عقیم سازی

عقیم سازی ( به فرانسوی: Stérilisation ) یا سترون سازی به روش های مختلفی گفته می شود که باعث می شوند شخص به طور دائم قدرت تولید مثل خود را از دست بدهد. عقیم سازی یکی از روش های پیشگیری از بارداری است. روش های ناباروری به هر دو صورت جراحی و غیر جراحی و برای هردو جنس مذکر و مؤنث است. روش های عقیم سازی به صورت برگشت ناپذیر طراحی شده اند و روش های برگشت آن عموماً مشکل یا غیرممکن است.
اغلب موارد عقیم سازی زنان در کشورهای در حال توسعه اتفاق می افتد درحالیکه وازکتومی مردان عمدتاً در کشورهای صنعتی اتفاق می افتد. زنان بیشتر نرخ عقیم سازی در سراسر جهان را تشکیل می دهند اما انگیزه های پشت آن متفاوت است و بستگی به عوامل جمعیتی دارد و اگر چه بیشتر به اثرات فیزیکی آن فکر می شود اما اثرات روانی، خانوادگی و اجتماعی آن نیز بسیار زیاد است.
در اوایل قرن بیستم، در بسیاری از کشورها ازجمله آلمان، ژاپن و ایالات متحده آمریکا قوانینی تصویب شدند که نه تنها عقیم سازی اجباری را مجاز می کردند بلکه برای آن مشوق هایی نیز در نظر گرفته بودند. در مدت کوتاهی بیش از ۴۰۰ هزار نفر در آلمان، ۶۳ هزار نفر در سوئد و ۸۰۰ هزار نفر در ژاپن عقیم شدند. دولت هایی که در کنترل فقر و جرایم ناموفق بودند با مطرح کردن فرضیات اثبات نشده ای مثل نظریات فرانسیس گالتون شروع به عقیم سازی گروه های مختلف جامعه کردند.
شعار اصلی این سیاست ها از بین بردن جرم و جنایت، بی خانمانی و بیماری های اعصاب و روان بود، با جلوگیری از به دنیا آمدن افرادی که به زعم سیاستمداران دارای ژن این صفات بودند. به همین دلیل فقرا، اقلیت های قومی و مذهبی، بیماران اعصاب و روان، روسپی ها، الکلی ها، بی خانمان ها، جنایتکاران و حتی در مواردی بی سوادان به عنوان گروه های هدف انتخاب شده و طی چندین سال صدها هزار نفر از آن ها عقیم شدند. پس از جنگ جهانی دوم اشتباه بودن این سیاست ها روشن شد و بسیاری از کشورها با اصلاح قوانین خود سعی کردند، عقیم سازی اجباری را با سیاست های داوطلبانه مهندسی جمعیت جایگزین کنند.
علیرغم تمام این تلاش ها، موج دوم عقیم سازی اجباری بین سال های ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۰ این بار در بسیاری از کشورهای آمریکای جنوبی و آسیای جنوب شرقی رخ داد. طی این سال ها طیف وسیعی ازسیاست های تشویقی تصویب و اجرا شدند؛ عقیم سازی در قبال غذا، پول، زمین و مسکن، یا سیاست های تهدیدی مثل جریمه یا مجازات کسانی که حاضر نبودند عقیم شوند. برای مثال درنیمه دوم دهه نود کشور پرو برای مقابله با کمبود مواد غذایی سالانه هزاران زن را عقیم کرد. در تمامی این برنامه ها فقرا، معلولان، اقلیت های قومی و مذهبی در اولویت عقیم شدن قرار داشتند. جلوگیری از انتشار اطلاعات بهداشتی، عقیم سازی در شرایط غیر بهداشتی و عدم پیگیری و مراقبت بعد از عقیم سازی موجب غیرانسانی تر شدن اینگونه سیاست ها می شدند. به لحاظ تاریخی، چهار گروه همیشه گروه هدف اصلی سیاست عقیم سازی بوده اند: زنان، معلولان جسمی و ذهنی، افراد تراجنسیتی و فقرا.

عَقیم سازی (sterilization)
هر گونه عمل جراحی، برای ازبین بردن احتمال تولید مثل. برای رسیدن به این هدف، در زنان معمولاً لوله های فالوپ را می بندند (لوله بستن) تا لقاح صورت نگیرد. در مردان، وازکتومی مانع از عبور اسپرم می شود. براساس پژوهشی در امریکا، که نتایج آن در ۱۹۹۶ اعلام شد، میزان عدم موفقیت عمل عقیم سازی زنان یک مورد در هر ۵۰ مورد است. در بعضی موارد، چهارده سال پس از عمل عقیم سازی حاملگی رخ داده است. بعضی از دولت ها برای مهار رشد جمعیت یا به منزلۀ بخشی از سیاست های تکثیر نژاد منتخب (بِه نژادی) از عقیم سازی استفاده می کنند. از آن جمله، در هند، سالانه ۶۰۰هزار عقیم سازی زنان صورت می گیرد.