غزالی احمد

غَزّالی، احمد ( ـ قزوین ۵۲۰ق)
زاهد، شاعر و عارف ایرانی، برادر کوچک امام محمد غزالی. مجالس وعظ و خطابه او به ویژه در بغداد اشتهار فراوان داشت. صاعد بن فارس لَبّانی این مواعظ را در ۲مجلد جمع آوری کرد که امروزه در دست نیست و تنها برگزیده ای از آن در کتاب المنتظم ابن جوزی باقی مانده است. احمد غزالی در آن با تأویلی عرفانی به دفاع از شیطان (التعصّب لابلیس) پرداخته و به آنچه در حلقه های صوفیانه از زمان حلاج به بعد محل بحث و گفت وگو بود و در عطار به اوج خود رسید، لحنی تازه بخشید. البته در عین حال می گوید چون شیطان مورد لعنت خدا قرار گرفته وظیفۀ ما لعن بر اوست. او بنیانگذار «عرفان عاشقانه» است و کتاب سوانح العُشاق او از مهم ترین آثار عرفانی در این حوزه است. عین القُضاة همدانی و سنایی غزنوی از شاگردان و پیروان او بودند. رسالةالطیر او ظاهراً منبع الهام منطق الطیر عطار است. احمد غزالی پس از کناره گیری برادرش محمد غزالی از تدریس در نظامیه بغداد، مدتی به نیابت از وی در آن جا تدریس می کرد و خلاصه ای از کتاب احیاء علوم الدین او را هم تحت عنوان لباب الاحیاء فراهم آورد که امروزه در دست نیست. وی به فارسی و عربی شعر می سرود. آرامگاه او در قزوین هنوز هم پابرجاست. تفسیر سورۀ یوسف؛ تازیانه سلوک یا رسالۀ عینیه؛ بحرالمحبة فی اسرارالموده از دیگر آثار اوست.