علم امام

[ویکی فقه] تقریباً تمامی فرق اسلامی بر این باورند که یکی از شرایط لازم برای تصدی مقام امامت و جانشینی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) آن است که می بایست امام همچون رسول گرامی، از علم و آگاهی سرشاری، برای ارشاد و راهنمایی مردم و تفسیر وتبیین صحیح از دین و اداره و تدبیر حکومت وجامعه، برخوردار باشد. اما اینکه حقیقت و کیفیت این علم چیست و چگونه است؟ و از چه منبع و مصدری سرچشمه می گیرد؟ و از چه ابعاد و گستره ای برخوردار است؟ مطالب و دیدگاهها متفاوت بوده و بین متکلمان اسلامی اختلاف است.
به طور کلی شیعه بر این اعتقاد است که این علم خدادادی و غیبی است و از راه تعقل و تفکر و تعلم عادی حاصل نمی شود؛ بلکه به شیوة غیبی و رمزی و از ناحیة پیامبر خاتم (صلی الله علیه و آله وسلّم) به امام اول و توسط او به سایر امامان منتقل شده، یا آن که از طریق الهامات غیبی و الهی به دست می آید و یا از راه رؤیای صادق برای آنها حاصل می شود. این علم باید علمی معصومانه و مصون از هر گونه خطا و اشتباه باشد تا بتواند حقیقت دین و پیام وحی را برای مردم تبیین و تفسیر نماید. به اعتقاد علمای امامیه، امام نه تنها باید صاحب علم باشد بلکه می بایست نسبت به همه مردم اعلم باشد، بگونه ای که در همه موارد و اموری که مردم جامعه اسلامی برای عمل به شریعت و احکام الهی به آن نیازمندند، داناتر باشد؛ نسبت به همه معارف و دانشهایی که در هدایت و سعادت بشر و ارتقاء و تکامل آنها مورد نیاز است؛ آگاهتر از دیگران باشد.
علم امام نزد علمای اهل سنت
چنان که پیش از این بیان شد اکثر علمای امامیه و اهل تسنن اعم از اشاعره و معتزله، یکی از ویژگی ها و شرایط مهم امام و خلیفه بعد از پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) را داشتن علم و آگاهی لازم به امور دینی و شرعی می دانند. در ذیل به دیدگاه برخی از متکلمان شیعی و سنی اشاره می شود :
← دیدگاه باقلانی
علمای امامیه نیز علم را یکی از شرائط امامت دانسته اند.
← دیدگاه سید مرتضی
...