عرض لازم

[ویکی فقه] عرض لازم، یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای محمول عَرَضی غیر قابل انفکاک از معروض خود است.
محمولات عرضی به هر دو قسم آن (عرض عام و عرض خاص) به اعتبار لزوم یا عدم لزوم نسبت به معروض، دارای دو قسم است: عرض لازم و عرض مفارق. «عرض لازم» از موضوع و معروض خود قابل انفکاک نیست و لازم ذات و ماهیتِ معروض است، ولی «عرض مفارق»، محمولی است که از موضوع و معروض خود قابل زوال و انفکاک است. مثال برای چهار قسم مذکور (نسبت به انسان به عنوان معروض) به شرح ذیل است: ۱. عرض خاص لازم (خاصه لازمه)، مانند: ضاحک بالقوّه؛ ۲. عرض حاص مفارق (خاصه مفارقه)، مانند: ضاحک بالفعل؛ ۳. عرض عام لازم، مانند: ماشی بالقوّه؛ ۴. عرض عام مفارق، مانند: ماشی بالفعل.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • گرامی، محمدعلی، منطق مقارن.• خوانساری، محمد، منطق صوری.• شیرازی، قطب الدین، درة التاج (منطق).• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.• سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة.
۱. ↑ تفتازانی، عبدالله بن شهاب الدین، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۴۶.۲. ↑ ابن سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۱، ص۸۷.۳. ↑ قطب الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۵۶.۴. ↑ شیرازی، قطب الدین، درة التاج (منطق)، ص۴۲.۵. ↑ سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة، ص۱۷۸.
...