علوم سیاسی (political science)
رشته ای که با استفاده از روش های علمی به مطالعه و بررسی دولت و فرآیندهای سیاسی و نحوۀ کارکرد ارگان ها و نهادهای حکومتی می پردازد و حوزه هایی چون ماهیت، ویژگی و شکل های مختلف حکومت، احزاب سیاسی، فرهنگ سیاسی، اقتصاد سیاسی، رفتار رأی دهندگان و افکار عمومی را دربر می گیرد. این رشته را در انگلیسی به صورت مفرد علم سیاسی یا علم سیاست political science می نامند، ولی در فرانسه به صورت جمع به کار می رود و علوم سیاسی sciences politiques خوانده می شود و همین اصلاح در زبان فارسی هم متداول شده است. علوم سیاسی با فلسفه سیاسی تفاوت دارد و باید میان آن ها فرق گذاشت. فلسفۀ سیاسی با اندیشه های سیاسی سروکار دارد و درباره سیاست، دولت و جامعۀ آرمانی نظریه پردازی و اندیشه ورزی می کند و از آن چه باید باشد و نه آن چه هست سخن می گوید. بنابراین برخلاف علوم سیاسی، تجویزی است نه توصیفی. برعکس علوم سیاسی می کوشد نه با اندیشه ورزی صرف، بلکه همانند علوم دیگر با استفاده از داده های تجربی و عینی اصول و مبانی خود را پی افکند و با استنتاج از آن ها به قوانین کلی دست یابد و به نتایج صحیح برسد، ازجمله این که برخی روش ها و رفتارهای سیاسی کارآمدتر از روش های دیگر است. در این که کاربرد روش علمی در جهان مادی همواره موفق بوده است، تردیدی نیست، ولی در این که روش شناسی علوم طبیعی در علوم انسانی، ازجمله علوم سیاسی، هم همانقدر کارآمد خواهد بود جای شک و تردید است. در جامعۀ انسانی و عالم سیاست نمی توان به قوانین کلی و جهانشمول و ابدی رسید. با این همه علم و جهان بینی علمی در تصحیح نظریه ها و رفتارهای سیاسی و نقّادی آن ها بی گمان نقش مهمی دارد. علوم سیاسی برخلاف فلسفه سیاسی سابقۀ درازی ندارد، هرچند که برخی همانطور که افلاطون را پدر فلسفه سیاسی می دانند، ارسطو را هم پدر علم سیاسی می خوانند و سابقۀ آن را به یونان باستان می رسانند. ولی در واقع علوم سیاسی زادۀ قرن نوزدهم است، زمانی که سن سیمون و اگوست کُنت سیاست را هم ازجملۀ «علوم تحققی و تحصّلی» خواندند. نخستین مؤسسه ای که به آموزش علوم سیاسی پرداخت، مدرسۀ آزاد علوم سیاسی بود که در ۱۸۷۱ در پاریس گشایش یافت. در انگلستان کرسی علوم سیاسی در ۱۹۱۲ در دانشگاه آکسفورد تأسیس شد. امروزه کمتر کشوری است که در آن علوم سیاسی تدریس نشود و دانشکده ای به آن اختصاص داده نشده باشد. نیز ← سیاست؛ فلسفه_سیاسی
رشته ای که با استفاده از روش های علمی به مطالعه و بررسی دولت و فرآیندهای سیاسی و نحوۀ کارکرد ارگان ها و نهادهای حکومتی می پردازد و حوزه هایی چون ماهیت، ویژگی و شکل های مختلف حکومت، احزاب سیاسی، فرهنگ سیاسی، اقتصاد سیاسی، رفتار رأی دهندگان و افکار عمومی را دربر می گیرد. این رشته را در انگلیسی به صورت مفرد علم سیاسی یا علم سیاست political science می نامند، ولی در فرانسه به صورت جمع به کار می رود و علوم سیاسی sciences politiques خوانده می شود و همین اصلاح در زبان فارسی هم متداول شده است. علوم سیاسی با فلسفه سیاسی تفاوت دارد و باید میان آن ها فرق گذاشت. فلسفۀ سیاسی با اندیشه های سیاسی سروکار دارد و درباره سیاست، دولت و جامعۀ آرمانی نظریه پردازی و اندیشه ورزی می کند و از آن چه باید باشد و نه آن چه هست سخن می گوید. بنابراین برخلاف علوم سیاسی، تجویزی است نه توصیفی. برعکس علوم سیاسی می کوشد نه با اندیشه ورزی صرف، بلکه همانند علوم دیگر با استفاده از داده های تجربی و عینی اصول و مبانی خود را پی افکند و با استنتاج از آن ها به قوانین کلی دست یابد و به نتایج صحیح برسد، ازجمله این که برخی روش ها و رفتارهای سیاسی کارآمدتر از روش های دیگر است. در این که کاربرد روش علمی در جهان مادی همواره موفق بوده است، تردیدی نیست، ولی در این که روش شناسی علوم طبیعی در علوم انسانی، ازجمله علوم سیاسی، هم همانقدر کارآمد خواهد بود جای شک و تردید است. در جامعۀ انسانی و عالم سیاست نمی توان به قوانین کلی و جهانشمول و ابدی رسید. با این همه علم و جهان بینی علمی در تصحیح نظریه ها و رفتارهای سیاسی و نقّادی آن ها بی گمان نقش مهمی دارد. علوم سیاسی برخلاف فلسفه سیاسی سابقۀ درازی ندارد، هرچند که برخی همانطور که افلاطون را پدر فلسفه سیاسی می دانند، ارسطو را هم پدر علم سیاسی می خوانند و سابقۀ آن را به یونان باستان می رسانند. ولی در واقع علوم سیاسی زادۀ قرن نوزدهم است، زمانی که سن سیمون و اگوست کُنت سیاست را هم ازجملۀ «علوم تحققی و تحصّلی» خواندند. نخستین مؤسسه ای که به آموزش علوم سیاسی پرداخت، مدرسۀ آزاد علوم سیاسی بود که در ۱۸۷۱ در پاریس گشایش یافت. در انگلستان کرسی علوم سیاسی در ۱۹۱۲ در دانشگاه آکسفورد تأسیس شد. امروزه کمتر کشوری است که در آن علوم سیاسی تدریس نشود و دانشکده ای به آن اختصاص داده نشده باشد. نیز ← سیاست؛ فلسفه_سیاسی
wikijoo: علوم_سیاسی
