عمارت موسی خانی از بناهای تاریخی زمان قاجاریه، در بلوار شهید بهشتی جنوبی شهر بابک واقع است. تاریخ احداث این بنا ۱۲۶۵ - ۱۲۷۰ هجری قمری و مساحت آن ۷۵۰۰ متر مربع ( ۲۳۰۰متر مربع زیر بنا، ۵۲۰۰ متر مربع باغ عمارت ) می باشد. پس از حاج محمد علی ملقب به "حاج آقا" فرزندش در شهر بابک به حکومت رسید. دوران حکومت او هم زمان با سلطنت محمد شاه و ناصرالدین شاه قاجار بود و موقوفات بسیاری داشته است. وی نزدیک ۳۰ سال حکومت کرد و عمارت بزرگی ساخت که به "عمارت موسی خان" معروف است و امروزه سازمان میراث فرهنگی از آن محافظت می کند. بنای باعظمت عمارت موسی خانی از جمله بناهای دوران قاجار است که توسط موسی خان پسر شیخ الله ساخته شده است. بنای زیبای موسی خانی تزیینات آن به صورت گچبری و سیم در بخش های مختلف نمای ساختمان اجرا شده اند. مصالح به کار رفته در بنا خشت خام و گل رس، کاه، آهک، گچ، سنگ، چوب و شیشه است. نوع چوب های به کار رفته در درها و پنجره ها و ارسی ها چوب گردو و تمامی ستون ها و حایل ها از چوب درخت توت است .
... [مشاهده متن کامل]
بنا در دو طبقه و در سه ضلع اصلی ساخته شده است:
• ضلع شمالی: ( زمستانی ) که به صورت دوبلکس ساخته شده، دارای یک بادگیر دوقلو بوده که برای استفاده در بهار کاربرد داشته است، بادگیرها در زمان فرج الله خان ( نوه موسی خان ) به برج نگهبانی تبدیل گشته اند و این قسمت در حال حاضر به عنوان موزه مردم شناسی استفاده می شود.
• ضلع غربی: ( تابستانی ) کاربرد این ضلع در تابستان بوده است. در این ضلع یک بادگیر بزرگ و بلند قرار دارد که تاج آن در سیل سال ۱۳۶۵ خورشیدی تخریب گشته است.
• ضلع جنوبی: ( بهار نشین ) تمامی اتاق ها و ایوان اصلی آن به باغ بزرگ عمارت و حیات داخلی آن مشرف می باشد. طرف جنوبی ضلع بهارنشین که رو به باغ عمارت است از دو ایوان دو طبقه به صورت متقارن و یک ایوان اصلی در وسط تشکیل شده است.
در تقاطع ضلع شمالی و غربی، انبار غله وجود دارد، که به خاطر نوع طراحی خاص آن همیشه دمایی کمتر از بقیه قسمت های عمارت دارد. در تقاطع ضلع جنوبی و غربی برج اصلی عمارت است که بر رودخانه و قسمت غرب و جنوب بنا اشراف کامل دارد. این بنا در سال های ۱۳۷۱ - ۱۳۷۳ مورد بازسازی قرار گرفته است و مجدداً در سال ۱۳۹۷ تحت مرمت قرار گرفته است.
این بنا در تاریخ ۱۳۸۱/۱۱/۱۲ به شماره ۷۲۸۱ ثبت ملی شده است.
... [مشاهده متن کامل]
بنا در دو طبقه و در سه ضلع اصلی ساخته شده است:
• ضلع شمالی: ( زمستانی ) که به صورت دوبلکس ساخته شده، دارای یک بادگیر دوقلو بوده که برای استفاده در بهار کاربرد داشته است، بادگیرها در زمان فرج الله خان ( نوه موسی خان ) به برج نگهبانی تبدیل گشته اند و این قسمت در حال حاضر به عنوان موزه مردم شناسی استفاده می شود.
• ضلع غربی: ( تابستانی ) کاربرد این ضلع در تابستان بوده است. در این ضلع یک بادگیر بزرگ و بلند قرار دارد که تاج آن در سیل سال ۱۳۶۵ خورشیدی تخریب گشته است.
• ضلع جنوبی: ( بهار نشین ) تمامی اتاق ها و ایوان اصلی آن به باغ بزرگ عمارت و حیات داخلی آن مشرف می باشد. طرف جنوبی ضلع بهارنشین که رو به باغ عمارت است از دو ایوان دو طبقه به صورت متقارن و یک ایوان اصلی در وسط تشکیل شده است.
در تقاطع ضلع شمالی و غربی، انبار غله وجود دارد، که به خاطر نوع طراحی خاص آن همیشه دمایی کمتر از بقیه قسمت های عمارت دارد. در تقاطع ضلع جنوبی و غربی برج اصلی عمارت است که بر رودخانه و قسمت غرب و جنوب بنا اشراف کامل دارد. این بنا در سال های ۱۳۷۱ - ۱۳۷۳ مورد بازسازی قرار گرفته است و مجدداً در سال ۱۳۹۷ تحت مرمت قرار گرفته است.
این بنا در تاریخ ۱۳۸۱/۱۱/۱۲ به شماره ۷۲۸۱ ثبت ملی شده است.
