عملیات کرمانشاه ( روسی: Керманшахская операция ) عملیات تهاجمی واحدهای سپاه اول سواره نظام قفقاز روسیه در غرب ایران از فوریه تا مارس ۱۹۱۶ در جریان لشکرکشی ایران در جنگ جهانی اول بود.
در تاریخ ۴ تا ۳۰ دسامبر ۱۹۱۵، عملیاتی در گیلان بر ضد شورشیان جنگلی میرزا کوچک خان انجام شد که با حملات همزمان از چند طرف در شرایط سخت کوهستانی و جنگل های پوشیده از برف، شورشیان شکست خوردند و برای مدتی فعالیت آن ها را در گیلان ضعیف کرد. در اواسط ژانویه ۱۹۱۶ نیروهای عثمانی حدود ۲۱ هزار نفر تخمین زده شدند: ۲۰۰۰ نفر در اقبالیه، ۴۰۰۰ نفر در اصفهان و ۶۰۰۰ نفر در سنندج، همدان و کرمانشاه. در ۱۹ ژانویه، هنگ یکم گورسکو - مزدوک سلطان آباد را اشغال کرد. نیروهای عثمانی به کرمانشاه و بروجرد عقب نشینی کردند. کنسول آلمان روهنر قبل از فرار مقدار قابل توجهی سلاح بین مردم توزیع کرد. در ۴ فوریه، سرهنگ استوپچانسکی با چهارصد و دو اسلحه حمله به بروجرد را آغاز کرد، اما به آرامی پیشرفت می کرد، زیرا نیروها باید از میان برف عمیق عبور می کردند.
... [مشاهده متن کامل]
در ۲۵ دسامبر، واحدهای سپاه اسدآباد، یک دسته از مرزبانان سرهنگ بارون مدم و واحدهای لشکر اول قزاق قفقاز در سمت کنگاور جنگیدند و در ۱۳ ژانویه کنگاور را از عثمانی ها گرفتند. لشکر سواره نظام قفقاز و هنگ های پیاده مرزی دوم و چهارم قفقاز به عنوان نیروی کمکی به سوی ژنرال باراتوف اعزام شدند. در نتیجه تا فوریه ۱۹۱۶ سپاه متشکل از ۱۴ هزار نفر و با ۳۸ اسلحه در جهت کرمانشاه متمرکز شد.
در منطقه بغداد، ارتش ششم تشکیل شد که فرمانده آن در ۶ دسامبر، فیلد مارشال فون در گلتز پاشا منصوب شد. هدف اصلی او نبرد با ارتش انگلیس در میان رودان بود، اما به او دستور داده شد که در کرمانشاه علیه روس ها وارد عمل شود و نیروهای مستقر در آنجا را تابع کند. فون در گولتز کار خود را در مورد استخدام نیروهای ایرانی و استفاده از ژاندارم های ایرانی به رهبری افسران سوئدی شدت بخشید. در راس حامیان آلمانی - عثمانی، نظام السلطنه، فرماندار سابق لرستان قرار داشت که قبل از تصرف روس ها از قم گریخت. نیروهای طرفدار آلمان به کرمانشاه ( ۱۲۰ کیلومتری جنوب غربی همدان ) هجوم آوردند که به مرکز اصلی نفوذ آلمان - عثمانی تبدیل شده بود. ذخایر نظامی بزرگی در شهر ساخته شد و نیروهای زیادی به اندازه حدود ۲۰ هزار نفر تشکیل شد.
در تاریخ ۴ تا ۳۰ دسامبر ۱۹۱۵، عملیاتی در گیلان بر ضد شورشیان جنگلی میرزا کوچک خان انجام شد که با حملات همزمان از چند طرف در شرایط سخت کوهستانی و جنگل های پوشیده از برف، شورشیان شکست خوردند و برای مدتی فعالیت آن ها را در گیلان ضعیف کرد. در اواسط ژانویه ۱۹۱۶ نیروهای عثمانی حدود ۲۱ هزار نفر تخمین زده شدند: ۲۰۰۰ نفر در اقبالیه، ۴۰۰۰ نفر در اصفهان و ۶۰۰۰ نفر در سنندج، همدان و کرمانشاه. در ۱۹ ژانویه، هنگ یکم گورسکو - مزدوک سلطان آباد را اشغال کرد. نیروهای عثمانی به کرمانشاه و بروجرد عقب نشینی کردند. کنسول آلمان روهنر قبل از فرار مقدار قابل توجهی سلاح بین مردم توزیع کرد. در ۴ فوریه، سرهنگ استوپچانسکی با چهارصد و دو اسلحه حمله به بروجرد را آغاز کرد، اما به آرامی پیشرفت می کرد، زیرا نیروها باید از میان برف عمیق عبور می کردند.
... [مشاهده متن کامل]
در ۲۵ دسامبر، واحدهای سپاه اسدآباد، یک دسته از مرزبانان سرهنگ بارون مدم و واحدهای لشکر اول قزاق قفقاز در سمت کنگاور جنگیدند و در ۱۳ ژانویه کنگاور را از عثمانی ها گرفتند. لشکر سواره نظام قفقاز و هنگ های پیاده مرزی دوم و چهارم قفقاز به عنوان نیروی کمکی به سوی ژنرال باراتوف اعزام شدند. در نتیجه تا فوریه ۱۹۱۶ سپاه متشکل از ۱۴ هزار نفر و با ۳۸ اسلحه در جهت کرمانشاه متمرکز شد.
در منطقه بغداد، ارتش ششم تشکیل شد که فرمانده آن در ۶ دسامبر، فیلد مارشال فون در گلتز پاشا منصوب شد. هدف اصلی او نبرد با ارتش انگلیس در میان رودان بود، اما به او دستور داده شد که در کرمانشاه علیه روس ها وارد عمل شود و نیروهای مستقر در آنجا را تابع کند. فون در گولتز کار خود را در مورد استخدام نیروهای ایرانی و استفاده از ژاندارم های ایرانی به رهبری افسران سوئدی شدت بخشید. در راس حامیان آلمانی - عثمانی، نظام السلطنه، فرماندار سابق لرستان قرار داشت که قبل از تصرف روس ها از قم گریخت. نیروهای طرفدار آلمان به کرمانشاه ( ۱۲۰ کیلومتری جنوب غربی همدان ) هجوم آوردند که به مرکز اصلی نفوذ آلمان - عثمانی تبدیل شده بود. ذخایر نظامی بزرگی در شهر ساخته شد و نیروهای زیادی به اندازه حدود ۲۰ هزار نفر تشکیل شد.
