[ویکی فقه] عکس نقیض سالبه کلیه دائمه مطلقه، به معنای جابجایی موضوع و محمول قضیه سالبه کلیه دائمه مطلقه همراه با تبدیل محمول یا هر دو طرف، به نقیض خود است.
عدم عکس نقیض برای دو قضیه از موجهات سالبه کلیه، یعنی: وقتیه مطلقه و منتشره مطلقه مورد اتفاق است. همچنان که وجود عکس نقیض برای شش قضیه: مشروطه خاصه؛ عرفیه خاصه؛ وقتیه؛ منتشره؛ وجودیه لادائمه و وجودیه لاضروریه نیز مورد اتفاق است.
اختلاف در انعکاس و عدم انعکاس
نسبت به انعکاس یا عدم انعکاس ممکنه عامه و ممکنه خاصه اختلاف مبنایی وجود دارد. اما نسبت به قضایای حملیه باقیمانده و همچنین نسبت به قضایای شرطیه، بعضی قائل به انعکاس، و بعضی دیگر معتقد به عدم انعکاس هستند و هر یک از دو طرف، دلایل و مثال هایی برای اثبات نظر خود یا نفی نظر مخالف اقامه کرده اند. به دلیل همین اختلاف، عده ای دیگر از منطق دانان تنها به ذکر عکس نقیض برای شش قضیه بسنده کرده اند: مشروطه خاصه؛ عرفیه خاصه؛ وقتیه؛ منتشره؛ وجودیه لادائمه و وجودیه لاضروریه و نسبت به وجود عکس نقیض برای سایر قضایا، به دلیل تام نبودن دلایل هر یک از موافقان و مخالفان، توقف کرده اند.
انعکاس به حینیه مطلقه
بنا بر قول موافقان، چهار قضیه سالبه (اعم از کلیه و جزئیه) دارای عکس نقیض مشترک هستند. این قضایا عبارتند از: دائمه مطلقه؛ ضروریه مطلقه؛ عرفیه عامه و مشروطه عامه. عکس نقیض این قضایا، حینیه مطلقه است؛ به صورت سالبه جزئیه (در عکس نقیض موافق) یا موجبه جزئیه (در عکس نقیض مخالف). ۱. مثال دائمه مطلقه: "لاشئَ من الانسان بحَجَرٍ بالدوام". عکس نقیض موافق: "لیس بعض اللاحَجَر بلاانسان حین هو لاحَجَرٌ بالفعل". عکس نقیض مخالف: "بعض اللاحَجَر انسانٌ حین هو لاحَجَرٌ بالفعل". ۲. مثال ضروریه مطلقه: "لاشئَ من الانسان بحَجَرٍ بالضرورة". عکس نقیض موافق: "لیس بعض اللاحَجَر بلاانسان حین هو لاحَجَرٌ بالفعل". عکس نقیض مخالف: "بعض اللاحَجَر انسانٌ حین هو لاحَجَرٌ بالفعل". ۳. مثال عرفیه عامه: "لاشئَ من الکاتب بساکن الاصابع بالدوام مادام کاتباً". عکس نقیض موافق: "لیس بعضُ غیرِ ساکن الاصابع غیرُ کاتبٍ حین هو غیرُ ساکن الاصابع بالفعل". عکس نقیض مخالف: "بعضُ غیرِ ساکن الاصابع کاتبٌ حین هو غیرُ ساکن الاصابع بالفعل". ۴. مثال مشروطه عامه: "لاشئَ من الکاتب بساکن الاصابع بالضرورة مادام کاتباً". عکس نقیض موافق: "لیس بعضُ غیرِ ساکن الاصابع غیرُ کاتبٍ حین هو غیرُ ساکن الاصابع بالفعل". عکس نقیض مخالف: "بعضُ غیرِ ساکن الاصابع کاتبٌ حین هو غیرُ ساکن الاصابع بالفعل".
مستندات مقاله
...
عدم عکس نقیض برای دو قضیه از موجهات سالبه کلیه، یعنی: وقتیه مطلقه و منتشره مطلقه مورد اتفاق است. همچنان که وجود عکس نقیض برای شش قضیه: مشروطه خاصه؛ عرفیه خاصه؛ وقتیه؛ منتشره؛ وجودیه لادائمه و وجودیه لاضروریه نیز مورد اتفاق است.
اختلاف در انعکاس و عدم انعکاس
نسبت به انعکاس یا عدم انعکاس ممکنه عامه و ممکنه خاصه اختلاف مبنایی وجود دارد. اما نسبت به قضایای حملیه باقیمانده و همچنین نسبت به قضایای شرطیه، بعضی قائل به انعکاس، و بعضی دیگر معتقد به عدم انعکاس هستند و هر یک از دو طرف، دلایل و مثال هایی برای اثبات نظر خود یا نفی نظر مخالف اقامه کرده اند. به دلیل همین اختلاف، عده ای دیگر از منطق دانان تنها به ذکر عکس نقیض برای شش قضیه بسنده کرده اند: مشروطه خاصه؛ عرفیه خاصه؛ وقتیه؛ منتشره؛ وجودیه لادائمه و وجودیه لاضروریه و نسبت به وجود عکس نقیض برای سایر قضایا، به دلیل تام نبودن دلایل هر یک از موافقان و مخالفان، توقف کرده اند.
انعکاس به حینیه مطلقه
بنا بر قول موافقان، چهار قضیه سالبه (اعم از کلیه و جزئیه) دارای عکس نقیض مشترک هستند. این قضایا عبارتند از: دائمه مطلقه؛ ضروریه مطلقه؛ عرفیه عامه و مشروطه عامه. عکس نقیض این قضایا، حینیه مطلقه است؛ به صورت سالبه جزئیه (در عکس نقیض موافق) یا موجبه جزئیه (در عکس نقیض مخالف). ۱. مثال دائمه مطلقه: "لاشئَ من الانسان بحَجَرٍ بالدوام". عکس نقیض موافق: "لیس بعض اللاحَجَر بلاانسان حین هو لاحَجَرٌ بالفعل". عکس نقیض مخالف: "بعض اللاحَجَر انسانٌ حین هو لاحَجَرٌ بالفعل". ۲. مثال ضروریه مطلقه: "لاشئَ من الانسان بحَجَرٍ بالضرورة". عکس نقیض موافق: "لیس بعض اللاحَجَر بلاانسان حین هو لاحَجَرٌ بالفعل". عکس نقیض مخالف: "بعض اللاحَجَر انسانٌ حین هو لاحَجَرٌ بالفعل". ۳. مثال عرفیه عامه: "لاشئَ من الکاتب بساکن الاصابع بالدوام مادام کاتباً". عکس نقیض موافق: "لیس بعضُ غیرِ ساکن الاصابع غیرُ کاتبٍ حین هو غیرُ ساکن الاصابع بالفعل". عکس نقیض مخالف: "بعضُ غیرِ ساکن الاصابع کاتبٌ حین هو غیرُ ساکن الاصابع بالفعل". ۴. مثال مشروطه عامه: "لاشئَ من الکاتب بساکن الاصابع بالضرورة مادام کاتباً". عکس نقیض موافق: "لیس بعضُ غیرِ ساکن الاصابع غیرُ کاتبٍ حین هو غیرُ ساکن الاصابع بالفعل". عکس نقیض مخالف: "بعضُ غیرِ ساکن الاصابع کاتبٌ حین هو غیرُ ساکن الاصابع بالفعل".
مستندات مقاله
...
wikifeqh: عکس_نقیض_سالبه_کلیه_دائمه_مطلقه