غزوه بدر الموعد

[ویکی اهل البیت] بر پایه قرار ابوسفیان در خاتمه جنگ احد، می بایست مشرکان و مسلمانان، یکسال پس از آن جنگ، در منطقه بدر بایکدیگر روبرو شوند. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم قرار مزبور را پذیرفت.
به نقل واقدی، مسلمانان شامل یک هزار و پانصد نفر، هشت روز نخست ماه ذی قعده سال چهارم را در منطقه بدر حاضر شدند ابن اسحاق تاریخ این غزوه را ماه شعبان دانسته است. موسی بن عقبه نیز ماه شعبان را ذکر کرده جز آن که گویا به اشتباه شعبان سال سوم را تاریخ بدرالموعد یاد کرده است.
نام دیگر این غزوه بدر الصفراء است که یکی از بازارهای تجاری دوره جاهلی بود که معمولا همه ساله از اوّل تا هشتم ذی قعده برپا می شد و بعد از آن مردم متفرّق می شدند و به سرزمین های خود بازمی گشتند. مسلمانان مقداری کالاهای تجارتی به همراه آورده بودند که در این بازار به فروش رساندند و سود سرشاری به دست آوردند.
ابوسفیان که آن سال قصد آمدن به جنگ نداشت و یکی از دلایل عمده آن خشکسالی بود، تصمیم گرفت تا با تحریک نعیم بن مسعود، مسلمانان را از آمدن به بدر باز دارد. در آن صورت تنها از ناحیه او تخلفی صورت نگرفته بود. در حالی که آمدن مسلمانان سبب سرشکستگی قریش و جرأت بیشتر مسلمانان شد.ابو سفیان با نعیم بن مسعود که برای انجام عمره به مکّه آمده بود، ملاقات کرد و از او خواست تا به مدینه برود و روحیه مسلمانان را تضعیف کند و به آنان بگوید که ابو سفیان همراه لشکر بی شماری در راه است و احدی را طاقت مقابله با او نیست. او به نعیم وعده داد که ده- و به عقیده واقدی، بیست- شتر به او بدهد و آن ها را به دست سهیل بن عمرو می سپارد و او نیز ضمانت می کند. سپس نعیم را با شتری که برایش فراهم کرده بود، شتابان به مدینه فرستاد.
نعیم از مکه به مدینه آمد و مسلمانان را از سپاه گران قریش ترساند. به آنان گفت: فکر بسیار بدی در سر پرورانده اید. آن ها دفعه قبل به خانه و سرزمین شما آمدند، ولی فقط گروه کمی از شما سالم ماندید، دیدید که سران شما کشته شدند و محمّد نیز زخمی شد. حال می خواهید بیرون روید، در حالی که نیروهای زیادی در آنجا برای جنگ با شما جمع کرده اند. به خدا قسم که حتی یک نفر از شما به سلامت برنمی گردد. منافقان و یهودیان از این مطلب خوش حال شدند و می گفتند: محمّد از این گروه رهایی نمی یابد. این تهدیدها، تردیدهایی را پدید آورد اما جدیت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بر تردیدهای مزبور فائق شده و مسلمانان به قصد جنگ با قریش وشرکت در بازار بدر راهی آن منطقه شدند.
سول خدا (ص) عبد اللّه بن رواحه را در مدینه به جای خود گذاشت . پرچم سپاه اسلام در دستان استوار علی بن ابی طالب علیهم السلام بود.
مسلمانان کالاهایی را برای تجارت همراه خود بردند. آنان چنین گفتند: اگر با ابو سفیان برخورد کنیم، برای همین بیرون آمده ایم و اگر با او برخورد نکنیم، کالاهایمان را می فروشیم. هرگاه به مشرکان می رسیدند، از آنان درباره قریش سؤال می کردند. پاسخ آنان این بود که نیروهای فراوانی بر ضدّ شما فراهم کرده اند. هدف آنان این بود که مسلمانان را بترسانند امّا مؤمنان می گفتند: حسبنا اللّه و نعم الوکیل.

[ویکی فقه] غزوه بدرالموعد (یا بدرالوعد، بدرالاخره، بدرالصَفرا، بدرالصُغری، بدرالثالثه) در سال چهارم هجرت روی داد.
به نوشته مورخان ابوسفیان بعد از اتمام جنگ اُحد (شوال سال سوم) مسلمانان را به جنگی در بدرالصفراء برای یک سال دیگر فراخواند و از حضرت محمد (صلّی اللّه علیه وآله وسلّم) پاسخ مثبت شنید.با فرارسیدن زمان قرارداد، ابوسفیان که خروج را خوش نمی داشت نُعیم بن مسعود را با وعده بیست شتر راهی مدینه کرد تا مسلمانان را بیم دهد و آنها را از رفتن به بدر منصرف کند.اما رسول خدا (صلّی اللّه علیه وآله وسلّم) فرمود که بر وعده خود پایدار خواهد ماند، حتی اگر دیگران با او همراهی نکنند.پس از آن با سپاهی بالغ بر ۱۵۰۰ نفر راهی بدر شد و هشت روز در آنجا به انتظار ماند.
برگشت ابوسفیان
ابوسفیان نیز ناگزیر در جمعی مرکب از دو هزار نفر مکه را ترک گفت و تا ناحیه ظَهران (یا عُسفان) پیش رفت، اما به بهانه خشک سالی و کمبود آب بازگشت.مکیان به طعنه، سپاه ابوسفیان را جیش سَویق (به معنی شراب) نامیدند (این غیر از «غزوه سویق» است).مسلمانان هم که ورودشان به بدر با برپایی بازار سالانه هم زمان شده بود، کالاهای خود را فروختند و درهمی به درهمی سود بردند و بازگشتند. به نقلِ واقدی و ابن سعد و حلبی با توجه به زمان برپایی بازار بدر، از اول تا هشتم ذیقعده، مسلمانان در همین موقع به بدر رسیده اند.اما ابن هشام، به نقل از ابن اسحاق آن را از حوادث شعبان سال چهارم دانسته است، که در این صورت فاصله زمانی احد تا رویداد مزبور فقط ده ماه (نه یک سال، طبق قرارداد) می شود.علاوه بر آن، گزارش فعالیت تجاری مسلمانان در بدر با این تاریخ سازگار نیست. در قرآن نیز به این غزوه اشاره شده است.