عبدالحسین زرین کوب

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] عبدالحسین زرینکوب از اساتید دانشگاه تهران و دارای آثار متعدد علمی در درعرصه های تاریخ ، فلسفه ، ادبیات، تصوف و عرفان می باشد.
«دکتر عبد الحسین زرین کوب»، در ۲۷ اسفند ماه سال ۱۳۰۱ ش، در شهرستان بروجرد به دنیا آمد و در خانواده ای اهل علم و ورع تربیت یافت. دوران ابتدایی را در سال ۱۳۰۷ ش، در بروجرد از مدرسه «کمال» آغاز کرد و دوره متوسطه را در مدرسه «اعتضاد» ادامه داد. در کنار تحصیل در مدارس جدید، با ترغیب پدرش هم زمان به تحصیل علوم دینی در « حوزه علمیه بحر العلوم » پرداخت. در سال ۱۳۱۹، تحصیلات دبیرستانی را در رشته ادبی به پایان برد. در سال ۱۳۲۴ در رشته ادبیات دانشگاه تهران با رتبه اول پذیرفته شد و در سال ۱۳۲۷ به عنوان دانشجوی رتبه اول، فارغ التحصیل شد و یک سال بعد، دکترای ادبیات فارسی را در همان دانشگاه آغاز نمود. در سال ۱۳۳۴، تحصیلات دانشگاهی خود را با رساله ای با عنوان نقد الشعر، تاریخ و اصول آن به پایان برد. در سال ۱۳۳۵، به عنوان دانشیار دانشکده علوم معقول و منقول به تدریس تاریخ اسلام ، تاریخ کلام و مجادلات فرق، تاریخ ادیان ، تاریخ علوم و تاریخ تصوف اسلامی مشغول شد.
فعالیتها
پس از اخذ رتبه استادی دانشگاه تهران در سال ۱۳۳۹ در دانشکده الهیات و معارف اسلامی ، دانشکده ادبیات، دوره دکتری دانشگاه تهران و دانشسرای عالی تهران به تدریس پرداخت. مسافرت های متعدد علمی، مطالعاتی و تحقیقی به کشورهای اروپایی، آمریکایی و آسیایی انجام داد و سالی چند را هم به عنوان استاد میهمان در آمریکا به تدریس پرداخت. حوزه مطالعاتی استاد را درعرصه های تاریخ ، فلسفه ، ادبیات ، تصوف ، عرفان ، تاریخ ادیان، آشنایی با معارف قدیم و جدید، علوم اسلامی و روش های تحقیق نوین و تسلط به زبان های زنده دنیا می توان دانست.
آثار
ایشان آثار متعدد ادبی، عرفانی و تاریخی را از خود به جا گذاشت که در زمینه آثار تاریخی می توان ۲۲ اثر را شمرد، از جمله: «دو قرن سکوت»، «تاریخ ایران بعد از اسلام»، «بامداد اسلام»، «کارنامه اسلام»، «تاریخ در ترازو»، «تاریخ مردم ایران» و «روزگاران ایران». همچنین مقالات متعدد ادبی، عرفانی و تاریخی نیز در نشریات معتبر علمی از ایشان چاپ شده که از آن میان، به «چند کلمه از تاریخ»، «فرمانروایی ایرانیان بر یمن»، «نقد و بررسی در باب مآخذ تاریخ ایران بعد از اسلام»، «مصاحبه با تاریخ»، «در باره تاریخ» و «تاریخ نگری یا تاریخ نگاری» می توان اشاره کرد. آثار دیگر وی عبارت است از: «از کوچه رندان»، «سر نی»، «مقدمه بر دیوان پروین اعتصامی»، «صدای بال سیمرغ»، «دو رساله در باره انقلاب مشروطیت»، «تصوف ایرانی در منظر تاریخی آن»، «پیر گنجه در جست وجوی ناکجاآباد»، « پله پله تا ملاقات با خدا »، «ارزش میراث صوفیه»، « جست وجو در تصوف ایران »، «با کاروان اندیشه»، «نامورنامه» و «یادداشت ها و اندیشه ها».
وفات
...

پیشنهاد کاربران

دکتر عبدالحسین زرین کوب در اواخر اسفند
۱۳۰۱ هجری شمسی در
بروجرد چشم به جهان ګشود ، تحصیلات
ابتدایی و متوسطه را در بروجرد به پایان
رسانید . پس از پایان تحصیلات متوسطه به
دبیری در دبیرستانهای بروجرد پرداخت و در
...
[مشاهده متن کامل]

سال ۱۳۲۷ لیسانس خود را از دانشکده
ادبیات دانشګاه تهران دریافت کرد . سپس
وارد دوره ی دکتری ادبیات شد که سر انجام
در سال ۱۳۳۴ موفق به اخذ درجه ی دکتر ی
از دانشګاه تهران شد . دکتر زرین کوب از سال
۱۳۴۱ به بعد در فواصل تدریس در دانشګاه
تهران در دانشګاههای هند ، پاکستان ، آکسفورد
انګلستان ، سوربن ، پرینستون و . . . . به تدریس
پرداخت . در ضمن این فعالیتها ، به علم ملل و
نحل و مباحث مربوطه به کلام ، نقد ادبی و
تاریخ علاقه یافت و آثار ارزشمندی در این زمینه
تالیف کرد .
دکتر زرین کوب در سالهای اخیر بیشتر اوقات
خود را به مطالعه و تحقیق و تدریس مباحثی
در عرفان ، ادیان و تاریخ ګذرانده است و با دانشمندان
و استادانی چون ملک‏الشعرای بهار، عباس اقبال، ابراهیم
پورداود، سعید نفیسی، محیط طباطبایی، مدرس رضوی،
جلال همایی و دیگران که دکه‏ها میعادگاهشان بود، ذوق‏ها
می‏کرد و لذت‏ها می‏برد.

دهها کتاب و صد ها مقاله حاصل تحقیقات
ارزشمند این دانشمند بزرګ قرن حاضر در
طی پنجاه سال ګذشته بوده است .

برخی از کتب منتشر شده ی دکتر زرین کوب :


دو قرن سکوت
از کوچه رندان
آشنایی با نقد ادبی
پیر ګنجه در جستجوی نا کجا آباد
روزګاران
شعله ی طور
پله پله تا ملاقات خدا
با کاروان حله
حدیث خوش سعدی
بحر در کوزه
سر نی ( نقد و شرح تحلیلی و تطبیقی مثنوی )

از این استاد فقید دکتر زرین کوب هم یاد داشتهایی
چاپ نشده که از آنها می توان در باره ی زندګی
و اندیشه ی فردوسی ، زندګی کوروش کبیر ،
نردبان شکسته را نام برد .

استاد زرین کوب به سعدی و شعر و نثر و
غزلش عشق می ورزید . او علاقه فراوان داشت
تا در مورد این نابغه ی پارس کتابی انتقادی و
کامل در باره ی نبوغ درخشان این شاعر بزرګ
ایرانی بنویسد . اما متاسفانه چنین مجالی نیافت .
دکتر زرین‏کوب دارای شوقی وافر به آموختن و دریافتن، همتی
بی‏وقفه به پژوهش و نمایاندن، قلمی توانا و نکته‏پرداز در نوشتن و
باز نمودن، طبعی شیوا و گزیده‏گو در سخن‏سرایی ( شعر ) ، بصیرتی
گسترده در دست‏یابی به منابع و مآخذ، بالاخره زبانی مسلّط و قدرتی
کم‏مانند در تلفیق و آمیختن منطقی مطالب و عرضه کردن آنها به طور
وسیع به قصد بهره‏بری عموم بود.
فهرست تألیفاتِ او ( کتاب‏ها ) بر اساس تنوع موضوعی و ذکر سال چاپ
هر یک به ترتیب سنواتی چنین است که می‏آورم و به ذکر نخستین چاپ
از هر یک از آنها اکتفا می‏شود. بعضی از کتاب‏های او به چاپ‏های متعدد
رسیده است.
نقد ادبی و تاریخ ادبیات فارسی
۱۳۲۳ - فلسفه شعر ( چاپ بروجرد )
۱۳۳۸ - نقد ادبی
۱۳۴۳ - با کاروان حله
۱۳۴۶ - شعر بی دروغ، شعر بی‏نقاب
۱۳۴۹ - از کوچه رندان
۱۳۶۳ - سیری در شعر فارسی
۱۳۶۴ - سرّ نی
۱۳۶۶ - بحر در کوزه
۱۳۷۰ - پله پله تا ملاقات خدا
۱۳۷۲ - پیر گنجه، در جستجوی ناکجاآباد
۱۳۷۲ - آشنایی با نقد ادبی
۱۳۷۵ - از گذشته ادبی ایران
۱۳۷۷ - از نی‏نامه ( برگزیده مثنوی معنوی ) با همکاری قمرِ آریان
تاریخ ایران :
۱۳۳۰ - دو قرن سکوت
۱۳۴۳ - تاریخ ایران بعد از اسلام
۱۳۵۴ - فتح عرب در ایران ( به زبان انگلیسی در تاریخ ایران کمبریج )
۱۳۶۴ - تاریخ مردم ایران ( دو جلد )
۱۳۷۳ - روزگاران ایران
۱۳۷۵ - دنباله روزگاران ایران
۱۳۷۵ - روزگاران دیگر
تاریخ اسلام :
۱۳۴۶ - بامداد اسلام
۱۳۴۸ - کارنامه اسلام
اندیشه ( تصوف، کلام، اخلاق، فلسفه ) :
۱۳۴۲ - ارزش میراث صوفیه
۱۳۵۳ - فرار از مدرسه
۱۳۵۷ - جستجو در تصوف ایران
۱۳۶۲ - دنباله جستجو در تصوف
۱۳۶۹ - در قلمرو وجدان
۱۳۷۷ - شعله طور ( درباره زندگی و اندیشه حلاّج )
ترجمه ها :
۱۳۲۶ - بنیاد شعر فارسی ( از ج. دارمستتر )
۱۳۲۸ - ادبیات فرانسه در قرون وسطی ( از سلسله «چه می‏دانم؟» )
۱۳۲۸ - ادبیات فرانسه در دروه رنسانس ( از سلسله «چه می‏دانم؟» )
۱۳۲۹ - متافیزیک ( از فیلیسین شاله )
۱۳۳۲ - شرح قصیده ترسائیه خاقانی ( از ولادیمیر مینورسکی )
۱۳۳۷ - فن شعر ارسطو
۱۳۵۷ - ارسطو و فن شعر
مجموعه مقالات :
۱۳۵۱ - یادداشت‏ها و اندیشه‏ها
۱۳۵۳ - نه شرقی نه غربی، انسانی
۱۳۵۶ - از چیزهای دیگر
۱۳۶۳ - با کاروان اندیشه
۱۳۶۵ - دفتر ایام
۱۳۶۸ - نقش بر آب
۱۳۷۶ - حکایت همچنان باقی
نوشته‏های ادبی و تاریخ‏نگاری :
۱۳۴۷ - تک درخت ( رساله‏ای است )
۱۳۵۴ - تاریخ در ترازو
درسی :
۱۳۳۵ - قرائت فارسی ( سه جلد )
۱۳۵۸ - نقد ادبی ( با حمید زرین‏کوب )

عبدالحسین زرین کوب ( ۲۷ اسفند ۱۳۰۱ در بروجرد تا ۲۴ شهریور ۱۳۷۸ در تهران ) ادیب، تاریخ نگار و منتقد ادبی برجسته در ایران معاصر است. آثار او به عنوان مرجع عمده در مطالعات تصوف و مولوی شناسی شناخته می شود. [۱]
...
[مشاهده متن کامل]

محتویات [نمایش]
زندگینامه [ویرایش]
عبدالحسین زرین کوب در سال ۱۳۰۱ هجری خورشیدی در بروجرد متولد شد . تحصیلات ابتدایی را در زادگاه خویش به پایان برد. تحصیل در دوره متوسطه را تا پایان سال پنجم متوسطه در بروجرد ادامه داد و به دنبال تعطیلی کلاس ششم متوسطه در تنها دبیرستان شهر برای ادامه تحصیل به تهران رفت. این بار رشته ادبی را برگزید و در سال ۱۳۱۹ تحصیلات دبیرستانی را به پایان برد. سال بعد به بروجرد بازگشت و به تدریس در دبیرستان های خرم آباد و بروجرد پرداخت. در این دوران درس های مختلف از تاریخ و جغرافیا وادبیات فارسی تا عربی و فلسفه و زبان خارجی را تدریس می کرد. در همین دوره نخستین کتاب او به نام «فلسفه، شعر یا تاریخ تطور شعر و شاعری درایران» در بروجرد منتشر شد.
در سال ۱۳۲۴ پس از آنکه در امتحان ورودی دانشکده علوم معقول و منقول و دانشکده ادبیات حایز رتبه اول شده بود، وارد رشته ادبیات فارسی دانشگاه تهران شد. در سال ۱۳۲۷ با رتبه اول دورهٔ لیسانس ادبیات فارسی را به پایان رساند، و سال بعد وارد دوره دکتری رشته ادبیات دانشگاه تهران گردید. درسال ۱۳۳۴ از رساله دکتری خود با عنوان ( نقدالشعر، تاریخ و اصول آن ) که زیر نظر بدیع الزمان فروزانفر تالیف شده بود با موفقیت دفاع کرد. دکتر زرین کوب در سال ۱۳۳۰ در کنار عده ای از فضلای عصر همچون محمد معین، پرویز ناتل خانلری، غلامحسین صدیقی و عباس زریاب برای مشارکت در طرح ترجمه مقالات دایره المعارف اسلام ( طبع هلند ) ، دعوت شد .
از سال ۱۳۳۵ با رتبه دانشیاری کار خود را دانشگاه تهران آغاز کرد و عهده دار تدریس تاریخ اسلام، تاریخ ادیان، تاریخ کلام و تاریخ تصوف در دانشکده های ادبیات و الهیات شد. دکتر زرین کوب چندی نیز در دانشسرای عالی تهران و دانشکده هنرهای دراماتیک به تدریس پرداخت. وی از ۱۳۴۱ سال به بعد در فواصل تدریس در دانشگاه تهران، در دانشگاههای ، آکسفورد، سوربن هند و پاکستان و در سالهای ۱۳۴۷ تا سال ۱۳۴۹ در آمریکا به عنوان استاد میهمان در دانشگاههای کالیفرنیا و پرینستون[۲] به تدریس پرداخت. [۳]
دکتر عبدالحسین زرین کوب در ۲۴ شهریور ۱۳۷۸ در ۷۷ سالگی در تهران درگذشت.
آثار [ویرایش]
[نهفتن]
ن • ب • و
آثار عبدالحسین زرین کوب
دو قرن سکوت تاریخ ایران بعد از اسلام از کوچهٔ رندان پله پله تا ملاقات خدا بامداد اسلام کارنامهٔ اسلام ارزش میراث صوفیه تاریخ تصوّف سرّ نی با کاروان حلّه پیر گنجه در جستجوی ناکجاآباد بحر در کوزه در قلمرو وجدان دفتر ایام سیری در شعر فارسی نقش بر آب از چیزهای دیگر نقد ادبی روزگاران فرار از مدرسه
نقد ادبی [ویرایش]
۱۳۲۳ فلسفه شعر
۱۳۳۸ نقد ادبی
۱۳۴۳ با کاروان حله مجموعه ای از نقد ادبی
۱۳۴۶ شعر بی دروغ، شعر بی نقاب
۱۳۴۹ از کوچهٔ رندان، بحث و بررسی و نقد اشعار حافظ شیراز و تشریح شرایط سیاسی و اجتماعی شیراز در زمان شاه مسعود
۱۳۶۳ سیری در شعر فارسی، بحثی انتقادی در شعر فارسی و تحوّل آن با نمونه هایی از شعر شاعران
۱۳۶۴ سرّ نی، نقد و شرح تحلیلی و تطبیقی مثنوی معنوی
۱۳۶۶ بحر در کوزه، نقد و تفسیر قصّه ها و تمثیلات مثنوی معنوی
۱۳۷۰ پله پله تا ملاقات خدا، درباره زندی، سلوک، و اندیشه مولانا. و نیز نحوه اشنایی با شمس تبریزی و چگونگی اثرپذیری روحی و طوفان تصوفی که در وی عارض گردید و نیز اطلاعات باارزشی در مورد کودکی و نوجوانی مولانا و نیز شرح احوالات شاگردان معروفش حسام الدین چلبی و صلاح الدین زرکوب
۱۳۷۲ پیر گنجه، در جستجوی ناکجاآباد، شرح حال نظامی گنجوی و بررسی اشعار و آثار وی و نیز شرح تفصیلی تاریخ آن دوران
۱۳۷۲ آشنایی با نقد ادبی
۱۳۷۵ از گذشته ادبی ایران
۱۳۷۷ از نی نامه
۱۳۷۸ دیدار با کعبه جان درباره زندگی و آثار و اندیشه خاقانی
۱۳۸۱ نامور نامه درباره فردوسی و شاهنامه
تاریخ ایران [ویرایش]
۱۳۳۰ دو قرن سکوت در باره تاریخ و اتفاقات دو سده بعد از حمله اعراب به ایران و اثرات نفوذ اعراب و مسلمانان در آن دوران
۱۳۴۳ تاریخ ایران بعد از اسلام
۱۳۵۴ فتح عرب در ایران
۱۳۶۴ تاریخ مردم ایران ( ۲ ج )
۱۳۷۳ روزگاران، تاریخ ایران از آغاز تا سقوط سلطنت پهلوی
۱۳۷۵ دنباله روزگاران ایران، تاریخ ایران از آغاز تا سقوط سلطنت پهلوی
۱۳۷۵ روزگاران دیگر
۱۳۸۶ آشنایی با تاریخ ایران
تاریخ اسلام [ویرایش]
۱۳۴۶ بامداد اسلام
۱۳۴۸ کارنامه اسلام
اندیشه [ویرایش]
۱۳۴۲ ارزش میراث صوفیه
۱۳۵۳ فرار از مدرسه
۱۳۵۷ جستجو در تصوف ایران
۱۳۶۹ در قلمرو وجدان، سیری در عقاید، ادیان، و اساطیر و شامل بخشهایی چون: پندارهای از یاد رفته و میراث هندوان و اسطوره یا تاریخ و نفوذ در ادوار ما قبل تاریخ عقاید و دیانات. فصل اغازین کتاب با این عبارت آغاز می گردد: بودن یا نبودن؟ مساله اینست! و جوابی که پرسشگر حیرت زده می جوید برای آنست که مطمئن شود این بودن آیا به زحمتش می ارزد و زندگی وی اصلا هیچ معنی و هدف دارد یا آنکه جز توالی کودکی و جوانی و پیری که سرانجام به عدم محض منتهی گردد چیزی نیست.
۱۳۷۷ شعله طور
ترجمه [ویرایش]
۱۳۲۶ بنیاد شعر فارسی
۱۳۲۸ ادبیات فرانسه در قرون وسطی
۱۳۲۸ ادبیات فرانسه در دوره رنسانس
۱۳۳۲ شرح قصیده ترساییه خاقانی
۱۳۳۷ فن شعر ارسطو
۱۳۵۷ ارسطو و فن شعر
مجموعه مقالات [ویرایش]
۱۳۵۱ یادداشت ها و اندیشه ها
۱۳۵۳ نه شرقی، نه غربی، انسانی
۱۳۵۶ از چیزهای دیگر مجموعه چند یادداشت پراکنده
۱۳۶۳ با کاروان اندیشه
۱۳۶۵ دفتر ایام، مجموعهٔ گفتارها، اندیشه ها، و جستجوها


بپرس