غشا

غِشا یا مِمبران ( به انگلیسی: Membrane ) به معنای پوسته است. غشا دارای نفوذپذیریِ انتخابی است که مانند سد عمل می کند. یکی دیگر از کاربردهای آن رفع ابهام از فرایندهای غشایی است. [ ۱]
• در کل، به هر نوع پوسته یا پردهٔ نازک و تراوا یا نیمه تراوا گفته می شود.
• غشای پلاسمایی در پزشکی، میکروبیولوژی، فیزیولوژی یاخته ای و زیست شیمی به پوستهٔ نازک یاخته ها که یک دولایهٔ فسفولیپیدی است و به عنوان مرز میان ساختارهای گوناگون یاخته ای عمل می کند، گفته می شود.
غشاها برای جداسازی محلول ها یا مخلوط گازها کاربرد دارند، که بسته به خواص غشا، اعم از استحکام، محافظ تکیه گاه، مواد تشکیل دهنده می تواند کاربردهای گوناگونی داشته باشد. [ ۲]
پوششی همهٔ یاخته ها را احاطه می کند. این پوشش غشای یاخته ( غشای پلاسمی ) نامیده می شود.
غشا ضمن محافظت از یاخته ورود و خروج مواد را نیز تنظیم می کند. غشا نفوذ پذیری انتخابی دارد:یعنی فقط به مواد مورد نیاز یاخته اجازه ورود می دهد و مواد زائد را از یاخته خارج می کند. [ ۳]
از قرن هجدهم مفهوم غشا شناخته شده است و اما تا پایان جنگ جهانی دوم در بیرون از آزمایشگاه این واژه خیلی کم مورد استفاده قرار گرفته است. در زمان جنگ در اروپا ذخایر آب آشامیدنی به خطر افتاد به همین دلیل از فیلتر غشا برای تست ایمنی مورد استفاده قرار گرفت. با توجه به عدم اطمینان و همچنین هزینه های بالا موجب شد که از غشا به طور گسترده ای استفاده نشود اولین استفاده از غشا در مقیاس وسیع در استفاده از فناوری میکروفیلتراسیون و تصفیه به طور پیشرفته ای بود از سال ۱۹۸۰این فرایند جداسازی همراه با الکترودیالیز در کارخانجات بزرگ و امروزه نیز در شرکت های بزرگ از آن استفاده می کنند. درجهٔ نفوذپذیری غشا به اندازهٔ منافذ غشا بستگی دارد. بسته به اندازه منافذ می توانیم به صورت میکرو فیلتراسیون ( MF ) اولترافیلتراسیون ( UF ) ، نانو فیلتراسیون ( NF ) طبقه بندی کرد و همچنین به روش اسمزی غشا هم اشاره کرد. [ ۴]
غشا و فرایندهای غشایی همچنین می تواند ضخامت های مختلف با ساختار همگن یا ناهمگن باشد. همچنین می تواند خنثی یا باردار باشد و انتقال ذرات می تواند به صورت فعال یا غیرفعال باشد. در حالت دوم فرایند غشا می تواند با فشار، غلظت، مواد شیمیایی و شیب الکتریکی باشد. غشا را می توان به طور کلی به غشا مصنوعی و غشاهای بیولوژیکی طبقه بندی کرد. [ ۵]

غشا (کیهان شناسی). در نظریه ریسمان و نظریه های مرتبط مانند نظریه های ابرگرانش، غشاء شیئی فیزیکی است که مفهوم ذره نقطه ای را به ابعاد بالاتر تعمیم می دهد. مثلاً یک ذره نقطه ای در واقع غشایی با بعد صفر است در حالی که یک ریسمان را می توان غشایی با بعد یک دانست. می توان غشاهایی با ابعاد بالاتر هم تصور نمود. در بعد p به آنها غشای - p می گویند. معادل واژه غشاء در زبان انگلیسی brane است که برگرفته از membrane به معنی پوسته یا غشا است. [ ۱]
غشاها اشیای پویایی هستند که می توانند براساس قوانین مکانیک کوانتومی در فضازمان منتشر شوند. آنها جرم دارند و می توانند ویژگی های دیگری مانند بار الکتریکی هم داشته باشند. یک غشای - p یک فضای ( p+1 ) بعدی که گاهی حجم دنیای غشاء نامیده می شود، را جارو می کند. [ ۱]
در نظریه ریسمان، غشاهای دی، رده مهمی از غشاها هستند که وقتی ریسمانهای باز را در نظر بگیریم، اهمیت آن نمایان می شود. یک رشته باز در حین انتشار در فضازمان، باید پایانه هایش روی یک غشای دی قرار بگیرند. حرف D در واژه غشای دی به شرایط ریاضی خاصی روی سیستم اشاره می کند که شرایط مرزی دیریکله نام دارد.

غِشا (membrane)
غِشا
غِشا
در موجودات زنده، لایه ای ممتد که از مولکول های پروتئین و چربی ساخته شده است و یاخته یا اندامکهای درونی آن را می پوشاند. مولکول های کوچک، مانند آب و قند، می توانند از راه انتشار از میان غشا عبور کنند. مولکول های بزرگ، مانند پروتئین ها، از خلال غشا می گذرند و این فرآیند اغلب نیازمند استفاده از انرژی است. معتقدند که دستگاه گلژی درون یاخته در تولید برخی از غشاها نقش دارد. در اندامک های یاخته، آنزیم ها ممکن است به محل های ویژه در سطح غشاها بچسبند که معمولاً در کنار آنزیم های دیگر مؤثر در همان فرآیند قرار می گیرند؛ مانند کارگرانی که در کنار هم در یک بخش از یک کارخانه کار می کنند. به این ترتیب، غشاها موجب کاراترشدن فرآیندهای یاخته ای می شوند.