عبدالعزیز عثمانی

عَبْدُالعَزیز عثمانی (۱۲۴۶ـ۱۲۹۳ق)
سی ودومین سلطان عثمانی (حک: ۱۲۷۷ـ۱۲۹۳ق/ ۱۸۶۱ـ۱۸۷۶). پسر محمود دوم بود و پس از مرگ برادرش ، عَبْدُالْمَجید یکم، به سلطنت رسید. عبدالعزیز، با وجود بحران های داخلی و مشکلات اقتصادی و افزایش نفوذ روسیه در عثمانی ، همچنان سیاست های اصلاحی تنظیمات را ادامه داد. در دورۀ او رومانی ، صِرْبِستان و مصر به استقلال رسیدند و شورش هایی در بوسنی و هِرْزِگُوین و بلغارستان رخ داد. این رویدادها و نیز کشتار مسلمانان در بوسنی و بلغارستان ، ناخشنودی عمومی و خشم مسلمانان را در سراسر امپراتوری عثمانی برضد عبدالعزیز برانگیخت . در این گیرودارها، مِدْحَت پاشا که مقام حکومتی نداشت و از اصلاح طلبان بود، رهبری شورشیان را برعهده گرفت و با پیوستن اجتماعات مردمی و مذهبی به او، سرانجام عبدالعزیز را وادار کرد که از سلطنت به نفع برادرزاده اش، مراد پنجم، کناره بگیرد (۱۲۹۳ق). عبدالعزیز چند روز بعد از کناره گیری خودکشی کرد. دورۀ سلطنت عبدالعزیز به رغم انحطاط سیاسی ، به لحاظ فرهنگی شکوفا بود. مدرسه های بسیاری به سبک مدارس اروپایی در سراسر امپراتوری تأسیس شد و انتشار روزنامه ها در بالارفتن آگاهی های سیاسی مردم بسیار مهم بود . سلطان عبدالعزیز در ۱۲۸۴ق به اروپا رفت و از پاریس و لندن دیدن کرد که تأثیر منفی آن ، توجه بیش از حد او به تشریفات و شکوه ظاهری دربارش بود. در جُنگ خرابات یک مثنوی فارسی و ترکی در مدح وی آمده است.