علی اکبر فراهانی معروف به آقا علی اکبر ( زادهٔ ۱۲۳۶ فراهان – درگذشتهٔ ۱۲۷۸ قمری ) ، یکی از برجسته ترین نوازندگان دربار ناصرالدین شاه و استاد نواختن تار بود.
داریوش پیرنیاکان معتقد است او در اوایل دوران «ناصرالدین شاه» به درخواستِ «امیرکبیر» همراه با خانواده اش از فراهان به تهران آمد. خاندان وی به «خاندان هنر» معروف است به این دلیل که بنیان گذاری و تکوین ردیف هفت دستگاه موسیقی ایرانی را منسوب به آنان می دانند.
... [مشاهده متن کامل]
از دوران صفویه تا آمدن وی به دربار، اطلاع زیادی از موسیقی دستگاهی به جا نمانده است. آقا علی اکبر از جمله نوازندگانی بود که به آهنگ ها و دستگاه های موسیقی قدیم آشنایی داشت و در زمینه نوازندگی سرآمد عصر خویش بود. عارف قزوینی در دیوان خود به او اشاره کرده و می نویسد: آقا علی اکبر بی اندازه مورد تشویق و محبت شاه بوده به طوری که اغلب وقت را در مصاحبت شاه گذرانیده و او را از نغمات عالی و بی نظیرِ ساختهٔ خود، سرمست نگاه می داشته است. از عجایب اینکه درجه و میزان هنر استاد به حدی بود که کسی را یارای مخالفت یا جرأت حسادت با او نبوده و اخلاقاً هم طوری با اطرافیان شاه می زیسته که محبوب همه واقع و مورد توجه عموم قرار گرفته بود. از سیمای وی نقاشی ای در دست است که در سال ۱۸۵۶ میلادی برابر با ۱۲۷۳ قمری، رسم شده که به گفته خالقی در آن زمان وی باید ۴۰ یا ۴۵ ساله می بوده باشد.
آقا حسینقلی فراهانی و میرزا عبدالله فراهانی هر دو از نوازندگان به نام تار، پسران او بودند که سنت او را زنده نگه داشته و به شاگردانِ خود منتقل کردند و خود این شاگردان نیز موسیقی دانان و نوازندگانِ موسیقی سنتی نسل بعد را تربیت کردند. وی همچنین پدربزرگ علی اکبر شهنازی نوازنده سرشناس تار است. از وی در موزه مفاخر استان مرکزی یاد شده است. همچنین در سفرنامه پولاک و در کتاب «سه سال در ایران» ژوزف آرتور گوبینو از او به عنوان بهترین نوازندهٔ تار یاد شده است. نقل شده است که پس از نماز شب یکی از سوره های قرآن را می نواخته که شنوندگان تشخیص داده اند سوره یس بوده است. برخی معتقدند، آقا علی اکبر زاده منطقه فراهان است ولی در مورد زندگی وی پیش از آمدن به تهران اطلاعی در دست نیست. همچنین روشن نیست که وی موسیقی را از کجا فرا گرفته است.
داریوش پیرنیاکان معتقد است او در اوایل دوران «ناصرالدین شاه» به درخواستِ «امیرکبیر» همراه با خانواده اش از فراهان به تهران آمد. خاندان وی به «خاندان هنر» معروف است به این دلیل که بنیان گذاری و تکوین ردیف هفت دستگاه موسیقی ایرانی را منسوب به آنان می دانند.
... [مشاهده متن کامل]
از دوران صفویه تا آمدن وی به دربار، اطلاع زیادی از موسیقی دستگاهی به جا نمانده است. آقا علی اکبر از جمله نوازندگانی بود که به آهنگ ها و دستگاه های موسیقی قدیم آشنایی داشت و در زمینه نوازندگی سرآمد عصر خویش بود. عارف قزوینی در دیوان خود به او اشاره کرده و می نویسد: آقا علی اکبر بی اندازه مورد تشویق و محبت شاه بوده به طوری که اغلب وقت را در مصاحبت شاه گذرانیده و او را از نغمات عالی و بی نظیرِ ساختهٔ خود، سرمست نگاه می داشته است. از عجایب اینکه درجه و میزان هنر استاد به حدی بود که کسی را یارای مخالفت یا جرأت حسادت با او نبوده و اخلاقاً هم طوری با اطرافیان شاه می زیسته که محبوب همه واقع و مورد توجه عموم قرار گرفته بود. از سیمای وی نقاشی ای در دست است که در سال ۱۸۵۶ میلادی برابر با ۱۲۷۳ قمری، رسم شده که به گفته خالقی در آن زمان وی باید ۴۰ یا ۴۵ ساله می بوده باشد.
آقا حسینقلی فراهانی و میرزا عبدالله فراهانی هر دو از نوازندگان به نام تار، پسران او بودند که سنت او را زنده نگه داشته و به شاگردانِ خود منتقل کردند و خود این شاگردان نیز موسیقی دانان و نوازندگانِ موسیقی سنتی نسل بعد را تربیت کردند. وی همچنین پدربزرگ علی اکبر شهنازی نوازنده سرشناس تار است. از وی در موزه مفاخر استان مرکزی یاد شده است. همچنین در سفرنامه پولاک و در کتاب «سه سال در ایران» ژوزف آرتور گوبینو از او به عنوان بهترین نوازندهٔ تار یاد شده است. نقل شده است که پس از نماز شب یکی از سوره های قرآن را می نواخته که شنوندگان تشخیص داده اند سوره یس بوده است. برخی معتقدند، آقا علی اکبر زاده منطقه فراهان است ولی در مورد زندگی وی پیش از آمدن به تهران اطلاعی در دست نیست. همچنین روشن نیست که وی موسیقی را از کجا فرا گرفته است.
