علوم اعصاب تربیتی

علوم اعصاب تربیتی ( به انگلیسی: Educational Neuroscience ) که در برخی منابع مطالعات ذهن، مغز و تربیت ( به انگلیسی Mind, Brain, and Education Science ) نیز نامیده می شود، یک علم یادگیری در حال رشد، پویا و جذاب است که قدمت آن را می توان در اندیشه های نخستین فیلسوفان و اندیشمندان باستان جستجو کرد. اما، علوم اعصاب تربیتی به عنوان یک رشته دانشگاهی حدود یک دهه است که در دانشگاه ها در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری ارائه می شود. به طور خلاصه، این علم جدید یادگیری در صدد پیوند دانش دربارهٔ مغز و ذهن با دانش دربارهٔ برنامه درسی و پداگوژی است. [ ۱]
انسان ها همواره دغدغه فهم چگونگی یادگیری مغز را داشته اند و اکنون این امکان به واسطه فناوری های تصویربرداری عصبی پیشرفته بیش از پیش فراهم شده است. رشد سریع فنون تصویربرداری کارکردی، فرصت های فوق العاده ای در اختیار پژوهشگران قرار داده که به مطالعه مغز در حال فعالیت در انسان های سالم بپردازند. پیشرفت اخیر دانش و پژوهش مغز به پیدایش موجی از بینش های نوین دربارهٔ مکانیزم های عصبی زیربنای یادگیری، حافظه، رشد، تفکر، هیجان و انگیزش منجر گردیده و در نتیجه بسیاری از پژوهشگران را به تلاش در زمینه بهره گیری از یافته های علوم اعصاب در بهبود تفکر و سیاست تربیتی ترغیب نموده است[ ۲] با این وجود، برخی از تربیت شناسان به برقراری ارتباط مستقیم میان دو قلمرو علوم اعصاب و علوم تربیتی تردید داشته و بر ایجاد پیوندی غیرمستقیم اصرار می ورزند. روان شناس شناختی معروف، رئیس بنیاد جیمز مک دانل، جان بروئر[ ۳] از جمله کسانی است که ادعا می کنند، ممکن است در آینده پژوهش مغز دلالت ها و کاربردهایی برای تربیت داشته باشد، اما در حال حاضر علم مغز قابلیت کاربرد در سیاست یا عمل تربیتی ندارد؛ بنابراین امکان هیچ گونه پیوندی «مستقیم» بین علوم اعصاب و تربیت وجود ندارد. او از همان اوان پیدایش دانش عصب - تربیت، شکاف بین این دو حوزه را بسیار طولانی دانسته و معتقد بود که این شکاف طولانی را می توان از طریق دانش «روان شناسی شناختی» پُر نمود. به عبارتی دیگر، او روان شناسی شناختی را یک میانجی مناسب برای برقراری پیوند غیرمستقیم میان دو قلمرو علمی علوم اعصاب و علوم تربیتی قلمداد می کند. جان هال[ ۴] نیز با اذعان به دشواری امکان برقراری پیوند مستقیم میان این دو حوزه علمی با بروئر همصدا است. اما هال از منظر دیگری به این مسئله می نگرد و پیشنهاد دیگری برای از بین بردن این شکاف ارائه می کند. او معتقد است، علوم اعصاب و تربیت را نمی توان به طور مستقیم پیوند داد، اما «علوم اعصاب شناختی» می تواند بین علوم اعصاب و روان شناسی پیوند برقرار کند و حاصل این پیوند در حوزه تربیت بکار گرفته شود.