عبدالحمید زنگنه ( ۱۲۸۳ کرمانشاه - ۲۸ اسفند ۱۳۲۹ تهران ) استاد دانشگاه و وزیر فرهنگ دوره پهلوی و نماینده مجلس شورای ملی بود.
در مدرسه دارالفنون تحصیل کرد. در سال ۱۳۰۷ به همراه ۱۲۰ تن از محصلان برای تحصیل به اروپا فرستاده شد. پس از کسب دکترای حقوق به ایران بازگشت و به تدریس در دانشکده حقوق دانشگاه تهران پرداخت. مدتی نیز رئیس آن دانشکده شد.
... [مشاهده متن کامل]
در سال ۱۳۲۲ به نمایندگی کرمانشاه به مجلس شورای ملی رفت ( دوره چهاردهم ) .
زنگنه در زمستان ۱۳۲۶ در کابینه حکیم الملک معاون پارلمانی نخست وزیر شد و در آذر ۱۳۲۷ در دولت ساعد به وزارت فرهنگ رسید و تا پایان دولت در فروردین ۱۳۲۹ بر سر کار بود. ترور نافرجام شاه در دانشگاه تهران در دوران وزارت او رخ داد که در پی آن، حزب توده غیرقانونی و تعقیب اعضا و هواداران این حزب و همچنین سایر کنشگران سیاسی و مطبوعات آغاز شد. دولت برای فشار بر مطبوعات لایحه ای به قید فوریت به مجلس داد که زنگنه برای دفاع از آن به مجلس رفت. بنابر این لایحه، در صورتی که شهربانی نوشته ای را توهین به شاه یا خانواده سلطنتی یا شعائر مقدس ملی و مذهبی یا رؤسای دولت های خارجی یا تحریک به قیام و اقدام علیه حکومت یا ایجاد مفسده و آشوب تشخیص می داد، می توانست بلافاصله آن روزنامه و مدیرمسئول و نویسنده را توقیف کند و دادستان نیز می بایست ظرف ۴۸ ساعت پرونده را به دادگاه بفرستد. تا صدور حکم دادگاه، نشریه و بازداشت شدگان در توقیف می ماندند و محاکمه آنان بدون حضور هیئت منصفه ظرف ساعت پس از رسیدن پرونده و خارج از نوبت باید رسیدگی می شد.
زنگنه در اواخر دولت رزم آرا نیز وزیر فرهنگ شد و در همین سمت بود که کشته شد. در هفدهم بهمن ۱۳۲۹ که رزم آرا او را به عنوان وزیر فرهنگ به مجلس معرفی می کرد، حسین مکی نماینده تهران صدا زد: «میرغضب آزادی را آوردند».
زنگنه روز ۲۸ اسفند ۱۳۲۹ چند روز بعد از ترور سپهبد رزم آرا در محیط دانشگاه تهران به دست نصرت الله قمی در ۴۶ سالگی به قتل رسید. فدائیان اسلام می خواستند ترور زنگنه را به خود نسبت بدهند و حتی خلیل طهماسبی می خواست قاتل او را نجات دهد که توفیقی نیافت و قمی اعدام شد. قمی علت اقدامش به ترور زنگنه را وابستگی زنگنه به انگلیس و مخالفت وی با برنامه ملی شدن صنعت نفت عنوان کرده و اذعان داشته است که در این کار به هیچ وجه نظر شخصی نداشته و از طرف حزب و جماعتی هم مأموریت نداشته است.
در مدرسه دارالفنون تحصیل کرد. در سال ۱۳۰۷ به همراه ۱۲۰ تن از محصلان برای تحصیل به اروپا فرستاده شد. پس از کسب دکترای حقوق به ایران بازگشت و به تدریس در دانشکده حقوق دانشگاه تهران پرداخت. مدتی نیز رئیس آن دانشکده شد.
... [مشاهده متن کامل]
در سال ۱۳۲۲ به نمایندگی کرمانشاه به مجلس شورای ملی رفت ( دوره چهاردهم ) .
زنگنه در زمستان ۱۳۲۶ در کابینه حکیم الملک معاون پارلمانی نخست وزیر شد و در آذر ۱۳۲۷ در دولت ساعد به وزارت فرهنگ رسید و تا پایان دولت در فروردین ۱۳۲۹ بر سر کار بود. ترور نافرجام شاه در دانشگاه تهران در دوران وزارت او رخ داد که در پی آن، حزب توده غیرقانونی و تعقیب اعضا و هواداران این حزب و همچنین سایر کنشگران سیاسی و مطبوعات آغاز شد. دولت برای فشار بر مطبوعات لایحه ای به قید فوریت به مجلس داد که زنگنه برای دفاع از آن به مجلس رفت. بنابر این لایحه، در صورتی که شهربانی نوشته ای را توهین به شاه یا خانواده سلطنتی یا شعائر مقدس ملی و مذهبی یا رؤسای دولت های خارجی یا تحریک به قیام و اقدام علیه حکومت یا ایجاد مفسده و آشوب تشخیص می داد، می توانست بلافاصله آن روزنامه و مدیرمسئول و نویسنده را توقیف کند و دادستان نیز می بایست ظرف ۴۸ ساعت پرونده را به دادگاه بفرستد. تا صدور حکم دادگاه، نشریه و بازداشت شدگان در توقیف می ماندند و محاکمه آنان بدون حضور هیئت منصفه ظرف ساعت پس از رسیدن پرونده و خارج از نوبت باید رسیدگی می شد.
زنگنه در اواخر دولت رزم آرا نیز وزیر فرهنگ شد و در همین سمت بود که کشته شد. در هفدهم بهمن ۱۳۲۹ که رزم آرا او را به عنوان وزیر فرهنگ به مجلس معرفی می کرد، حسین مکی نماینده تهران صدا زد: «میرغضب آزادی را آوردند».
زنگنه روز ۲۸ اسفند ۱۳۲۹ چند روز بعد از ترور سپهبد رزم آرا در محیط دانشگاه تهران به دست نصرت الله قمی در ۴۶ سالگی به قتل رسید. فدائیان اسلام می خواستند ترور زنگنه را به خود نسبت بدهند و حتی خلیل طهماسبی می خواست قاتل او را نجات دهد که توفیقی نیافت و قمی اعدام شد. قمی علت اقدامش به ترور زنگنه را وابستگی زنگنه به انگلیس و مخالفت وی با برنامه ملی شدن صنعت نفت عنوان کرده و اذعان داشته است که در این کار به هیچ وجه نظر شخصی نداشته و از طرف حزب و جماعتی هم مأموریت نداشته است.
