عفلق میشل

عَفْلَق، میشِل (۱۹۱۰ـ۱۹۸۹)
عَفْلَق، میشِل
نظریه پرداز سیاسی سوری، بنیادگذار حزب بعث (رستاخیز عرب) در اوایل دهۀ ۱۹۴۰. در زمان ریاست جمهوری هاشم اتاسی مدت کوتاهی وزیر آموزش و پرورش بود (۱۹۴۹). دو بار در انتخابات پارلمانی سوریه شکست خورد (۱۹۴۷ و ۱۹۴۹)، اما دبیرکلِ بانفوذ حزب بعث باقی ماند. پس از به قدرت رسیدن حزب بعث با کودتای مه ۱۹۶۳ و با تسلط جناح نظامی حزب، او به حاشیه رانده شد. پس از کودتای نظامی ۱۹۶۶، سوریه را ترک کرد و پایگاه خود را عمدتاً در بغداد قرار داد؛ حزب بعث عراق در آن جا قدرت را در دست گرفت (۱۹۶۸). عفلق با صلاح الدین بیطار و سایر روشنفکران، حزب بعث را تأسیس کرد. اصل اعتقادی آن «تشکیل یک ملت عرب با رسالتی جاودانی» بود که در شعار «وحدت، آزادی و سوسیالیسم» بیان می شد. او بر این باور بود که فقط یک ملت عرب وجود دارد که عثمانی ها، اروپاییان، امپریالیسم امریکا و صهیونیسم آن را تصنعی تقسیم کرده اند. عفلق در یک خانوادۀ مسیحی ارتدوکس یونانی در دمشق زاده شد و در زمان تحصیل در پاریس تحت تأثیر افکار کمونیستی قرار گرفت. بر همین اساس، در اواخر دهۀ ۱۹۳۰ نوع خاص ناسیونالیسم عربی و سوسیالیسم انقلابی را پدید آورد و مذهب را با سیاست ملی گرایی درهم آمیخت، چون همان طور که خودش نوشته است: «هردوی آن ها از قلب سرچشمه می گیرند و با ارادۀ خداوند اشاعه می یابند».