عرفیه خاصه با ضروریه مطلقه شکل چهارم

[ویکی فقه] عرفیه خاصه با ضروریه مطلقه شکل چهارم، یکی از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل چهارم است.
«قیاس مختلط»، قیاسی است که صغرا و کبرای آن از قضایای موجهه ترکیب یافته باشد.
ضروب منتج این شکل
مختلطات ضروب شکل چهارم به خلاف سه شکل دیگر، از لحاظ عقیم یا منتج بودن و از لحاظ نوع نتیجه بر یک منوال نیست، بلکه نتایج ضرب اول این شکل (صغرا: موجبه کلی، کبرا: موجبه کلی، نتیجه: موجبه جزئی) و ضرب دوم (صغرا: موجبه کلی، کبرا: موجبه جزئی، نتیجه: موجبه جزئی) به یک منوال است. ضرب سوم (صغرا: سالبه کلی، کبرا: موجبه کلی، نتیجه: سالبه کلی) حکم جداگانه دارد. ضرب چهارم (صغرا: موجبه کلی، کبرا: سالبه کلی، نتیجه: سالبه جزئی) و ضرب پنجم (صغرا: موجبه جزئی، کبرا: سالبه کلی، نتیجه: سالبه جزئی) در بیشتر اختلاطات متشابه اند، مگر در مواردی که کبرا از قضایای وصفیه مرکبه باشد. ضرب سوم به شکل دوم مشابهت زیادی دارد و چهار ضرب دیگر به شکل سوم مشابهت دارند. تفصیل مختلطات شکل چهارم به دلیل اختلافات مذکور در کتب منطقی در سه جدول جداگانه آمده است: یکی مشتمل بر مختلطات دو ضرب اول، دومی مشتمل بر مختلطات ضرب سوم و جدول سوم شامل ضرب چهارم و پنجم. یکی از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل چهارم عبارت است از: اختلاط قضیه عرفیه خاصه (صغرا) با ضروریه مطلقه (کبرا). مراد از ضروریه مطلقه، کاربرد عام آن است که شامل ضروریه ذاتیه و ضروریه ازلیه می شود. نتیجه این ضرب، قضیه حینیه مطلقه خواهد بود که بر فعلیت نسبت، حین اتصاف ذات موضوع به وصف موضوع و عنوان آن دلالت دارد. مثال: همواره هر موجودی تا زمانی که انسان است حیوان است، نه همیشه و بالضروره هر ناطقی انسان است؛ پس بعضی حیوان ها تا زمانی که حیوان اند بالفعل ناطق اند.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال المیزان.• حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.
...