عکس مستوی حملیه موجبه جزئیه

[ویکی فقه] عکس مستوی حملیه موجبه جزئیه، به معنای جابه جایی موضوع و محمول قضیه حملیه موجبه جزئیه با تحفّظ بر کیف و صدق قضیه است.
در قضیه حملیه، عکس مستوی از طریق جابه جایی موضوع و محمول به دست می آید با این شرط که قضیه عکس در صدق و کیف، تابع قضیه اصل باشد، اما به لحاظ کمّیّت، متفاوت از قضیه اصل است. عکس مستوی قضیه حملیه موجبه جزئیه، موجبه جزئیه است؛ مثال: عکس مستوی قضیه «بعضی حیوان ها ضاحک اند» عبارت است از: بعضی از ضاحک ها حیوان اند.
برهان انعکاس موجبه جزئیه
محمول قضیه اصل نسبت به موضوع خود، یا اعم مطلق است یا اخص مطلق یا اعم مِن وجه و یا مساوی. بنا بر فرض اول و سوم، عکس به نحو موجبه کلیه صادق نیست، زیرا وقتی محمول، اعم مطلق یا اعم من وجه باشد موضوع بر جمیع افراد محمول صدق نمی کند، بلکه در صورتی صدق می کند که اخص یا مساوی با موضوع باشد و اما عکس به نحو موجبه جزئیه بنا بر همه فروض چهارگانه صادق است: ۱. فرض اول: بعض الماء سائلٌ. عکس: بعض السائل ماءٌ. ۲. فرض دوم: بعض السائل ماءٌ. عکس: بعض الماء سائلٌ. ۳. فرض سوم: بعض الطیر ابیضٌ. عکس: بعض الابیض طیرٌ. ۴. فرض چهارم: بعض الانسان ناطقٌ. عکس: بعض الناطق انسانٌ.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • خوانساری، محمد، منطق صوری.• ابن سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).• فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال المیزان.• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.• سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة.
...