چشمی ( به انگلیسی: Eyepiece ) در یک ابزار نوری مانند میکروسکوپ یا تلسکوپ عدسی یا مجموعه ای از عدسی هاست که به عنوان یک سامانه اپتیکی مستقل به چشم بیننده نزدیکتر است و ناظر از طریق آن یا آن ها تصویر را می بیند.
عملکرد چشمی به این ترتیب است که برای چشم تصویری مجازی و معمولاً بزرگتر از تصویر معمولاً حقیقی ای که توسط عدسی شیئی در ابزارهایی مانند میکروسکوپ یا تلسکوپ در کانون آن تشکیل شده است به وجود می آورد. در این وضعیت چشم برای تطابق خود را طوری تنظیم می کند که انگار جسم دوباره از فاصله ای بسیار دور مورد مشاهده است که به این نوع پیکر بندی اپتیکی، سامانه بی کانون[ ۱] یا سامانهٔ اپتیکی با هم گرایی صفر می گویند و میزان بزرگنمایی کل ابزار نوری در این حالت به نسبت فاصله کانونی عدسی چشمی و شیئی بستگی دارد.
در تلسکوپ گالیله ای منسوب به گالیله چشمی قبل از تشکیل تصویر جایی قبل از صفحه کانونی قرار می گیرد و بنابراین هیچگونه تصویر حقیقی تشکیل نشده و چشمی تنها از ایجاد تصویر مجازی با کمک شیئی تلسکوپ بهره می برد. با این حال تمامی اصول اپتیکی برای سامانهٔ بی کانون هم در این ابزار مراعات می شود.
البته در عکاسی به روش بی کانون از چشمی های مخصوصی استفاده می شود که تصویری حقیقی را در فاصلهٔ محدود، روی صفحه تصویر جایی که فیلم یا سنسورهای حساس به نور قرار گرفته تشکیل دهند، در این روش می توان برای مقایسه تصور کرد که صفحه تصویر یا سنسور دریافت کننده نور مانند دستگاه بارجفت شده همان نقشی را دارد که شبکیهٔ چشم ناظر به عنوان آخرین سطح دریافت کننده نوری در دریافت تصویر نهایی با کمک ابزاری مانند تلسکوپ دارد.
در بهترین وضعیت مردمک خروجی چشمی و مردمک چشم ناظر همپوشانی دارند. البته در طراحی های قدیمی این نکته کمتر در نظر گرفته می شده و این بدان معنی است که مثلاً مقداری از نور دریافتی بعلت اینکه باریکهٔ خروجی نور در محدوده مردمک چشم قرار نداشته هرز می رفته به علاوه مردمک خروجی چشمی با یک فاصله جزئی از سطح آخرین عدسی قرار می گیرد و به این ترتیب بین مردمک چشم و مردمک خروجی اندکی فاصله رعایت می شود و چشم با کمک معمولاً یک حلقهٔ لاستیکی که برای حذف نور مزاحم اطراف به طور نا متقارن ساخته می شود در موقعیتی ثابت قرار می گیرد . علاوه بر آن، چشمی هایی که طراحی آن ها برای فاصله کانونی ( تقریباً ) ثابتی است دارای این قابلیت هستند که با تنظیم ظریف و جلو عقب کشیدن، خود را با چشم ناظرهای مختلف از قبیل کسانی که عینک طبی استفاده می کنند، مطابقت دهند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفعملکرد چشمی به این ترتیب است که برای چشم تصویری مجازی و معمولاً بزرگتر از تصویر معمولاً حقیقی ای که توسط عدسی شیئی در ابزارهایی مانند میکروسکوپ یا تلسکوپ در کانون آن تشکیل شده است به وجود می آورد. در این وضعیت چشم برای تطابق خود را طوری تنظیم می کند که انگار جسم دوباره از فاصله ای بسیار دور مورد مشاهده است که به این نوع پیکر بندی اپتیکی، سامانه بی کانون[ ۱] یا سامانهٔ اپتیکی با هم گرایی صفر می گویند و میزان بزرگنمایی کل ابزار نوری در این حالت به نسبت فاصله کانونی عدسی چشمی و شیئی بستگی دارد.
در تلسکوپ گالیله ای منسوب به گالیله چشمی قبل از تشکیل تصویر جایی قبل از صفحه کانونی قرار می گیرد و بنابراین هیچگونه تصویر حقیقی تشکیل نشده و چشمی تنها از ایجاد تصویر مجازی با کمک شیئی تلسکوپ بهره می برد. با این حال تمامی اصول اپتیکی برای سامانهٔ بی کانون هم در این ابزار مراعات می شود.
البته در عکاسی به روش بی کانون از چشمی های مخصوصی استفاده می شود که تصویری حقیقی را در فاصلهٔ محدود، روی صفحه تصویر جایی که فیلم یا سنسورهای حساس به نور قرار گرفته تشکیل دهند، در این روش می توان برای مقایسه تصور کرد که صفحه تصویر یا سنسور دریافت کننده نور مانند دستگاه بارجفت شده همان نقشی را دارد که شبکیهٔ چشم ناظر به عنوان آخرین سطح دریافت کننده نوری در دریافت تصویر نهایی با کمک ابزاری مانند تلسکوپ دارد.
در بهترین وضعیت مردمک خروجی چشمی و مردمک چشم ناظر همپوشانی دارند. البته در طراحی های قدیمی این نکته کمتر در نظر گرفته می شده و این بدان معنی است که مثلاً مقداری از نور دریافتی بعلت اینکه باریکهٔ خروجی نور در محدوده مردمک چشم قرار نداشته هرز می رفته به علاوه مردمک خروجی چشمی با یک فاصله جزئی از سطح آخرین عدسی قرار می گیرد و به این ترتیب بین مردمک چشم و مردمک خروجی اندکی فاصله رعایت می شود و چشم با کمک معمولاً یک حلقهٔ لاستیکی که برای حذف نور مزاحم اطراف به طور نا متقارن ساخته می شود در موقعیتی ثابت قرار می گیرد . علاوه بر آن، چشمی هایی که طراحی آن ها برای فاصله کانونی ( تقریباً ) ثابتی است دارای این قابلیت هستند که با تنظیم ظریف و جلو عقب کشیدن، خود را با چشم ناظرهای مختلف از قبیل کسانی که عینک طبی استفاده می کنند، مطابقت دهند.
wiki: عدسی چشمی