غازیاقی

مریم یادگاری 1، مظفر خزاعی 2*، یزدان حمزوی 3، علی رضا طلوعی 4
- 1 دانشجوی دکترای تخصصی بافت شناسی، گروه علوم تشریحی، دانشگاه علوم پزشکی اهواز، اهواز، ایران
- 2 دانشیار، دکترای تخصصی بافت شناسی، مرکز تحقیقات باروری و ناباروری، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران
- 3 استادیار، دکترای انگل شناسی، گروه انگل شناسی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران
- 4 پزشک عمومی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران
89/ 3/ 89 ، تاریخ پذیرش 12 /1/ تاریخ دریافت 22
چکیده
زمینه و هدف: گیاه غازیاقی خواص متنوعی داشته و در غرب کشور مصرف غذایی و داروئی دارد. در مطالعات قبلی ما
خواص درمانی و حفاظتی آن در مقابل زخم معده ثابت شد. هدف تحقیق حاضر شناسایی اثرات جانبی این گیاه بر باروری
موش ماده صحرایی است.
160 گرم ) در سه بخش - 190 ) NMRI مواد و روش ها:در این مطالعه تجربی ، موش های صحرایی ماده نزائیده از نژاد
به شکل دو زیر گروه آزمایش که عصاره گیاه ( 150 میلی گرم بر کیلوگرم ) و کنترل که آب مقطر ( 2 میلی لیتر بر کیلوگرم )
در آزمایش اول، . ( n= را به روش داخل صفاقی دریافت کردند. تعداد حیوانات در تمام گروه های نهایی مساوی بود ( 8
موش های ماده، تک دوز عصاره و یا آب مقطر را دریافت کردند ، در آزمایش دوم: موش های ماده حامله در دوره قبل از
5 بارداری ) ، عصاره و یا آب مقطر - 1 بارداری ) و در آزمایش سوم در مرحله لانه گزینی ( روزهای 7 - لانه گزینی ( روزهای 5
گرفتند. در هر سه آزمایش مکان های لانه گزینی و نوزادان شمارش شدند. برای مقایسه بین گروه ها از آزمون تی استفاده
معنی دار در نظر گرفته شد. p 0/ شد و 05
یافته ها: در هر سه گروه آزمایش، بین تعداد نوزادان و تعداد مکان های لانه گزینی در گروه مورد با کنترل خود اختلاف
آماری معنی دار وجود داشت. این تفاوت در آزمایش اول و سوم، بارزتر بود.
نتیجه گیری: عصاره غازیاقی دارای اثرات ضد باروری بارز در موش صحرایی است.
واژگان کلیدی: خواص ضد باروری، گیاه غازیاقی ، لانه گزینی، موش صحرایی ماده
*نویسنده مسئول: کرمانشاه، بلوار شهید شیرودی، خیابان دانشگاه، دانشکده پزشکی، مرکز تحقیقات باروری وناباروری
Email: mkhazaei1345@yahoo. com
خاصیت ضد باروری گیاه غازیانی. . . یادگاری و همکاران
٩٦ مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اراک، سال چهاردهم، شماره 2، خرداد وتیر 1390
مقدمه
استفاده از گیاهان دارویی به دلیل عوارض جانبی
کمتر، دسترسی آسان تر، پذیرش راحت تر توسط افراد و
مقرون به صرفه بودن از نظر اقتصادی، سابقه دیرینه ای
30 - دارد ( 1 ) . تقریباً 60 درصد مردم که عمده آنان زنان 50
سال هستند، حداقل یک بار یک داروی گیاهی را در سال
مصرف می کنند. دوران بارداری زمان بسیار حساس و مهمی
است به طوری که برخی عوامل مانند تغییرات غیر طبیعی
. ( هورمونی ممکن است آثار نامطلوبی بر آن داشته باشند ( 2
برخی از گیاهان علی رغم مصارف گوناگون و
گسترده، دارای اثرات جانبی نا مطلوب و گاهی خطرناک
هستند. بر اساس مدل های حیوانی در جوندگان، تا به امروز
گیاهان فراوانی با خواص قاعده آوری، سقط زایی و
جلوگیری کننده از باروری شناسایی و معرفی شده اند.
ژبری و همکاران نشان دادند که عصاره متانولی
تعداد مکان های لانه گزینی را Rumex steudelli گیاه
به طور معنی دار کاهش می دهد ( 3 ) . نیوسارکر و همکاران نیز
Hibiscus اثرات ضد باروری و سقط زایی گل های
را نشان دادند ( 4 ) . اسکندری و همکاران rosa - sinensis
خواص ضد باروری عصاره کرفس خوراکی را معرفی
کردند ( 5 ) . منتصری و همکاران، اثر ضد باروری عصاره
هیدروالکلی گیاه عروسک پشت پرده را از طریق کاهش
تعداد مکان های لانه گزینی و کاهش تعداد نوزادن، بیان
. ( کردند ( 6
Umbellifera گیاه غازیانی از تیره چتریان
است که به ترکی غازیاقی و در غرب کشور بنام پاغازه
شناخته می شود. این گیاه معمولاً در بهار به عنوان سبزی و
غذای معمولی مصرف می شود ( 7 ) . در کتب طب سنتی برای
درمان زخم های پوستی، مشکلات معدی و بیماری های
، کبدی، تصفیه خون و افزایش شیر مادر توصیه می شود ( 8
9 ) . در مطالعات قبلی ما، اثر حفاظتی آن در مقابل زخم معده
ناشی از اتانول ( 10 ) و اثر حفاظتی ( 11 ) و ترمیمی آن ( 12 ) در
مقابل زخم معده ناشی از آسپیرین، در مدل های حیوانی به
اثبات رسید. همچنین اثر مطلوب آن بر قلب جدا شده موش
. ( صحرایی نیز معرفی شده است ( 13
در یک مطالعه به ترکیبات تشکیل دهنده اسانس
آن از جمله اسپاتولنول و کارواکرول ( 14 ) و در مطالعه دیگر
. ( به وجود ساپونین و تانن در عصاره آن اشاره شده است ( 15
در برخی منابع طب سنتی به خواص تسهیل کننده زایمانی و
منع مصرف این گیاه و دانه آن در طی دوره بارداری اشاره
16 ) . با توجه خواص متنوع درمانی و ، 9 ، شده است ( 8
مصرف گسترده آن به عنوان سبزی خوراکی و فقدان
بررسی علمی در مورد اثر احتمالی آن بر باروری، مطالعه
حاضر به منظور شناسایی و تائید اثرات ضد باروری این گیاه
در یک مدل حیوانی طراحی و انجام گردید.
مواد و روش ها
در این مطالعه تجربی از روش عصاره گیری و
این گیاه که در مطالعه قبلی ما ( 10 ) به طور LD تعیین 50
کامل توضیح داده شده است استفاده شد. به طور خلاصه
پس از تهیه گیاه در اواسط فصل بهار و تائید توسط گیاه
شناس، ساقه و برگ های آن در سایه خشک و عصاره
هیدروالکلی آن به روش پرکولاسی . . .