عرض لازم ماهیت

[ویکی فقه] عرض لازم ماهیت، یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای عرض ملازم طبیعت معروض، با قطع نظر از وجود آن است.
عرض لازم یا لازم ماهیت است و یا لازم وجود. عرض لازم ماهیت، آن است که برای عروض آن بر ذات معروض، لحاظ و اعتبار وجود آن ماهیت معتبر نیست، بلکه بر حاقّ ذات و طبیعت، قطع نظر از وجود آن عارض می شود؛ مانند زوجیت برای عدد چهار و فردیت برای عدد سه و امکان ذاتی برای ممکنات. عرض لازم وجود آن است که دایر مدار وجود ماهیت است، نه نفس ذات ماهیت، به طوری که هر وقت ماهیت موجود شود آن عَرَض نیز بر ماهیت عارض می شود.
اقسام عرض لازم وجود
عرض لازم وجود بر دو قسم است: ۱. عرض لازم وجود خارجی: عرض لازمی است که هر وقت ملزوم در خارج موجود شود، لازم نیز عارض آن می شود؛ مثل حرارت برای آتش و برودت برای یخ. ۲. عرض لازم وجود ذهنی: عرض لازمی است که هر وقت ملزوم در ذهن موجود شود، لازم نیز عارض آن می شود؛ مثل کلیّت نسبت به ماهیت انسان.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • خوانساری، محمد، منطق صوری.• شیرازی، قطب الدین، درة التاج (منطق).• فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال المیزان.• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.• تفتازانی، عبدالله بن شهاب الدین، الحاشیة علی تهذیب المنطق.• قطب الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه.• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.
...