علیقلی جابادار ( به گرجی: ალი - ყული ჯაბადარი ) ( جاباداری یک نام خانوادگی گرجی ) مهم ترین نقاش فرنگی ساز اواخر قرن هفده و اوایل قرن هجده ایران است. وی تکنیک های ایرانی و اروپایی را توأمان و در کنار هم به کار می برد. این هنرمند به نام های علی قلی بیگ فرنگی و علی قلی جبه دار عباسی و علی قلی آرنااوت و علی قلی بیگ ارناوت نادری اصفهانی در هنر تصویرسازی ایران شهره بوده است.
... [مشاهده متن کامل]
منابع تاریخی در خصوص هنرمندان، در دوران صفوی، افشار، زند و قاجار بسیار ضعیف اند. تنها در تذکرهٔ آتشکده آذر اثر لطفعلی آذر بیگدلی از علی قلی جبادار یاد شده، که در شرحی مختصر از «محمدعلی بن عبدل ابن علی قلی بیگ جبه دار» ( جبادار ) با نام مستعار «علی - فرنگ» نام برده، و مدعی است که وی مسیحی زاده ای بود، که به اسلام گرویده، و در اصفهان نقاش دربار صفوی بوده است. ( فرنگ در اینجا اشاره به فرنگی سازی نقاش است ) . لطفعلی همچنین گزارش کرده که جبه دار با سمت «نقاش باشی» در دربار شاه تهماسب دوم و نادر شاه افشار خدمت کرده، اما پس از تحلیل رفتن بینایی اش، در مازندران به سال ۱۷۵۰ میلادی درگذشته است.
برخلاف آنچه که عده ای معتقدند که «جبه دار مسیحی و از مردم آرنااوت ( آلبانیای قفقاز ) بوده که در زمان شاه عباس دوم صفوی ( ۱۰۵۲–۱۰۷۷ ق ) به ایران آمده، تغییر مذهب داده و در بدایت حال به جبه خانه ( اسلحه خانه ) دولتی راه یافته است»، دکتر یعقوب آژند بر این باور است که وی فرنگی ( اروپایی ) نبوده، بلکه از اهالی گرجستان بوده است. ( در دورهٔ صفوی مسیحیان آن دیار را فرنگی می نامیدند ) . وی نواده قرچقای خان گرجی، سپهسالار کل قشون ایران و حاکم مشهد در دوره شاه عباس اول است.
قرچقای یا قرچغای خان دوم، فرزند منوچهر خان و نوهٔ قرچقای خان اول، سپهسالار سپاه شاه عباس اول، خود از پشتیبانان هنر کتاب آرایی محسوب می شد؛ چنان که شاهنامه قرچغای خان ( شاهنامهٔ وینزور ) به دستور وی و احتمالاً توسط محمد قاسم و محمد یوسف نگارگر کتاب آرایی شده است. این شاهنامه که از خاندان قرچقای به دست حاکمان هرات افتاده بود، به خاطر سپاسگزاری از حمایت قشون انگلیس از حکام یاد شده به هنگام محاصرهٔ هرات توسط قشون قاجار، به رسم تحفه به دربار بریتانیا فرستاده شده، و هم اینک در گنجینهٔ قصر سلطنتی وینزور بریتانیا نگهداری می شود.
... [مشاهده متن کامل]
منابع تاریخی در خصوص هنرمندان، در دوران صفوی، افشار، زند و قاجار بسیار ضعیف اند. تنها در تذکرهٔ آتشکده آذر اثر لطفعلی آذر بیگدلی از علی قلی جبادار یاد شده، که در شرحی مختصر از «محمدعلی بن عبدل ابن علی قلی بیگ جبه دار» ( جبادار ) با نام مستعار «علی - فرنگ» نام برده، و مدعی است که وی مسیحی زاده ای بود، که به اسلام گرویده، و در اصفهان نقاش دربار صفوی بوده است. ( فرنگ در اینجا اشاره به فرنگی سازی نقاش است ) . لطفعلی همچنین گزارش کرده که جبه دار با سمت «نقاش باشی» در دربار شاه تهماسب دوم و نادر شاه افشار خدمت کرده، اما پس از تحلیل رفتن بینایی اش، در مازندران به سال ۱۷۵۰ میلادی درگذشته است.
برخلاف آنچه که عده ای معتقدند که «جبه دار مسیحی و از مردم آرنااوت ( آلبانیای قفقاز ) بوده که در زمان شاه عباس دوم صفوی ( ۱۰۵۲–۱۰۷۷ ق ) به ایران آمده، تغییر مذهب داده و در بدایت حال به جبه خانه ( اسلحه خانه ) دولتی راه یافته است»، دکتر یعقوب آژند بر این باور است که وی فرنگی ( اروپایی ) نبوده، بلکه از اهالی گرجستان بوده است. ( در دورهٔ صفوی مسیحیان آن دیار را فرنگی می نامیدند ) . وی نواده قرچقای خان گرجی، سپهسالار کل قشون ایران و حاکم مشهد در دوره شاه عباس اول است.
قرچقای یا قرچغای خان دوم، فرزند منوچهر خان و نوهٔ قرچقای خان اول، سپهسالار سپاه شاه عباس اول، خود از پشتیبانان هنر کتاب آرایی محسوب می شد؛ چنان که شاهنامه قرچغای خان ( شاهنامهٔ وینزور ) به دستور وی و احتمالاً توسط محمد قاسم و محمد یوسف نگارگر کتاب آرایی شده است. این شاهنامه که از خاندان قرچقای به دست حاکمان هرات افتاده بود، به خاطر سپاسگزاری از حمایت قشون انگلیس از حکام یاد شده به هنگام محاصرهٔ هرات توسط قشون قاجار، به رسم تحفه به دربار بریتانیا فرستاده شده، و هم اینک در گنجینهٔ قصر سلطنتی وینزور بریتانیا نگهداری می شود.
