عَبدُالناصر، جمال (آسوان ۱۹۱۸ ـ قاهره ۱۹۷۰)
عَبدُالناصر، جمال
عَبدُالناصر، جمال
سیاستمدار، نخست وزیر (۱۹۵۴ـ۱۹۵۶) و رئیس جمهور (۱۹۵۶ـ۱۹۷۰) مصر. پس از گذراندن دورۀ دانشکده افسری قاهره، وارد ارتش شد. در ۱۹۴۵ او همراه با برخی افسران جوان دیگر سازمانی سری به نام «افسران آزاد» تشکیل داد که هدف آن اصلاحات در ارتش و کشور بود. در جنگ اول فلسطین (۱۹۴۸ـ۱۹۴۹) با رژیم اشغالگر اسرائیل ناصر به شدت زخمی شد. شکست مصر در این جنگ باعث شد او و افسران آزاد جداً به فکر برانداختن زمامداران نالایق و ناتوان آن زمان مصر بیفتند. در کودتای ۱۹۵۲ آن ها موفق شدند ملک فاروق، پادشاه مصر، را برکنار کنند و خود زمام امور را به دست گیرند. درنتیجه ژنرال محمد نجیب نخست وزیر و رئیس جمهور و عبدالناصر معاون نخست وزیر شد. نجیب که فردی محافظه کار بود و با اصلاحات عمیق مخالفت می کرد، در ۱۹۵۴ پس از سوءقصد نافرجام به جان ناصر از کار برکنار شد و ناصر عملاً فرمانروای حقیقی مصر و در ۱۹۵۶ به ریاست جمهوری برگزیده شد. نخستین اقدام ناصر پس از رسیدن به ریاست جمهوری، ملی کردن کانال سوئز بود که تا آن زمان عملاً به دست انگلستان اداره می شد. این امر منجر به لشکرکشی انگلیس و فرانسه به مصر شد، نبردی در گرفت که مصر در آن پیروز گردید و همین امر اعتبار و حیثیتی بی نظیر برای ناصر به ویژه در جهان عرب فراهم آورد. در ۱۹۵۸ مصر و سوریه با یکدیگر متحد شدند و «جمهوری متحد عرب» را تشکیل دادند. در ۱۹۶۲ ناصر در جنگ داخلی یمن دخالت کرد و در ۱۹۶۷ همراه با سوریه و اردن نبردی را علیه تجاوز اسرائیل سامان داد که به جنگ شش روزۀ ژوئن ۱۹۶۷ مشهور است. ناکامی در این جنگ البته چندان آسیبی به چهرۀ محبوب ناصر نزد و استعفای او هم با مخالفت و تظاهرات گسترده و مهرآمیز مردم مواجه گردید و از سویی دیگر باعث اتحاد بیشتر کشورهای عربی با یکدیگر گردید، تا بدان حد که کشورها به اصطلاح «محافظه کار» عرب که با ناصر و دیگر سران «انقلابی» عرب مخالف بودند به یاری مصر شتافتند. جمال عبدالناصر یکی از بنیانگذاران سازمان کشورهای غیر متعهد و همراه با نهرو، تیتو و سوکارنو از چهره های اصلی آن بود. اصلاحات او در کشورش در حوزۀ آموزش و پرورش و بهداشت و به ویژه توزیع زمین های کشاورزی بین دهقانان مصری از مهم ترین اقدامات او در اجرای عدالت اجتماعی به شمار می رود. وی در ۱۹۷۰ به طور ناگهانی با سکتۀ قلبی درگذشت.
عَبدُالناصر، جمال
عَبدُالناصر، جمال
سیاستمدار، نخست وزیر (۱۹۵۴ـ۱۹۵۶) و رئیس جمهور (۱۹۵۶ـ۱۹۷۰) مصر. پس از گذراندن دورۀ دانشکده افسری قاهره، وارد ارتش شد. در ۱۹۴۵ او همراه با برخی افسران جوان دیگر سازمانی سری به نام «افسران آزاد» تشکیل داد که هدف آن اصلاحات در ارتش و کشور بود. در جنگ اول فلسطین (۱۹۴۸ـ۱۹۴۹) با رژیم اشغالگر اسرائیل ناصر به شدت زخمی شد. شکست مصر در این جنگ باعث شد او و افسران آزاد جداً به فکر برانداختن زمامداران نالایق و ناتوان آن زمان مصر بیفتند. در کودتای ۱۹۵۲ آن ها موفق شدند ملک فاروق، پادشاه مصر، را برکنار کنند و خود زمام امور را به دست گیرند. درنتیجه ژنرال محمد نجیب نخست وزیر و رئیس جمهور و عبدالناصر معاون نخست وزیر شد. نجیب که فردی محافظه کار بود و با اصلاحات عمیق مخالفت می کرد، در ۱۹۵۴ پس از سوءقصد نافرجام به جان ناصر از کار برکنار شد و ناصر عملاً فرمانروای حقیقی مصر و در ۱۹۵۶ به ریاست جمهوری برگزیده شد. نخستین اقدام ناصر پس از رسیدن به ریاست جمهوری، ملی کردن کانال سوئز بود که تا آن زمان عملاً به دست انگلستان اداره می شد. این امر منجر به لشکرکشی انگلیس و فرانسه به مصر شد، نبردی در گرفت که مصر در آن پیروز گردید و همین امر اعتبار و حیثیتی بی نظیر برای ناصر به ویژه در جهان عرب فراهم آورد. در ۱۹۵۸ مصر و سوریه با یکدیگر متحد شدند و «جمهوری متحد عرب» را تشکیل دادند. در ۱۹۶۲ ناصر در جنگ داخلی یمن دخالت کرد و در ۱۹۶۷ همراه با سوریه و اردن نبردی را علیه تجاوز اسرائیل سامان داد که به جنگ شش روزۀ ژوئن ۱۹۶۷ مشهور است. ناکامی در این جنگ البته چندان آسیبی به چهرۀ محبوب ناصر نزد و استعفای او هم با مخالفت و تظاهرات گسترده و مهرآمیز مردم مواجه گردید و از سویی دیگر باعث اتحاد بیشتر کشورهای عربی با یکدیگر گردید، تا بدان حد که کشورها به اصطلاح «محافظه کار» عرب که با ناصر و دیگر سران «انقلابی» عرب مخالف بودند به یاری مصر شتافتند. جمال عبدالناصر یکی از بنیانگذاران سازمان کشورهای غیر متعهد و همراه با نهرو، تیتو و سوکارنو از چهره های اصلی آن بود. اصلاحات او در کشورش در حوزۀ آموزش و پرورش و بهداشت و به ویژه توزیع زمین های کشاورزی بین دهقانان مصری از مهم ترین اقدامات او در اجرای عدالت اجتماعی به شمار می رود. وی در ۱۹۷۰ به طور ناگهانی با سکتۀ قلبی درگذشت.