عراقی، فخرالدّین (همدان ۶۱۰ ـ دمشق ۶۸۶ق)
عارف و شاعر ایرانی. در ده کُمجان که در اطراف همدان بوده است تولد یافت. در کودکی آوازی خوش داشت و قاری قرآن بود. در همدان به تحصیل علوم عقلی و نقلی پرداخت. گویند در هفده سالگی به مقام استادی رسید. پس از آن به تصوف گرایید. زندگی او در هاله ای از افسانه پوشیده شده است. در مدرسۀ «شهرستان» همدان تدریس می کرد، شیفتۀ جمعی از قلندران شد و همراه آنان به هندوستان رفت و به حضور بهاءالدین زکریای مولتانی رسید و ۲۵ سال در خدمت وی بود و سرانجام خرقه از او گرفت و با دخترش ازدواج کرد. ثمرۀ این ازدواج را، کبیرالدین، فرزند عارف و خلیفۀ او، دانسته اند. گروهی دیگر او را تربیت یافتۀ سهروردی و داماد وی می دانند. بهاءالدین در هند و سهروردی در بغداد خانقاه داشته اند. عراقی را شیخ الشیوخ مصر نیز دانسته اند. به هر حال، عراقی در قونیه به صحبت صدرالدین قونوی رسید و فصوص ابن عربی را در محضر او آموخت و رسالۀ لمعات را همان جا، براساس فصوص نوشت. شرح عبدالرحمان جامی بر آن، به نام اشعةاللمعات آن را مشهورتر ساخت. دیوان شعر او بارها به چاپ رسیده است. اشعار عراقی به روانی و شور عاشقانه و عارفانه معروف است. منظومه ای هم به نام عشاق نامه یا ده نامه دارد و اصطلاحات صوفیه نیز از آثار نثری اوست. او را در دامنۀ کوه قاسیون، در دمشق، نزدیک قبر ابن عربی، به خاک سپردند. قبر فرزندش کبیرالدین را نیز، در کنار او دانسته اند.
عارف و شاعر ایرانی. در ده کُمجان که در اطراف همدان بوده است تولد یافت. در کودکی آوازی خوش داشت و قاری قرآن بود. در همدان به تحصیل علوم عقلی و نقلی پرداخت. گویند در هفده سالگی به مقام استادی رسید. پس از آن به تصوف گرایید. زندگی او در هاله ای از افسانه پوشیده شده است. در مدرسۀ «شهرستان» همدان تدریس می کرد، شیفتۀ جمعی از قلندران شد و همراه آنان به هندوستان رفت و به حضور بهاءالدین زکریای مولتانی رسید و ۲۵ سال در خدمت وی بود و سرانجام خرقه از او گرفت و با دخترش ازدواج کرد. ثمرۀ این ازدواج را، کبیرالدین، فرزند عارف و خلیفۀ او، دانسته اند. گروهی دیگر او را تربیت یافتۀ سهروردی و داماد وی می دانند. بهاءالدین در هند و سهروردی در بغداد خانقاه داشته اند. عراقی را شیخ الشیوخ مصر نیز دانسته اند. به هر حال، عراقی در قونیه به صحبت صدرالدین قونوی رسید و فصوص ابن عربی را در محضر او آموخت و رسالۀ لمعات را همان جا، براساس فصوص نوشت. شرح عبدالرحمان جامی بر آن، به نام اشعةاللمعات آن را مشهورتر ساخت. دیوان شعر او بارها به چاپ رسیده است. اشعار عراقی به روانی و شور عاشقانه و عارفانه معروف است. منظومه ای هم به نام عشاق نامه یا ده نامه دارد و اصطلاحات صوفیه نیز از آثار نثری اوست. او را در دامنۀ کوه قاسیون، در دمشق، نزدیک قبر ابن عربی، به خاک سپردند. قبر فرزندش کبیرالدین را نیز، در کنار او دانسته اند.