علی اکبر بایکی. [ ع َ اَ ب َ رِ ] ( اِخ ) معروف به شیخ علی اکبر تربتی یا شیخ علی اکبر مکفر. وی از مردم بایک بود که قریه ای از نواحی تربت حیدریه است. تحصیلات قدیم را در مدارس مشهد تا مرحله اجتهاد به پایان رسانید. نخست در مدرسه ضراب خان واقع در بست پائین خیابان سکونت داشت واز محضر عالمان فقه و فلسفه و اصول آن روزگار چون مرحوم حاج میرزاحبیب مجتهد و آقازاده ( فرزند مرحوم ملاکاظم ) و آقابزرگ حکیم و دیگران استفاده می کرد. وسپس به علوم جدید توجه کرد و زبانهای روسی و انگلیسی و فرانسه را فراگرفت و از منابع اروپائی نیز استفاده می کرد. وی زبان اسپرانتو را بخوبی آموخته بود و در آن روزگار ( 1300 تا 1303 هَ.ش. ) مبلغ این زبان بود و کلاسی برای تعلیم آن تأسیس کرد. و نیز روزنامه ای به نام «دنیای نو» منتشر کرد که چند شماره بیش نشر نیافت. مقالات و اشعار وی در جراید خراسان انتشار یافت و در دوران نخست وزیری سردارسپه منظومه ای به بحر متقارب به نام «سردارسپه نامه » سرود. در سیاست پیرو عقاید افراطی بود و بهمین سبب اغلب در زندان و تبعید به سر می برد. و در حدود سال 1310 هَ. ق. به تهران آمد و در مدرسه سپهسالار سکونت گزید و مورد عنایت تیمورتاش واقع شد و در انجمن ادبی شرکت می جست و گاه نیز بتدریس می پرداخت تا در سال 1320 هَ. ق. بسن 70 سالگی زندگی را بدرود گفت. وی دانشمندی راستگو و باشهامت و باصراحت لهجه بود و حقیقت را در هر امری بی پروا بازمی گفت و در پرهیزگاری و عفت و امانت بی همتا بود و می توان او را از لحاظ عقاید افراطی که گاهی جنبه الحاد پیدا می کرد و در عین حال تقوی و پاکدامنی ، به ابوالعلای معری تشبیه کرد. و کلمه «مکفر» از آنجا بر وی نهاده شد که برخی از قشریون وی را تکفیر کرده بودند.
فرهنگ فارسی
معروف به شیخ علی اکبر تربتی یا شیخ علی اکبر مکفر وی از مردم بایک بود که قریه ای از نواحی تربت حیدریه است تحصیلات قدیم را در مدارس مشهد تا مرحله اجتهاد بپایان رسانید نخست در مدرسه ضراب خان واقع در بست پائین خیابان سکونت داشت و از محضر عالمان فقه و فلسفه و اصول آن روزگار چون مرحوم حاج میرزا حبیب مجتهد و آقازاده و آقا بزرگ حکیم و دیگران استفاده می کرد سپس به علوم جدید توجه کرد و زبانهای روسی و انگلیسی و فرانسه را فرا گرفت و از منابع اروپائی نیز استفاده می کرد
