غدامس

لغت نامه دهخدا

غدامس. [ غ َ م ِ ] ( اِخ ) غذامس. یاقوت در معجم البلدان آرد: گمان می کنم غدامس لفظ عجمی بربری باشد و آن شهری است که در جنوب غربی ضاربه از بلاد سودان پس از بلاد زافون واقع است در آن پوستهای غذامسی را دباغت کنند که از بهترین پوستهاست و در نرمی و شفافی مانند لباسهای خز است. در وسط آن شهر چشمه ای به نام عین ازلیه قرار دارد که از آثار عجیب معماری رومی است. آب آن چنان تقسیم شده که مردم شهر هریک بهره معینی از آن برگیرد و کسی نتواند از حق خود بیشتر بهره مند شودو برای زراعت نیز از آن استفاده کنند. اهل غدامس بربرند و به نام تناوریه نامیده میشوند. ( معجم البلدان ). شهری است که از هر طرف صحرا آن را احاطه کرده و از مستعمرات ایتالیا در لیبی است و سکنه آن 2000 تن است. ( لاروس کوچک ). صاحب قاموس اعلام آرد: غدامس قصبه ای است حاکم نشین در منتهی الیه طرابلس غرب واقع است اهالی آن با سودان و طرابلس غرب تجارت رایجی دارند. در واحه ای سرسبز واقع شده واز هر طرف محاط به صحراست. اطراف آن را نخلستانها وباغها فراگرفته ، در وسط قصبه آبی به حرارت 30 درجه میجوشد و حوضهائی که بنای آنها بسیار قدیم است از آن پر می شود و به وسیله مجاری به قصبه پخش می گردد و ازفضله آن باغها را آب میدهند. اهالی آن از عرب و بربر تشکیل یافته و بیشتر آنان به زبانهای عربی و بربرو سودان آشنا هستند. مذهب آنان مالکی است و بعضی ازعقاید خوارج عبادیه پیروی می کنند. در تجارت بسیار ماهرند و بین اسکله طرابلس غرب و تمبکتو به طور منظم کاروانها به راه می اندازند به هرحال غدامس مرکز تجارتی است و از نقاط مهم افریقای شمال به شمار میرود. بنای غدامس بسیار قدیم است ولی بناکننده آن معلوم نیست ، در تواریخ بسیار قدیم نام غدامس دیده می شود. رومیها این قصبه را به تصرف آورده و در تواریخ خودشان به نام کیداموس ضبط کرده اند. ابوالفدا و ابن خلدون و سایر مورخان و جغرافی دانان اسلام نیز از این قصبه شرحی آورده و گفته اند: این قصبه یکی از منازل مهم حجاج سودان غربی و صحرای کبیر به شمار میرود. ( از قاموس الاعلام ). دمشقی در نخبةالدهر گوید: غدامس یکی از نواحی سیاه پوستان و زنگیان و از بلاد صحراوی است و فاصله آن از وارقلان چهل منزل است و درختان خرما در آن بسیار روید و اهل آن اباضیه اند و فاصله آن از کوه نفوسة هفت روز در صحراست. ( نخبةالدهر ص 239 و فهرست اعلام آن ). رجوع به غذامس شود.

دانشنامه عمومی

غَدامس یکی از شهرهای کشور لیبی است. این شهر در شمال غربی لیبی قرار دارد و مرکز استانی است به نام نالوت. شهر غدامس در واحهای در میان بیابان قرار گرفته و یکی از کهن ترین شهرهای صحرای بزرگ آفریقا است.
غدامس در ۵۵۰ کیلومتری جنوب باختری طرابلس واقع شده و جمعیت آن حدود ۱۰ هزار نفر است. مردم غدامس بیشتر از قوم بربر هستند و زبانی که بدان سخن می گویند نیز زبان غدامسی نام دارد که یکی از زبان های بربری است که تأثیر کمی از عربی پذیرفته است.
جالب توجه بودن معماری سنتی این شهر باعث شده تا به آن لقب «مروارید صحرا» بدهند. در معماری سنتی غدامس، کوچه ها برای حفاظت در برابر گرما سرپوشیده هستند. خانه ها نیز به سه قسمت تقسیم شده اند: طبقه هم کف برای انبار مواد و خوراکی ها، طبقه بالاتر برای نشیمن خانواده و بالاتر از آن ایوانهای روباز برای استفاده بانوان. [ ۱] شهر قدیم و محصور غدامس در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد. با این که دولت لیبی برای مردم شهر محلات نوساز ترتیب داده است بسیاری از مردم در تابستان برای خنک شدن به خانه های محله قدیمی می روند زیرا معماری سنتی آن قسمت از شهر حفاظت بهتری در برابر گرما دارد.
نزدیک بودن غدامس به منبع آب باعث شده که این سامان از دیرگاه مسکونی باشد و وجود سنگ نگاره های ده هزار ساله در این منطقه گواه این امر است. در کتاب های جغرافیایی عربی به غدامس اشارات زیادی شده است و از آن جمله صاحب کتاب الاستبصار در سده ششم هجری از آن با عنوان شهر زیبای کهن ازلی یاد کرده است. در قدیم در غدامس هفت قبیله سکونت داشتند که هر یک محله ای ویژه خود داشت و هر محله نیز میدانگاه همگانی جداگانه ای برای برگزاری آیین های خود را داشت.
نخستین اشاره ها به غدامس در نوشته های غربی مربوط به زمان رومی ها است که این شهر را به لاتین کیداموس ( Cydamus ) می نامیدند. در سده یکم میلادی در زمان آگوستوس، قیصر روم، یکی از سرداران او به نام لوسیوس کورنلیوس بالبوس به غدامس حمله کرد. رومی ها در زمان فرمانروایی سپتیموس سوروس یک پایگاه نظامی دائمی در غدامس ایجاد کردند و گفته می شود که امپراتور روم در سال ۲۰۲ میلادی احتمالاً از غداس دیدن کرده است. [ ۲] رومی ها اما پس از چند دهه و در خلال بحران قرن سوم غدامس را ترک کردند.
در سده ششم میلادی مردم این مبلغان امپراتوری روم شرقی موفق شدند مردم منطقه را به مسیحیت بگروانند و در آن زمان اسقفی نیز در غدامس مستقر شد.
عکس غدامسعکس غدامسعکس غدامسعکس غدامسعکس غدامسعکس غدامس
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

پیشنهاد کاربران

بپرس