عثمان دن فودیو ( در عربی عثمان بن فودی ) عارف، فیلسوف و انقلابی فولانی بود که در جریان یک جهاد امپراطوری فولانی را جایی در شمال نیجریه امروزی پایه گذاری کرد. او مهمترین اصلاحگر غرب منطقه سودان در اوایل قرن نوزدهم بود.
... [مشاهده متن کامل]
عثمان در سلطنت هواسای گبیر در خانه پدری اهل علم که اصالتی سنگالی داشت متولد شد. در جوانی به همراه خانواده به دگل مهاجرت کرد و آنجا خواندن قرآن را آموخت. او نزد اساتید مختلفی به تحصیل علوم اسلامی پرداخت که موثرترین ایشان جبرئیل بن عمر ساکن اغادیس بود که او را به طریقت قادری دعوت کرد. پس آن در شهرهای مختلف منطقه به تدریس پرداخت.
عثمان برخلاف حکم سلطان گبیر به باوا رفت و با جامعه مسلمان آن مرتبط شد. به مرور به هر دو جایگاه رهبری مذهبی و سیاسی دست یافت و از حمایت دهقانان هواسا بهره مند شد. شرایط دشوار زندگی تحت حکومت حاکمان آن دوره به افکار آخرالزمانی دامن زد و سبب شد مردم او را به عنوان مهدی موعود بشناسند، هرچند او این را رد کرد. به مرور که شکاف میان طبقه حاکم و طرفداران عثمان زیاد شد او به طرفدارن دستور داد که مسلح شوند. این امر سلطان را به وحشت انداخت و سبب شد که آزادی های مذهبی را محدود کند. سلطان تازه در پی بهبود روابط خود با او برآمد اما تلاش پیروان او در آزادی زندانیان مسلمان به تیره شدن روابط این دو انجامید او تحت تأثیر هجرت پیامبر اسلام دست به هجرت زد و به گودو در شمال نیجریه امروزی رفت. با اینکه در ظاهر خود را بی رغبت نشان می داد اما به این خاطر که امام پیروان خود بود به طور رسمی خلافت تازه را تأسیس کرد.
او سلطان گبیر را به خاطر حمله به مسلمانان، کافر خواند و علیه او اعلام جهاد کرد، با این حال خود در جهاد حضور نیافت. ساختار خلافت او مطابق آموزه های او ساده بود یک وزیر، قاضی ها، داروغه و مأموران مالیاتی می بایست تحت اداره امیری قرار می گرفتند که توسط طبقه علما تعیین می شد. مشکلات موجود جهاد را با مشکل روبرو و کرد و قدرت نظامی به دست رهبران قبیله بزرگ فولانی افتاد، با این حال پس از چند سال بالاخره گبیر سقوط کرد و جهاد به هدف نهایی خود رسید. با این حال او معتقد بود که اهداف اصلی اصلاحات فراموش شده، پس به سکوتو رفت و کارها را به دست وزیر و پسر خود عبداللهی و بلو سپرد که به ترتیب مسئولیت غرب و شرق خلافت را پذیرفتند. او که در سال های آخر زندگی تنها در نام خلیفه بود به تدریس و تألیف می پرداخت. عثمان به فودیو در ۱۸۱۳ در ۶۲ سالگی در سکوتو مرد.
... [مشاهده متن کامل]
عثمان در سلطنت هواسای گبیر در خانه پدری اهل علم که اصالتی سنگالی داشت متولد شد. در جوانی به همراه خانواده به دگل مهاجرت کرد و آنجا خواندن قرآن را آموخت. او نزد اساتید مختلفی به تحصیل علوم اسلامی پرداخت که موثرترین ایشان جبرئیل بن عمر ساکن اغادیس بود که او را به طریقت قادری دعوت کرد. پس آن در شهرهای مختلف منطقه به تدریس پرداخت.
عثمان برخلاف حکم سلطان گبیر به باوا رفت و با جامعه مسلمان آن مرتبط شد. به مرور به هر دو جایگاه رهبری مذهبی و سیاسی دست یافت و از حمایت دهقانان هواسا بهره مند شد. شرایط دشوار زندگی تحت حکومت حاکمان آن دوره به افکار آخرالزمانی دامن زد و سبب شد مردم او را به عنوان مهدی موعود بشناسند، هرچند او این را رد کرد. به مرور که شکاف میان طبقه حاکم و طرفداران عثمان زیاد شد او به طرفدارن دستور داد که مسلح شوند. این امر سلطان را به وحشت انداخت و سبب شد که آزادی های مذهبی را محدود کند. سلطان تازه در پی بهبود روابط خود با او برآمد اما تلاش پیروان او در آزادی زندانیان مسلمان به تیره شدن روابط این دو انجامید او تحت تأثیر هجرت پیامبر اسلام دست به هجرت زد و به گودو در شمال نیجریه امروزی رفت. با اینکه در ظاهر خود را بی رغبت نشان می داد اما به این خاطر که امام پیروان خود بود به طور رسمی خلافت تازه را تأسیس کرد.
او سلطان گبیر را به خاطر حمله به مسلمانان، کافر خواند و علیه او اعلام جهاد کرد، با این حال خود در جهاد حضور نیافت. ساختار خلافت او مطابق آموزه های او ساده بود یک وزیر، قاضی ها، داروغه و مأموران مالیاتی می بایست تحت اداره امیری قرار می گرفتند که توسط طبقه علما تعیین می شد. مشکلات موجود جهاد را با مشکل روبرو و کرد و قدرت نظامی به دست رهبران قبیله بزرگ فولانی افتاد، با این حال پس از چند سال بالاخره گبیر سقوط کرد و جهاد به هدف نهایی خود رسید. با این حال او معتقد بود که اهداف اصلی اصلاحات فراموش شده، پس به سکوتو رفت و کارها را به دست وزیر و پسر خود عبداللهی و بلو سپرد که به ترتیب مسئولیت غرب و شرق خلافت را پذیرفتند. او که در سال های آخر زندگی تنها در نام خلیفه بود به تدریس و تألیف می پرداخت. عثمان به فودیو در ۱۸۱۳ در ۶۲ سالگی در سکوتو مرد.
