[ویکی فقه] عرض عام جنس، یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای محمول عَرَضیِ عارض بر جنس و مشارکات آن در جنس بالاتر است.
عرض عام به لحاظ عروض بر سایر کلیات خمس، چهار قسم پیدا می کند: ۱. عرض عام جنس: عَرَضی که عارض بر جنس و مشارکات آن در جنس بالاتر می شود؛ مانند «ملوَّن» نسبت به حیوان که بر دیگر اجسام نیز عارض می شود. ۲. عرض عام نوع: عَرَضی که عارض بر نوع و سایر مشارکات آن در جنس می شود؛ مانند «ملوَّن» نسبت به انسان که بر دیگر حیوانات هم عارض می شود. ۳. عرض عام فصل، مانند «نائم» نسبت به ناطق که بر صاهل و ناهق (که فصل اند) و ضاحک (که خاصه است) و دیگر امور هم عارض می شود. ۴. عرض عام خاصه، مانند «نائم» نسبت به ضاحک که بر سایر امور هم عارض می شود. گاهی عرض عامِ نوع، عرض عامِ جنس هم است و از آن جدا نیست؛ مثل «ملوَّن» نسبت به انسان و حیوان، ولی گاهی عرض عام نوع، خاصه جنس است، نه عرض عام آن؛ مانند «ماشی» که عرض عام انسان، و خاصه حیوان است. همچنین عرض عام خاصه، گاهی عرض عام فصل هم است؛ مثل «نائم» نسبت به ناطق و ضاحک، ولی گاهی خاصه فصل است نه عرض عامِ آن، و آن در صورتی است که فصل بعیدِ چیزی منظور باشد؛ مانند «نائم» که نسبت به حساس (که فصل بعید انسان است) عرض خاص است و نسبت به کاتب (که خاصه انسان است) عرض عام است.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • ابن سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.
۱. ↑ خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۳۲-۳۹.
...
عرض عام به لحاظ عروض بر سایر کلیات خمس، چهار قسم پیدا می کند: ۱. عرض عام جنس: عَرَضی که عارض بر جنس و مشارکات آن در جنس بالاتر می شود؛ مانند «ملوَّن» نسبت به حیوان که بر دیگر اجسام نیز عارض می شود. ۲. عرض عام نوع: عَرَضی که عارض بر نوع و سایر مشارکات آن در جنس می شود؛ مانند «ملوَّن» نسبت به انسان که بر دیگر حیوانات هم عارض می شود. ۳. عرض عام فصل، مانند «نائم» نسبت به ناطق که بر صاهل و ناهق (که فصل اند) و ضاحک (که خاصه است) و دیگر امور هم عارض می شود. ۴. عرض عام خاصه، مانند «نائم» نسبت به ضاحک که بر سایر امور هم عارض می شود. گاهی عرض عامِ نوع، عرض عامِ جنس هم است و از آن جدا نیست؛ مثل «ملوَّن» نسبت به انسان و حیوان، ولی گاهی عرض عام نوع، خاصه جنس است، نه عرض عام آن؛ مانند «ماشی» که عرض عام انسان، و خاصه حیوان است. همچنین عرض عام خاصه، گاهی عرض عام فصل هم است؛ مثل «نائم» نسبت به ناطق و ضاحک، ولی گاهی خاصه فصل است نه عرض عامِ آن، و آن در صورتی است که فصل بعیدِ چیزی منظور باشد؛ مانند «نائم» که نسبت به حساس (که فصل بعید انسان است) عرض خاص است و نسبت به کاتب (که خاصه انسان است) عرض عام است.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • ابن سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.
۱. ↑ خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۳۲-۳۹.
...
wikifeqh: عرض_عام_جنس