فارغ التحصیل شد. سپس به خدمت وزارت معارف درآمد، و هم چنان تحصیلاتش را در علوم قدیم و فلسفه ادامه داد. افزون بر ریاضیات، عربی، فرانسوی و انگلیسی را نیز عالی فرا گرفت و با روسی و آلمانی آشنا شد. ۱۳۰۹، «مجلهٔ ریاضیات مقدماتی و عالی» را بنیان گذاشت و یازده شماره از آن را منتشر کرد. از همان سال ها، به تألیف کتاب های درسی برای دبیرستان ها پرداخت. ۱۳۱۶ ازدواج کرد و برای ادامهٔ تحصیل به فرانسه رفت. پس از بازگشت در ۱۳۲۰، تدریس در دانش سرای عالی را آغاز کرد. از آغاز ۱۳۲۲، روزنامهٔ برق را انتشار داد که به سبب مخالفت با دولت وقت و پس از چند بار توقیف، از انتشار بازماند.
وی در سال ۱۳۲۴، برای تکمیل تحصیلات به انگلستان رفت و ۱۳۲۷ در ریاضیات از دانشگاه کمبریج دکترا گرفت و همان سال، عضو انجمن ریاضی دانان انگلیس و انجمن فلسفهٔ کیمبریج شد. در انگلستان، شاگرد برتراند راسل، ریاضی دان و فیلسوف نامدار انگلیسی بود.
پس از بازگشت، در وزارت فرهنگ به کار پرداخت. ۱۳۲۸، رئیس ادارهٔ آموزش متوسطه و سپس رئیس ادارهٔ کل تعلیمات عالیه شد. ۱۳۳۰، مدیر کل وزارت فرهنگ، و در سال ۱۳۳۱، معاون فنی وزارت فرهنگ شد.
غلام حسین مصاحب، ۱۳۳۵، برنامه ریز و سرپرست دائرةالمعارف فارسی شد و تا ۱۳۵۰، بر ترجمه و تألیف مقالات دائرةالمعارف نظارت داشت. دائرةالمعارف فارسی نخستین دائرةالمعارف عمومی در زبان فارسی است، که بر اساس شیوه های نوین دانشنامه نویسی تهیه شده است و مشهورترین دستاورد غلام حسین مصاحب به شمار می آید.
۱۳۴۰، به تدریس ریاضی در دانش سرای عالی پرداخت و در ۱۳۴۲، به مرتبه استادی رسید.
غلام حسین مصاحب، ۱۲۸۹ در تهران در خانواده ای اهل علم و ادب زاده شد. خاندان مصاحب در نایین، از دوران صفویه شناخته شده بوده اند و چند تن از رجال ادب و هنر ایران از این خاندان برخاسته اند، از جمله ملا مصاحب که در عصر شاه عباس، شاعری نام دار بود. پدربزرگش، میرزا غلام علی، خوشنویس، پدرش طبیب و مادرش شاعر بودند. او چهار خواهر و برادر داشت.
... [مشاهده متن کامل]
پس از تحصیلات مقدماتی، وارد دارالمعلمین شد و پس از آن، در دارالمعلمین عالی نام نوشت و در ریاضیات فارغ التحصیل شد. سپس به خدمت وزارت معارف درآمد، و هم چنان تحصیلاتش را در علوم قدیم و فلسفه ادامه داد. افزون بر ریاضیات، عربی، فرانسوی و انگلیسی را نیز عالی فرا گرفت و با روسی و آلمانی آشنا شد. ۱۳۰۹، «مجلهٔ ریاضیات مقدماتی و عالی» را بنیان گذاشت و یازده شماره از آن را منتشر کرد. از همان سال ها، به تألیف کتاب های درسی برای دبیرستان ها پرداخت. ۱۳۱۶ ازدواج کرد و برای ادامهٔ تحصیل به فرانسه رفت. پس از بازگشت در ۱۳۲۰، تدریس در دانش سرای عالی را آغاز کرد. از آغاز ۱۳۲۲، روزنامهٔ برق را انتشار داد که به سبب مخالفت با دولت وقت و پس از چند بار توقیف، از انتشار بازماند.
وی در سال ۱۳۲۴، برای تکمیل تحصیلات به انگلستان رفت و ۱۳۲۷ در ریاضیات از دانشگاه کمبریج دکترا گرفت و همان سال، عضو انجمن ریاضی دانان انگلیس و انجمن فلسفهٔ کیمبریج شد. در انگلستان، شاگرد برتراند راسل، ریاضی دان و فیلسوف نامدار انگلیسی بود.
پس از بازگشت، در وزارت فرهنگ به کار پرداخت. ۱۳۲۸، رئیس ادارهٔ آموزش متوسطه و سپس رئیس ادارهٔ کل تعلیمات عالیه شد. ۱۳۳۰، مدیر کل وزارت فرهنگ، و در سال ۱۳۳۱، معاون فنی وزارت فرهنگ شد.
غلام حسین مصاحب، ۱۳۳۵، برنامه ریز و سرپرست دائرةالمعارف فارسی شد و تا ۱۳۵۰، بر ترجمه و تألیف مقالات دائرةالمعارف نظارت داشت. دائرةالمعارف فارسی نخستین دائرةالمعارف عمومی در زبان فارسی است، که بر اساس شیوه های نوین دانشنامه نویسی تهیه شده است و مشهورترین دستاورد غلام حسین مصاحب به شمار می آید.
۱۳۴۰، به تدریس ریاضی در دانش سرای عالی پرداخت و در ۱۳۴۲، به مرتبه استادی رسید.
