[ویکی اهل البیت] عبدالله بُدَیل بن ورقاء الخزاعی، قاضی نورالله گفت که در کتاب «استیعاب» مذکور است که عبدالله با پدر خود پیش از فتح مکه مسلمان شدند و او بزرگ خزاعه بود و خزاعه عیبه حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم یعنی موضع سرّ آن حضرت بودند. عبدالله در غزای حنین و طائف و تبوک حاضر بود و او را قدر و بزرگی تمام بود و در حرب صفین با برادرش عبدالرحمن شهید شد و در آن روز امیر پیادگان لشکر حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام بود و از اکابر اصحاب او بود. و از شعبی روایت کرده که عبدالله بن بدیل در حرب صفین دو زره پوشیده بود و دو شمشیر داشت و اهل شام را به شمشیر می زد و می گفت:
لَمْ یَبْقَ اِلا النَّصْرُوَ التَّوَکُّلُ × ثُمَّ الَّتمَشّی فِی الرَّعیلِ الاَوَّلِ
مَشْیَ الْجِمالِ فی حِیاضِ المَنْهَلِ × وَاللّهُ یَقْضْی مایَشآءُ وَ یَفْعَلُ
و همچنان شمشیر می زد و مبارز می انداخت تا به معاویه رسید و او را از جای خود برداشت و اصحاب او را که در حوالی او بودند متفرق ساخت بعد از آن اصحاب او اتفاق نموده او را سنگباران کردند و تیر و شمشیر در او ریختند تا شهید شد. پس معاویه و عبداللّه بن عامر که با هم ایستاده بودند بر سر کشته او آمدند و عبدالله عامر عمامه خود را فی الحال بر روی او پوشید و رحمت بر او کرد و معاویه به قصد آن که گوش و بینی او را ببرد فرمود که روی او را باز کنند، عبدالله قسم یاد کرد که تا جان در بدن من باشد نخواهم گذاشت که به او تعرضی رسانید، معاویه گفت: روی او را باز کنید که ما او را به عبدالله عامر بخشیدیم، چون عمامه از روی او برداشتند و معاویه را نظر بر یال و کوپال او افتاد گفت: به خدا سوگند که آن قوچ قوم خود بود خدایا مرا ظفر ده بر اشتر و اشعث بن قیس که مانند این مرد در میان لشکر علی نیست مگر آن دو مرد. بعد از آن معاویه گفت: محبت قبیله خزاعه با علی به مرتبه ای است که اگر زنان ایشان توانستندی که با دشمن او جنگ کنند تقصیر نکردندی تا به مردان چه رسد انتهی.
فقیر گوید: که منتهی می شود به عبدالله بن بُدَیل، نَسَب شیخ امام سعید قدوة المفسّرین ترجمان کلام الله مجید جناب حسین بن علی بنْ محمد بن احمد الخزاعی مشهور به شیخ ابوالفتوح رازی صاحب «روض الجنان» در تفسیر قرآن و جد او محمد بن احمد و جد جدش احمد و عموی پدرش عبدالرحمن بن احمد بن الحسین الخزاعی النیشابوری نزیل ری مشهور به مفید نیشابوری و پسر او ابوالفتوح محمد بن الحسین و پسر خواهرش احمد بن محمد تمامی از علما و فضلا می باشند.
وَ هوَ رَحمهُ اللّهُ معدِنُ الْعِلْمِ وَ مَحْتِدُهُ شَرَفٌتَت ابَعَک ابِرٌعَنْک ابِرٍکَالرُمْحِ اَنْبُوبا عَلی اَنْبوبٍ؛ و این بزرگوار از مشایخ ابن شهر آشوب است و قبر شریفش در جوار حضرت عبدالعظیم حسنی در ری در صحن امامزاده حمزه است.
حاج شیخ عباس قمی, منتهی الامال، قسمت اول، باب سوم، در تاریخ حضرت علی علیه السلام
لَمْ یَبْقَ اِلا النَّصْرُوَ التَّوَکُّلُ × ثُمَّ الَّتمَشّی فِی الرَّعیلِ الاَوَّلِ
مَشْیَ الْجِمالِ فی حِیاضِ المَنْهَلِ × وَاللّهُ یَقْضْی مایَشآءُ وَ یَفْعَلُ
و همچنان شمشیر می زد و مبارز می انداخت تا به معاویه رسید و او را از جای خود برداشت و اصحاب او را که در حوالی او بودند متفرق ساخت بعد از آن اصحاب او اتفاق نموده او را سنگباران کردند و تیر و شمشیر در او ریختند تا شهید شد. پس معاویه و عبداللّه بن عامر که با هم ایستاده بودند بر سر کشته او آمدند و عبدالله عامر عمامه خود را فی الحال بر روی او پوشید و رحمت بر او کرد و معاویه به قصد آن که گوش و بینی او را ببرد فرمود که روی او را باز کنند، عبدالله قسم یاد کرد که تا جان در بدن من باشد نخواهم گذاشت که به او تعرضی رسانید، معاویه گفت: روی او را باز کنید که ما او را به عبدالله عامر بخشیدیم، چون عمامه از روی او برداشتند و معاویه را نظر بر یال و کوپال او افتاد گفت: به خدا سوگند که آن قوچ قوم خود بود خدایا مرا ظفر ده بر اشتر و اشعث بن قیس که مانند این مرد در میان لشکر علی نیست مگر آن دو مرد. بعد از آن معاویه گفت: محبت قبیله خزاعه با علی به مرتبه ای است که اگر زنان ایشان توانستندی که با دشمن او جنگ کنند تقصیر نکردندی تا به مردان چه رسد انتهی.
فقیر گوید: که منتهی می شود به عبدالله بن بُدَیل، نَسَب شیخ امام سعید قدوة المفسّرین ترجمان کلام الله مجید جناب حسین بن علی بنْ محمد بن احمد الخزاعی مشهور به شیخ ابوالفتوح رازی صاحب «روض الجنان» در تفسیر قرآن و جد او محمد بن احمد و جد جدش احمد و عموی پدرش عبدالرحمن بن احمد بن الحسین الخزاعی النیشابوری نزیل ری مشهور به مفید نیشابوری و پسر او ابوالفتوح محمد بن الحسین و پسر خواهرش احمد بن محمد تمامی از علما و فضلا می باشند.
وَ هوَ رَحمهُ اللّهُ معدِنُ الْعِلْمِ وَ مَحْتِدُهُ شَرَفٌتَت ابَعَک ابِرٌعَنْک ابِرٍکَالرُمْحِ اَنْبُوبا عَلی اَنْبوبٍ؛ و این بزرگوار از مشایخ ابن شهر آشوب است و قبر شریفش در جوار حضرت عبدالعظیم حسنی در ری در صحن امامزاده حمزه است.
حاج شیخ عباس قمی, منتهی الامال، قسمت اول، باب سوم، در تاریخ حضرت علی علیه السلام
wikiahlb: عبدالله_بن_بدیل