عقبه بن نافع

عقبه، عمرو عاص را در تصرف نخستین شهرهای آفریقا از برقه تا طرابلس همراهی کرد. در ۶۷۰ میلادی، سپاه عقبه در شمال آفریقا از بیابان های مصر گذشت و پست های نظامی در فاصله های منظم در مسیر حرکت خود، ایجاد کرد. در منطقه ای که اکنون تونس نامیده می شود، شهری با نام قیروان ( معرب کاروانسرا ) تأسیس کرد و از آن به عنوان پایگاهی برای عملیات های بعدی استفاده کرد. عقبه، مسجد جامع قیروان را نیز بنا نهاد.
بر اساس یک افسانه، یکی از سربازان عقبه، یک جام طلایی را که در خاک دفن شده بود، به صورت تصادفی یافت. گفته شد که این جام طلایی همان جامی است که چند سال پیش در مکه گم شده بود. پس از بیرون کشیدن جام از خاک، چشمه ای از زیر آن جاری شد و گفته می شد که آب آن، از همان آب چاه زمزم مکه است. این داستان، باعث شهرت قیروان به عنوان یک زیارتگاه شد.
عقبه در سال ۶۳ قمری ( ۶۸۳ میلادی ) در نزدیکی بسکره توسط کسیله کشته شد. سپاهش قیروان را تخلیه کردند و به برقه برگشتند.