عبدالعلی لطفی ( زادهٔ ۱۲۵۹ آمل –درگذشتهٔ ۱۳۳۵ تهران ) سیاستمدار و حقوق دان، وزیر دادگستری ایران در دولت محمد مصدق بود. وی پیش از دوران وزارت، رئیس دیوان جزای عُمّال دولت ( دیوان کیفر کارکنان دولت ) و رئیس کل بازرسی کل کشور بود.
... [مشاهده متن کامل]
عبدالعلی لطفی پسر شیخ لطف الله اسکی لاریجانی و نتیجه لطف الله خان، سردار عباس میرزا نایب السلطنه بود. در نجف درس خواند و به درجه اجتهاد رسید.
به گفته سید محمدعلی شوشتری نماینده گرگان در مجلس شورای ملی که خود در آغاز در سلک روحانیت بود، لطفی در دوران مشروطیت که میان سید محمدکاظم یزدی و آخوند خراسانی اختلاف بوده، در نجف درس می خوانده و «با یک آخوند روضه خوان در نجف اشرف توی صحن علی مرتضی، یک ظرف آتش جیگاره درست کرد. . . همه می دانند آتش سیگار خیلی می سوزاند ولی آتش جیگاره که توتون برگ است در سوزندگی اثرش بیشتر است این لطفی یک ظرف آتش جیقاره پر کرد. وقتی که سید در سجده بود ریخت توی گردنش که مرحوم سید نمازش را نشکست که فردا عرب ها می خواستند این دو نفر را بکشند آنها فراراً از بیراهه آمدند ایران … پنجاه روز آیت الله در بستر ماند».
لطفی در ایران با همکاری چهره های مشهوری مانند حسن پیرنیا، حسن مدرس، سید محمد مساوات و مستوفی، کمیسیون دفاع ملی را تشکیل دادند که در حل بحران های بزرگ آن زمان مؤثر واقع شد. چهره های دیگری نیز مانند محمدتقی پسیان در خراسان، میرزا کوچک خان در گیلان و محمد خیابانی در تبریز که در مقابل روس ها ایستادگی می کردند به شدت با وی هماهنگ بودند و زیر نظر عبدالعلی لطفی به فعالیت مشغول بودند.
عبدالعلی لطفی در دولت مصدق از مشاوران دولت بود و هفته ای چندین ساعت با نخست وزیر ملاقات داشت. در نهایت محمد مصدق او را برای وزارت دادگستری انتخاب کرد. دوران وزارت لطفی یکی از چالشی ترین مقاطع قوهٔ قضاییه در تاریخ ایران است. دکتر مصدق با قرار دادن اختیار تام به لطفی زمینهٔ تغییرات فراگیری را در دستگاه قضائی کشور فراهم کرد. لطفی در اقدامی جنجالی دیوان عالی کشور را منحل کرد و بسیاری از قضاتی را که از دید او صلاحیت نداشتند اخراج کرد. در سایر قسمت های دستگاه قضایی تغییرات عمده ای ایجاد شد. برای مثال کانون وکلا برای اولین بار مستقل از دولت شد. لطفی مدت ها در کار قضاوت بود و در دادگستری قضاوت می کرد. محاکمهٔ عبدالحسین تیمورتاش از اقدامات اوست. وی تا کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در مقام وزارت دادگستری بود و پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و سقوط مصدق از کار بر کنار شد و یک سال زندانی بود.
... [مشاهده متن کامل]
عبدالعلی لطفی پسر شیخ لطف الله اسکی لاریجانی و نتیجه لطف الله خان، سردار عباس میرزا نایب السلطنه بود. در نجف درس خواند و به درجه اجتهاد رسید.
به گفته سید محمدعلی شوشتری نماینده گرگان در مجلس شورای ملی که خود در آغاز در سلک روحانیت بود، لطفی در دوران مشروطیت که میان سید محمدکاظم یزدی و آخوند خراسانی اختلاف بوده، در نجف درس می خوانده و «با یک آخوند روضه خوان در نجف اشرف توی صحن علی مرتضی، یک ظرف آتش جیگاره درست کرد. . . همه می دانند آتش سیگار خیلی می سوزاند ولی آتش جیگاره که توتون برگ است در سوزندگی اثرش بیشتر است این لطفی یک ظرف آتش جیقاره پر کرد. وقتی که سید در سجده بود ریخت توی گردنش که مرحوم سید نمازش را نشکست که فردا عرب ها می خواستند این دو نفر را بکشند آنها فراراً از بیراهه آمدند ایران … پنجاه روز آیت الله در بستر ماند».
لطفی در ایران با همکاری چهره های مشهوری مانند حسن پیرنیا، حسن مدرس، سید محمد مساوات و مستوفی، کمیسیون دفاع ملی را تشکیل دادند که در حل بحران های بزرگ آن زمان مؤثر واقع شد. چهره های دیگری نیز مانند محمدتقی پسیان در خراسان، میرزا کوچک خان در گیلان و محمد خیابانی در تبریز که در مقابل روس ها ایستادگی می کردند به شدت با وی هماهنگ بودند و زیر نظر عبدالعلی لطفی به فعالیت مشغول بودند.
عبدالعلی لطفی در دولت مصدق از مشاوران دولت بود و هفته ای چندین ساعت با نخست وزیر ملاقات داشت. در نهایت محمد مصدق او را برای وزارت دادگستری انتخاب کرد. دوران وزارت لطفی یکی از چالشی ترین مقاطع قوهٔ قضاییه در تاریخ ایران است. دکتر مصدق با قرار دادن اختیار تام به لطفی زمینهٔ تغییرات فراگیری را در دستگاه قضائی کشور فراهم کرد. لطفی در اقدامی جنجالی دیوان عالی کشور را منحل کرد و بسیاری از قضاتی را که از دید او صلاحیت نداشتند اخراج کرد. در سایر قسمت های دستگاه قضایی تغییرات عمده ای ایجاد شد. برای مثال کانون وکلا برای اولین بار مستقل از دولت شد. لطفی مدت ها در کار قضاوت بود و در دادگستری قضاوت می کرد. محاکمهٔ عبدالحسین تیمورتاش از اقدامات اوست. وی تا کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در مقام وزارت دادگستری بود و پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و سقوط مصدق از کار بر کنار شد و یک سال زندانی بود.
