عهدنامه نصیبین در سال ۲۹۸ میلادی میان نرسه، امپراتور ایران و دیوکلتیان ( دیوکلسین ) ، امپراتور روم شرقی، بسته شد. بر پایه این پیمان نامه، ارتش ساسانی از مناطقی در ارمنستان، ایبری ( گرجستان ) و میانرودان عقب نشینی کرد.
... [مشاهده متن کامل]
نرسه از ۲۹۳ تا سال ۳۰۲ میلادی، پادشاه ساسانی بود. پس از تحکیم بنیان فرمانروایی، به روم پرداخت و درصدد تهدید روم برآمد و مسئله ارمنستان را هم برای کشمکش بهانه ساخت. نرسی در آغاز کار، تیرداد سوم، پادشاه اشکانی ارمنستان را که برنشاندهٔ روم بود و در زمان بهرام دوم بر بخشی از ارمنستان تحمیل شده بود، از آنجا بیرون کرد. دیوکلتیان امپراتور بیزانس، برای حمایت تیرداد افواجی گسیل کرد که گالریوس فرماندهی لشکر رومی را به عهده گرفت. در میانرودان شمالی از سپاه نرسه، شکست خوردند.
یک سال بعد نرسه با موکب و حرمسرای شاهانه، عازم ارمنستان گشت، به علت دورویی یا تزلزل نجبای ارمنی که با دشمن تبانی کرده بودند، در محلی نزدیک به ارزروم کنونی، نرسه، از سپاه بیزانس شکست خورد چون تعدادی از خویشان و کسان وی از جمله زنش، ارسانه نام، با خزاین سلطنتی، به دست دشمن افتاد، نرسی ناچار شد برای نجات آنها شرایط سنگینی را که روم برای صلح پیشنهاد می کرد، بپذیرد. فرستادگان او از جمله افربان که جهت درخواست صلح و درخواست اسیران به اردوی گالریوس رفتند ناچار شدند، در مقابل سردار رومی، چنان که یک نقش یادگاری در شهر یونانی تسالونیکی نشان می دهد، خاکساری و فروتنی فوق العاده ای را تحمل نمایند. می گویند گالریوس با خشم و تهدید، رفتار غرور آمیزی را که پدر نرسی، شاپور یکم نسبت به امپراتور روم والرین که اسیر جنگی ایران شده بود، به این فرستادگان یادآوری کرد. سرانجام با موافقت دیوکلتیان امپراتور روم شرقی، به استرداد اسیران رضایت دادند. در آخر عهدنامه ای بین ایران و روم بسته شد و صلح بین دو کشور قریب چهل سال دوام یافت.
در تاریخ ۲۹۷ میلادی گالریوس نرسه را شکست می دهد. بنا بر پیمان نامه نصیبین نرسه از ارمنستان و بین النهرین عقب نشینی می کند.
به موجب این عهدنامه که در در سال ۲۹۸ میلادی بسته شد و چون منافع روم را در شرق به قدر کافی تأمین می کرد، تا چهل سال دیگر از سوی رومیان همچنان پایدار ماند. ویژگیهای پیمان نامه به گونه ی زیر است:
• واگذاری پنج استان در ساحل رود دجله به امپراطوری روم شرقی.
• اروندرود ( دجله ) مرز دو کشور شد.
• عدم دخالت ایران در امور ارمنستان و واگذاری قلعه زنتا، واقع در آذربایجان به روم.
• پذیرش اینکه سرزمین های ایبری ( گرجستان ) بخشی از قلمرو روم هستند.
• نصیبین یگانه محلی برای داد و ستد و همچنین بازرگانی میان ایران و روم خواهد بود. ( این شرط را می نویسند ولی به خواهش نرسه حذف شده است. )
... [مشاهده متن کامل]
نرسه از ۲۹۳ تا سال ۳۰۲ میلادی، پادشاه ساسانی بود. پس از تحکیم بنیان فرمانروایی، به روم پرداخت و درصدد تهدید روم برآمد و مسئله ارمنستان را هم برای کشمکش بهانه ساخت. نرسی در آغاز کار، تیرداد سوم، پادشاه اشکانی ارمنستان را که برنشاندهٔ روم بود و در زمان بهرام دوم بر بخشی از ارمنستان تحمیل شده بود، از آنجا بیرون کرد. دیوکلتیان امپراتور بیزانس، برای حمایت تیرداد افواجی گسیل کرد که گالریوس فرماندهی لشکر رومی را به عهده گرفت. در میانرودان شمالی از سپاه نرسه، شکست خوردند.
یک سال بعد نرسه با موکب و حرمسرای شاهانه، عازم ارمنستان گشت، به علت دورویی یا تزلزل نجبای ارمنی که با دشمن تبانی کرده بودند، در محلی نزدیک به ارزروم کنونی، نرسه، از سپاه بیزانس شکست خورد چون تعدادی از خویشان و کسان وی از جمله زنش، ارسانه نام، با خزاین سلطنتی، به دست دشمن افتاد، نرسی ناچار شد برای نجات آنها شرایط سنگینی را که روم برای صلح پیشنهاد می کرد، بپذیرد. فرستادگان او از جمله افربان که جهت درخواست صلح و درخواست اسیران به اردوی گالریوس رفتند ناچار شدند، در مقابل سردار رومی، چنان که یک نقش یادگاری در شهر یونانی تسالونیکی نشان می دهد، خاکساری و فروتنی فوق العاده ای را تحمل نمایند. می گویند گالریوس با خشم و تهدید، رفتار غرور آمیزی را که پدر نرسی، شاپور یکم نسبت به امپراتور روم والرین که اسیر جنگی ایران شده بود، به این فرستادگان یادآوری کرد. سرانجام با موافقت دیوکلتیان امپراتور روم شرقی، به استرداد اسیران رضایت دادند. در آخر عهدنامه ای بین ایران و روم بسته شد و صلح بین دو کشور قریب چهل سال دوام یافت.
در تاریخ ۲۹۷ میلادی گالریوس نرسه را شکست می دهد. بنا بر پیمان نامه نصیبین نرسه از ارمنستان و بین النهرین عقب نشینی می کند.
به موجب این عهدنامه که در در سال ۲۹۸ میلادی بسته شد و چون منافع روم را در شرق به قدر کافی تأمین می کرد، تا چهل سال دیگر از سوی رومیان همچنان پایدار ماند. ویژگیهای پیمان نامه به گونه ی زیر است:
• واگذاری پنج استان در ساحل رود دجله به امپراطوری روم شرقی.
• اروندرود ( دجله ) مرز دو کشور شد.
• عدم دخالت ایران در امور ارمنستان و واگذاری قلعه زنتا، واقع در آذربایجان به روم.
• پذیرش اینکه سرزمین های ایبری ( گرجستان ) بخشی از قلمرو روم هستند.
• نصیبین یگانه محلی برای داد و ستد و همچنین بازرگانی میان ایران و روم خواهد بود. ( این شرط را می نویسند ولی به خواهش نرسه حذف شده است. )
