عباسعلی خلعتبری ( زاده ۱۲۹۱ تهران – درگذشته ۲۲ فروردین ۱۳۵۸ تهران ) سیاستمدار و دیپلمات ایرانی بود، که در دولت های امیرعباس هویدا ( از شهریور ۱۳۵۰ تا مرداد ۱۳۵۶ ) و جمشید آموزگار ( مرداد ۱۳۵۶ تا شهریور ۱۳۵۷ ) به عنوان وزیر امور خارجه فعالیت می کرد. وی پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران اعدام شد.
... [مشاهده متن کامل]
پدرش میرزا نصرالله خان اعتلاءالملک و پدربزرگش میرزا شکرالله خان نامه نگار هر دو از دیپلمات های دوره قاجار بودند. پدرش در زمان احمد شاه قاجار به وزارت مالیه رسید و مدت کوتاهی نیز در دهه بیست خورشیدی وزیر کشاورزی شد. پدربزرگ مادری اش اسدالله خان مشارالسلطنه نیز در زمان احمد شاه قاجار وزیر امور خارجه بود.
در پاریس تحصیل کرد. لیسانس در علوم سیاسی و دکترا در حقوق قضا گرفت. پس از بازگشت به ایران، در سال ۱۳۱۹ به استخدام وزارت دارایی درآمد. در سال ۱۳۲۱ به وزارت امور خارجه منتقل شد. نخستین مأموریت خارجی اش دبیر دومی سفارت ایران در سوئیس بود که حکم آن را در شهریور ۱۳۲۴ دریافت کرد. مشاغل بعدی اش در وزارت خارجه و ریاست اداره سازمان ملل بود تا اینکه در سال ۱۳۳۲ به رایزنی سفارت ایران در پاریس فرستاده شد.
خلعتبری پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۳۴ ریاست اداره سوم سیاسی را عهده دار شد و سپس به مدیرکلی تشریفات رسید. در سال ۱۳۳۸ به مدت دو سال وزیر مختار ایران در ورشو شد و در سال ۱۳۴۱ به دبیرکلی پیمان سنتو برگزیده شد که پیمانی نظامی میان ایران، ترکیه، پاکستان و بریتانیا بود.
خلعتبری در سال ۱۳۴۴ قائم مقام و در سال ۱۳۵۰ وزیر امورخارجه شد. از مهمترین اقدامات او امضای پیمان معروف ۱۹۷۵ الجزایر بود که ایران و عراق با آن مرز خود را در آب های اروندرود تعیین کردند. این قرارداد به دلیل انتشار اعلامیه مشترک دو کشور در ۱۵ اسفند ۱۳۵۳ ( ۶ مارس ۱۹۷۵ ) در الجزیره که پیش زمینهٔ امضای پیمان نامه شد و میانجی گری مقامات الجزایر در تمام مراحل، به پیمان الجزایر معروف شده است، هرچند محل امضای تمام پیمان ها و پیوست ها و موافقتنامه های مرتبط در بغداد بوده است.
عباسعلی خلعتبری تا سال ۱۳۵۷ وزیر امور خارجه بود و سرانجام در ۲۲ فروردین ۱۳۵۸ ( خورشیدی ) به همراه جمعی دیگر از سران حکومت شاه در دادگاه انقلاب به ریاست صادق خلخالی محکوم به اعدام شد.
دلیل اعدام وی بنابر مدارک مختلف به دو طریق ذکر گردیده است:
... [مشاهده متن کامل]
پدرش میرزا نصرالله خان اعتلاءالملک و پدربزرگش میرزا شکرالله خان نامه نگار هر دو از دیپلمات های دوره قاجار بودند. پدرش در زمان احمد شاه قاجار به وزارت مالیه رسید و مدت کوتاهی نیز در دهه بیست خورشیدی وزیر کشاورزی شد. پدربزرگ مادری اش اسدالله خان مشارالسلطنه نیز در زمان احمد شاه قاجار وزیر امور خارجه بود.
در پاریس تحصیل کرد. لیسانس در علوم سیاسی و دکترا در حقوق قضا گرفت. پس از بازگشت به ایران، در سال ۱۳۱۹ به استخدام وزارت دارایی درآمد. در سال ۱۳۲۱ به وزارت امور خارجه منتقل شد. نخستین مأموریت خارجی اش دبیر دومی سفارت ایران در سوئیس بود که حکم آن را در شهریور ۱۳۲۴ دریافت کرد. مشاغل بعدی اش در وزارت خارجه و ریاست اداره سازمان ملل بود تا اینکه در سال ۱۳۳۲ به رایزنی سفارت ایران در پاریس فرستاده شد.
خلعتبری پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۳۴ ریاست اداره سوم سیاسی را عهده دار شد و سپس به مدیرکلی تشریفات رسید. در سال ۱۳۳۸ به مدت دو سال وزیر مختار ایران در ورشو شد و در سال ۱۳۴۱ به دبیرکلی پیمان سنتو برگزیده شد که پیمانی نظامی میان ایران، ترکیه، پاکستان و بریتانیا بود.
خلعتبری در سال ۱۳۴۴ قائم مقام و در سال ۱۳۵۰ وزیر امورخارجه شد. از مهمترین اقدامات او امضای پیمان معروف ۱۹۷۵ الجزایر بود که ایران و عراق با آن مرز خود را در آب های اروندرود تعیین کردند. این قرارداد به دلیل انتشار اعلامیه مشترک دو کشور در ۱۵ اسفند ۱۳۵۳ ( ۶ مارس ۱۹۷۵ ) در الجزیره که پیش زمینهٔ امضای پیمان نامه شد و میانجی گری مقامات الجزایر در تمام مراحل، به پیمان الجزایر معروف شده است، هرچند محل امضای تمام پیمان ها و پیوست ها و موافقتنامه های مرتبط در بغداد بوده است.
عباسعلی خلعتبری تا سال ۱۳۵۷ وزیر امور خارجه بود و سرانجام در ۲۲ فروردین ۱۳۵۸ ( خورشیدی ) به همراه جمعی دیگر از سران حکومت شاه در دادگاه انقلاب به ریاست صادق خلخالی محکوم به اعدام شد.
دلیل اعدام وی بنابر مدارک مختلف به دو طریق ذکر گردیده است:
فقط خائنین خفه شید