عُمَر بن علی فرزند امام سجاد ( علیه السلام ) مکنا به ابوحفص و ابوعلی و ملقب به اشرف ، برادر بزرگ زید شهید است.
عُمَر اشرف شخصی فاضل و جلیل القدر و پرهیزگار بود و مسئول صدقات پیامبر ( صلی الله علیه و آله وسلّم ) و امام علی ( علیه السلام ) بوده است.
... [مشاهده متن کامل]
زیارتگاه عمر اشرف در دو کیلومتری شرق شهر ناصریه به طرف بطحا، کنار نهر فرات، از توابع استان ذی قار در کشور عراق واقع شده است.
�ابوالجارود زیاد بن منذر� می گوید:
از ابوجعفر محمد باقر، سؤال کردم: �کدام یک از برادرانتان از شما، مهربان تر و فاضل تر بودند؟�
حضرت در پاسخ گفت: �اما عبدالله باهر، بازوی پرقدرت من و متعلق به پدر و مادرش بود و عمر اشرف ، چون دیده بینای من و زید، زبان گویای من و حسین، بردبار بود و چون بر زمین گام برمی داشت، به آهستگی بود و هنگامی که نادانان، او را خطاب می کردند، به آنان درود می فرستاد.
امام محمدباقر ( علیه السّلام ) ، برادر خود، عمر اشرف را اکرام می کرد و منزلت و جایگاه او را بالا می برد. مقام و عظمت عمر اشرف، به جایی رسیده بود که از او به عنوان یکی از نمادهای اهل بیت ( علیهم السّلام ) در مدینه یاد می شد.
علمای رجال و انساب، ذیل نام عمر الاشرف، او را ستوده اند، وی مکنا به ابوحفص و ابوعلی و ملقب به اشرف است، از آن رو به این نام، ملقب شد تا فرقی بین او و عمر بن امام علی ( علیه السّلام ) باشد، زیرا پسر امام علی ( علیه السّلام ) ، از یک جهت و عمر بن امام سجاد ( علیه السّلام ) از دو جهت ( پدر و مادر ) ، شرافت نسب داشتند، از این رو اولی را به عمر اطرف و دومی را به عمر اشرف، خواندند. چنانکه همین شرافت نسبی، باعث شد تا میان فرزندان جعفر طیار ( علیه السّلام ) ، اسحاق عریضی را اطرف ( چون تنها از طرف پدر شرافت داشت. ) و اسحاق بن علی زینبی ( منظور از علی زینبی، علی بن عبدالله بن جعفر طیار ( علیه السّلام ) است که مادرش زینب کبری بود و از دو طرف شرافت داشت. ) را اشرف، لقب دهند.
او از برادرش، زید شهید، بسیار بزرگ تر و مادرشان، �جیدا�، کنیزی است که مختار ابوعبیده ثقفی، آن را خریداری کرد و برای امام سجاد ( علیه السّلام ) فرستاد و از او، عمر اشرف، زید، علی و خدیجه، به دنیا آمد.
عمر بن علی جد مادری سیدمرتضی علم الهدی و سیدرضی است که هر دو از مجتهدین و محققین عالی مقام و شاگرد و تعلیم یافته شیخ مفید بودند.
عُمَر اشرف شخصی فاضل و جلیل القدر و پرهیزگار بود و مسئول صدقات پیامبر ( صلی الله علیه و آله وسلّم ) و امام علی ( علیه السلام ) بوده است.
... [مشاهده متن کامل]
زیارتگاه عمر اشرف در دو کیلومتری شرق شهر ناصریه به طرف بطحا، کنار نهر فرات، از توابع استان ذی قار در کشور عراق واقع شده است.
�ابوالجارود زیاد بن منذر� می گوید:
از ابوجعفر محمد باقر، سؤال کردم: �کدام یک از برادرانتان از شما، مهربان تر و فاضل تر بودند؟�
حضرت در پاسخ گفت: �اما عبدالله باهر، بازوی پرقدرت من و متعلق به پدر و مادرش بود و عمر اشرف ، چون دیده بینای من و زید، زبان گویای من و حسین، بردبار بود و چون بر زمین گام برمی داشت، به آهستگی بود و هنگامی که نادانان، او را خطاب می کردند، به آنان درود می فرستاد.
امام محمدباقر ( علیه السّلام ) ، برادر خود، عمر اشرف را اکرام می کرد و منزلت و جایگاه او را بالا می برد. مقام و عظمت عمر اشرف، به جایی رسیده بود که از او به عنوان یکی از نمادهای اهل بیت ( علیهم السّلام ) در مدینه یاد می شد.
علمای رجال و انساب، ذیل نام عمر الاشرف، او را ستوده اند، وی مکنا به ابوحفص و ابوعلی و ملقب به اشرف است، از آن رو به این نام، ملقب شد تا فرقی بین او و عمر بن امام علی ( علیه السّلام ) باشد، زیرا پسر امام علی ( علیه السّلام ) ، از یک جهت و عمر بن امام سجاد ( علیه السّلام ) از دو جهت ( پدر و مادر ) ، شرافت نسب داشتند، از این رو اولی را به عمر اطرف و دومی را به عمر اشرف، خواندند. چنانکه همین شرافت نسبی، باعث شد تا میان فرزندان جعفر طیار ( علیه السّلام ) ، اسحاق عریضی را اطرف ( چون تنها از طرف پدر شرافت داشت. ) و اسحاق بن علی زینبی ( منظور از علی زینبی، علی بن عبدالله بن جعفر طیار ( علیه السّلام ) است که مادرش زینب کبری بود و از دو طرف شرافت داشت. ) را اشرف، لقب دهند.
او از برادرش، زید شهید، بسیار بزرگ تر و مادرشان، �جیدا�، کنیزی است که مختار ابوعبیده ثقفی، آن را خریداری کرد و برای امام سجاد ( علیه السّلام ) فرستاد و از او، عمر اشرف، زید، علی و خدیجه، به دنیا آمد.
عمر بن علی جد مادری سیدمرتضی علم الهدی و سیدرضی است که هر دو از مجتهدین و محققین عالی مقام و شاگرد و تعلیم یافته شیخ مفید بودند.