عثمان مختاری. [ ع ُ ن ِ م ُ ] ( اِخ ) ابوالمفاخر خواجه حکیم سراج الدین ابوعمر عثمان بن عمر ( یا محمد ) مختاری غزنوی از شاعران بزرگ دربار غزنویان در اواخر قرن پنجم و نیمه اول قرن ششم هجری است. وی با ابراهیم بن مسعود غزنوی و مسعودبن ابراهیم و عضدالدوله شیرزادبن مسعودبن ابراهیم و جز آنها معاصر بوده است.علاوه بر سلاطین غزنویان قاوردیان کرمان مخصوصاً سلطان ارسلانشاه سلجوقی را مدح گفته است. وی با ابوالفرج رونی و مسعودبن سعد سلمان و سنائی معاصر بوده است و سنائی در مدح او قصیده گفته و در آن مختاری را به معانی شعر بکر ستوده. وفات مختاری را به سال 544 تا 549 هَ. ق. دانسته اند. دیوان او را قریب هشت هزار بیت نوشته اند. از وی مثنوی مشهوری بنام شهریارنامه در دست است و آن را به خواهش سلطان مسعودبن ابراهیم به نظم درآورده است. آخرین ابیات شهریارنامه چنین است :
بسر شد کنون نامه شهریار
بتوفیق یزدان پروردگار
شها شهریارا سرا سرورا
نگهدار تختا جهان داورا( از تاریخ ادبیات صفا و فهرست سپهسالار ).
