عکس مستوی موجبه جزئیه دائمه مطلقه

[ویکی فقه] عکس مستوی موجبه جزئیه دائمه مطلقه، به معنای جابه جایی موضوع و محمول قضیه موجبه جزئیه دائمه مطلقه با تحفّظ بر کیف و صدق قضیه است.
چهار قضیه از قضایای موجهه موجبه (اعم از کلیه و جزئیه) به موجبه جزئیه حینیه مطلقه (قضیه ای که بر فعلیت ثبوت یا سلب محمول از موضوع در بعضی از اوقات وصف موضوع حکم می کند) منعکس می شوند. آنها عبارت اند از:۱. دائمه مطلقه؛ قضیه اصل: هر انسانی دائماً حیوان است. عکس مستوی: بعضی انسان ها در بعضی اوقاتی که حیوان اند انسان اند.۲. ضروریه مطلقه؛ قضیه اصل: هر انسانی بالضروره حیوان است. عکس مستوی: بعضی انسان ها در بعضی اوقاتی که حیوان اند انسان اند.۳. عرفیه عامه؛ قضیه اصل: همیشه هر نویسنده ای تا وقتی می نویسد انگشتانش در حرکت است. عکس مستوی: بعضی نویسنده ها در بعضی اوقاتی که انگشتانشان در حرکت است نویسنده اند.۴. مشروطه عامه؛ قضیه اصل: هر نویسنده ای تا وقتی می نویسد به طور ضرورت انگشتانش در حرکت است. عکس مستوی: بعضی نویسنده ها در بعضی اوقاتی که انگشتانشان در حرکت است نویسنده اند.
برهان انعکاس قضایای موجهه موجبه
دلیل اینکه عکس چهار قضیه مذکور حینیه مطلقه است این است که اگر حینیه مطلقه صادق نباشد باید نقیض آن، یعنی عرفیه عامه صادق باشد. وقتی این نقیض را به قضیه اصل منضم می کنیم و قیاسی تشکیل می دهیم نقیض قضیه اصل را نتیجه می دهد که سلب شیء از خودش بوده و محال است؛ بنابراین نقیض حینیه مطلقه، باطل و خود حینیه صادق است. مثلاً در مورد سوم از موارد فوق (یعنی عرفیه عامه)، نقیض عکس مذکور عبارت است از: «هیچ یک از کسانی که انگشتانشان در حرکت است در اوقات حرکت انگشتان، نویسنده نیستند» و قضیه اصل را به عنوان کبرا به آن ضمیمه می کنیم: «هر نویسنده ای تا نویسنده است انگشتانش در حرکت است». نتیجه قیاس چنین است: «هیچ یک از کسانی که انگشتانشان در حرکت است تا وقتی انگشتانشان حرکت می کند، انگشتانشان در حرکت نیست».
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • شیرازی، قطب الدین، درة التاج (منطق).• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.• سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة.
...