[ویکی فقه] بغایری، عبدالرزاق، از پیشگامان معاصر فن نقشه برداری و علمجغرافیا در ایران است. با ذوقی که در کارهای علمی و صنعتی داشت، کره های جغرافیایی در اندازه های مختلف ساخت و یکی از آن ها را در ۱۳۱۰ به ناصرالدین شاه قاجار (حک: ۱۲۶۴ـ۱۳۱۳) تقدیم کرد، به همین مناسبت، به فرمان شاه، منصب سرتیپی و حکم تدریس در مدرسه نظام یافت.
عبدالرزاق بغایری معروف به عبدالرزاق خان مهندس بغایری ( ۱۲۴۸ – ۱۳۳۲ خورشیدی ) از استادان ریاضی و مهندسی در مدرسه دارالفنون بود. وی از پیشگامان معاصر فن نقشه برداری و علم جغرافیا در ایران است و تلفظ نام او به هر دو شکل بَغایری و بُغایری درست است. وی از طایفه بغایری بود ... [مشاهده متن کامل]
او در اصفهان متولد شد و پس از آن به تهران رفت. تحصیلات اولیه را نزد پدر آموخت و آن گاه وارد دارالفنون شد و پس از شش سال در رشتهٔ مهندسی فارغ التحصیل گردید. او در دارالفنون از شاگردان نجم الدوله بود. وی در آنجا در رشته های ریاضیات و نجوم و مهندسی و نقشه برداری تحصیل کرد. پس از اتمام تحصیل، به تدریس ریاضیات و جغرافیا در آن مدرسه اشتغال ورزید. در ضمن، در مدرسه علوم سیاسی وزارت خارجه نیز، از همان اوان برپایی، تدریس جغرافیا و هیئت می کرد. بغایری در تعیین خطوط مرزی و نقشه برداری از مرزهای ایران مأموریت داشته است. بغایری در بالاترین درجهٔ نظامی خود، به سرتیپی رسید. سرانجام، وی در ۸۴ سالگی در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۳۲ درگذشت، و چون شوهر دختر میرزا محمدحسین فروغی _ یعنی شوهرخواهر محمدعلی فروغی _ بود، جنازه اش را در گورستان ابن بابویه، در مقبرهٔ خانوادگی فروغی، به خاک سپردند. از کارهای او ترسیم نقشهٔ ایران، تعیین «انحراف قبله»، تهیه «نقشهٔ پنج قارهٔ عالم»، «نقشهٔ تهران» و ساختن قطب نمای قبله نمارا می توان نام برد. از تألیفات اوست: «اصول علم جغرافیا»، «معرفةالقبله»، «ما مهندس داریم». بغایری علاوه بر تحصیل علم مهندسی و ریاضی، ذوق بسیاری در فنون مختلف هنری مثل صحافی و نقاشی ( سیاه قلم و رنگ روغن ) ، ریخته گری و ساختن انواع گل کاغذی و امثال آن داشت و حتی گاهی شعر می سرود. اما فعالیت اصلی او در کنار تدریس و پرداختن به امور فرهنگی، اشتغال به مهندسی و نقشه کشی بود. او غیر از نقشه ایران که پیشتر دربارهٔ آن گفته شد، به سفارش دولت یا اشخاص نقشه های بسیاری ترسیم کرد، از جمله نقشه محله اختیاریه که اولین نقشه مستقل وی بود، نقشه خیابان لاله زار به سفارش ناصرالدین شاه به سبک شانزه لیزه پاریس، نقشه شهر قوچان جدید نظیر عشق آباد، نقشه شهر تهران به همراه محلات آن بر اساس کارهای ۱۴ ساله خودش و نقشه هایی که پیش تر ترسیم شده بود، نقشه محله دولت در جواب ناصرالملک نایب السلطنه برای اثبات اینکه مهندسان ایرانی می توانند بدون کمک اروپاییان نقشه هایی در مقیاس بزرگ تهیه کنند، نقشه مسیر آب جمشیدآباد - تهران ونیز نقشه رستم آباد و عباس آباد به سفارش مرحوم نجم السلطنه، مادر مرحوم دکتر مصدق.