- علیکم السلام ؛ بر شما درود باد! در جواب سلام ، برای جمع آید.
|| ( اِ فعل ) بگیرید. ملازم باشید. رجوع به عَلی ̍ شود.
- علیکم بالاحمرین ؛ برای شما دو سرخ لازم باشد. حدیث است و منظور این است که نان و گوشت در غذا، اصل وعمده است. ( از امثال و حکم دهخدا ).
- علیکم بالحفظ، لا بجمع الکتب. ( علی ( ع ) از امثال و حکم دهخدا ) ؛ بر شماست که مطالب را حفظ کنید و به خاطر سپارید، نه آنکه به جمعآوری کتب بپردازید.
- علیکم بالسواد الاعظم ( حدیث ) ؛ پیوسته ساکن شهرهای بزرگ و پرجمعیت باشید. ان الجفا و القسوة فی الفدادین ، علیکم بالسواد الاعظم. ( امثال و حکم دهخدا )؛ همانا جفاو قساوت در شتربانان و چوپانان و خربندگان است ، بر شما است سکونت در شهرهای پرجمعیت. تمثل :
ده مرو ده مرد را احمق کند
عقل را بی نور و بی رونق کند
قول پیغمبر شنو ای مجتبی
گور عقل آمد وطن در روستا.
مولوی.
و گاهی شعرا «السواد الاعظم » را به معنای لغوی کلمه گرفته اند، یعنی سیاهی بزرگ. و چون شهر از دور به سیاهی زند، مجازاً از آن به سواد تعبیرکرده اند و از سواد اعظم بدین تعبیر شهر بزرگ اراده کرده اند. و بیت ذیل موهم هر سه معنی مجازی و اصلی است : من نه خود می روم اندر پی آن زلف بخم
مصطفی گفت : علیکم بسواد الاعظم.
- علیکم بالمدن ولو جارت ، و علیکم بالطرق ولو دارت ، و علیکم بالسواد الاعظم. ( علی ( ع ) ازاحادیث مثنوی ص 75 از سفینةالبحار ج 1 ص 146 )؛ در شهرها سکونت گزینید، اگرچه جور و ستم در آن باشد، و از راههای هموار بروید، اگرچه دور و گردش داشته باشد، و شهرهای پرجمعیت را برای سکونت برگزینید.
- علیکم بحفظ السرائر فان اﷲ تعالی مطلع علی الضمائر. ( حسن بن علی ( ع ) از امثال و حکم دهخدا ) ؛ بر شما است حفظ و نگهداری اسرار، چه خداوند متعال بر مکنونات دلها آگاه است.
- علیکم بدین العجائز ( حدیث ) ؛ بر شماست دیانت پیرزنان. توضیح آنکه عجوزی را پرسیدند خدای تعالی را به چه دانستی ؟ گفت : به چرخ خود که تا دست بر آن دارم گردد، و چون بازدارم بایستد. ( از امثال و حکم دهخدا ).