عُمرکُشان یا در ادبیات دینی و روایی عیدُالزهرا، فَرحَةالزهراء، غدیر دوم و روز رُفِعَ القلم، جشنی بود که صدها سال در برخی مناطق شیعی به مناسبت سالگرد قتل عمر بن خطاب گرفته می شد که در سال های اخیر پس از مخالفت بسیاری از مراجع، برگزاری رسمی و علنی این مراسم تعطیل شده اما هنوز برخی به صورت خصوصی و خانگی این روز را جشن می گیرند. این مراسم موجب اختلاف موافقان و مخالفان برگزاری آن بوده است. مخالفان بیشتر بر جنبه های اختلاف افکنانه این مراسم میان شیعه و سنی پافشاری دارند و بعضاً در تاریخ کشته شدن عمر بن خطاب مناقشه می کنند.
... [مشاهده متن کامل]
تاریخچه این مراسم تا پیش از دوران صفویه مشخص نیست و رونق آن پس از صفویه صورت گرفته است. این مراسم تا پیش از روی کار آمدن جمهوری اسلامی در کشور در بعضی مناطق، بدون منع و به صورت علنی، برگزار می شد، اما پس از انقلاب اسلامی، به دستور روح الله خمینی ممنوع اعلام شد. در کاشان نیز مقبره ابولولو به جهت مقابله با برگزاری مراسم عمرکشان در آنجا، برای همیشه بسته و تغییر کاربری داده شد.
بر اساس گزارش ها، این روز با مراسم و آئین هایی چون ساخت پیکره هایی نمادین از عمر بن خطاب و آتش زدن آنها، شعرخوانی، تصنیف گویی، آتش بازی، پوشیدن لباس قرمز و اجرای نمایشنامه های کمدی همراه بوده است.
ایرانیکا گزارش می کند که ترور عمر بن خطاب در روز چهارشنبه مصادف با ۲۳ نوامبر ۶۴۴ میلادی اتفاق افتاده است. به گزارش احمد بن حنبل در مسندش، کسانی به عمر در خصوص نقشه های ترور او تذکرهایی داده بودند. در خصوص انگیزه ابولولو —قاتل عمر— برای به قتل رساندن عمر بن خطاب، اتفاق نظری وجود ندارد. به گزارش مسعودی، انگیزه او به جهت کینه ای بود که بر اثر بی اعتنایی خلیفه بر وضع خراج مولایش مغیره بن شعبه بر او صورت گرفته بود. بر این اساس، وقتی خراجی سنگین بر ابولولو از جانب مغیره وضع شد، ابولولو به عمر شکایت کرد و پس از بی اعتنایی عمر نسبت به درخواست ابولولو، کینه ای در دل ابولولو شکل گرفت که به این قتل انجامید. در دانشنامه ایرانیکا، این احتمال که او با ارباب سابقش توطئه قتل عمر بن خطاب را طراحی کرده بود یا آنکه او عامل دست چند تن از صحابه در اجرای قتل عمر بن خطاب بوده است، مطرح شده است. بر اساس گزارش ها، ابولولو عمر را در مسجد مورد حمله قرار داد و با خنجری به او حمله کرد و عمر را مجروح کرد و از مسجد گریخت. عمر در همان جا یا به نقلی سه روز بعد در بستر بیماری درگذشت. ایرانیکا زنده بودن سه روزه عمر را محتمل تر می داند.
... [مشاهده متن کامل]
تاریخچه این مراسم تا پیش از دوران صفویه مشخص نیست و رونق آن پس از صفویه صورت گرفته است. این مراسم تا پیش از روی کار آمدن جمهوری اسلامی در کشور در بعضی مناطق، بدون منع و به صورت علنی، برگزار می شد، اما پس از انقلاب اسلامی، به دستور روح الله خمینی ممنوع اعلام شد. در کاشان نیز مقبره ابولولو به جهت مقابله با برگزاری مراسم عمرکشان در آنجا، برای همیشه بسته و تغییر کاربری داده شد.
بر اساس گزارش ها، این روز با مراسم و آئین هایی چون ساخت پیکره هایی نمادین از عمر بن خطاب و آتش زدن آنها، شعرخوانی، تصنیف گویی، آتش بازی، پوشیدن لباس قرمز و اجرای نمایشنامه های کمدی همراه بوده است.
ایرانیکا گزارش می کند که ترور عمر بن خطاب در روز چهارشنبه مصادف با ۲۳ نوامبر ۶۴۴ میلادی اتفاق افتاده است. به گزارش احمد بن حنبل در مسندش، کسانی به عمر در خصوص نقشه های ترور او تذکرهایی داده بودند. در خصوص انگیزه ابولولو —قاتل عمر— برای به قتل رساندن عمر بن خطاب، اتفاق نظری وجود ندارد. به گزارش مسعودی، انگیزه او به جهت کینه ای بود که بر اثر بی اعتنایی خلیفه بر وضع خراج مولایش مغیره بن شعبه بر او صورت گرفته بود. بر این اساس، وقتی خراجی سنگین بر ابولولو از جانب مغیره وضع شد، ابولولو به عمر شکایت کرد و پس از بی اعتنایی عمر نسبت به درخواست ابولولو، کینه ای در دل ابولولو شکل گرفت که به این قتل انجامید. در دانشنامه ایرانیکا، این احتمال که او با ارباب سابقش توطئه قتل عمر بن خطاب را طراحی کرده بود یا آنکه او عامل دست چند تن از صحابه در اجرای قتل عمر بن خطاب بوده است، مطرح شده است. بر اساس گزارش ها، ابولولو عمر را در مسجد مورد حمله قرار داد و با خنجری به او حمله کرد و عمر را مجروح کرد و از مسجد گریخت. عمر در همان جا یا به نقلی سه روز بعد در بستر بیماری درگذشت. ایرانیکا زنده بودن سه روزه عمر را محتمل تر می داند.
