سرتیپ عباس فرزانگان ( زاده ۱۲۹۳ – درگذشته ۱۳۸۲ ) ، نظامی، سیاست مدار و دیپلمات ایرانی در دوره پهلوی دوم بود.
سرتیپ عباس فرزانگان در سال ۱۲۹۳ خورشیدی متولد شد و در کالج آمریکایی های تهران تحصیل کرد و برای ادامه تحصیل به ایالات متحده رفت. او پس از بازگشت در اداره بی سیم مشغول به کار شد و بعد برای ادامه تحصیل به انگلستان رفت. پس از بازگشت به ارتش پیوست، و افسر رابط با مستشاران نظامی آمریکایی بود. فرزانگان سپس به عنوان وابسته نظامی ایران به ایالات متحده اعزام شد. در همین دوره، او با سازمان سیا مرتبط گشت و این سازمان در خانه ای امن در واشینگتن آموزش های ویژه ای در خصوص جاسوسی و عملیاتی که پیش روی بود به وی داد. وی پس از پایان این آموزش ها در تیر ماه ۱۳۳۲ به تهران بازگشت و به عنوان عامل اصلی سیا برای اجرای کودتا مشغول به کار شد. فرزانگان با سرهنگ جورج کارول «سرپرست نظامی سیا در عملیات کودتا» ارتباط داشت و دیگر عوامل ارتشی وابسته به آمریکا را چون سرلشکر نادر باتمانقلیچ و سرهنگ حسن اخوی و سرهنگ ولی محمد زندکریمی را وارد صحنه کرد و ملاقات آنها را با سرهنگ کارول در سفارت ایالات متحده در تهران ترتیب داد. این ملاقات ها تا ۱۷ مرداد چندین بار تکرار شد و بعضی از جلسات در منزل فرزانگان برگزار می شد. در ۲۰ مرداد ۱۳۳۲ بنابر درخواست فضل الله زاهدی از اخوی، فرزانگان با وی ملاقات کرد. در این ملاقات سه ساعته زاهدی از فرزانگان خواست تا به عنوان رابط وی و آمریکایی ها عمل کند. سرهنگ فرزانگان برای اطمینان خاطر زاهدی، باتمانقلیچ و سرهنگ زندکریمی را به دیدارش برد و او را در جریان طرح عملیات قرار دادند. آخرین جلسه بین کارول و فرزانگان و اخوی و زندکریمی ۲۴ مرداد بود که عملیات بار دیگر بررسی و اجرای عملیات موکول به امضای حکم عزل محمد مصدق و نخست وزیری فضل الله زاهدی شد. فرزانگان در همین روز به اتفاق باتمانقلیچ به منزل مصطفی مقدم نزد زاهدی رفتند. او مأمور بود که به هنگام حرکت نصیری به منزل دکتر مصدق برای ابلاغ حکم عزل، همراه با چند نظامی دیگر به اداره بی سیم بروند تا کنترل رادیو را در دست گیرند؛ ولی زاهدی از وی خواست تا در این کار عجله ای به خرج ندهد. نیمه شب ۲۵ مرداد فرزانگان، اردشیر و فضل الله زاهدی و سرتیپ هدایت الله گیلانشاه با تصور پیروزی نعمت الله نصیری راهی شهر شدند؛ ولی در میان راه اطلاع یافتند کودتا شکست خورده است. پس از شکست اولیه کودتا در نیمه شب ۲۵ مرداد ارتباط زاهدی با فرزانگان قطع نشد و برای حفظ امنیت زاهدی او به منزل برادر فرزانگان در «تپه های امانیه» منتقل شد و خود فرزانگان با دو سرهنگ دیگر حفاظت از مأمن زاهدی را برعهده گرفتند.
... [مشاهده متن کامل]
سرتیپ عباس فرزانگان در سال ۱۲۹۳ خورشیدی متولد شد و در کالج آمریکایی های تهران تحصیل کرد و برای ادامه تحصیل به ایالات متحده رفت. او پس از بازگشت در اداره بی سیم مشغول به کار شد و بعد برای ادامه تحصیل به انگلستان رفت. پس از بازگشت به ارتش پیوست، و افسر رابط با مستشاران نظامی آمریکایی بود. فرزانگان سپس به عنوان وابسته نظامی ایران به ایالات متحده اعزام شد. در همین دوره، او با سازمان سیا مرتبط گشت و این سازمان در خانه ای امن در واشینگتن آموزش های ویژه ای در خصوص جاسوسی و عملیاتی که پیش روی بود به وی داد. وی پس از پایان این آموزش ها در تیر ماه ۱۳۳۲ به تهران بازگشت و به عنوان عامل اصلی سیا برای اجرای کودتا مشغول به کار شد. فرزانگان با سرهنگ جورج کارول «سرپرست نظامی سیا در عملیات کودتا» ارتباط داشت و دیگر عوامل ارتشی وابسته به آمریکا را چون سرلشکر نادر باتمانقلیچ و سرهنگ حسن اخوی و سرهنگ ولی محمد زندکریمی را وارد صحنه کرد و ملاقات آنها را با سرهنگ کارول در سفارت ایالات متحده در تهران ترتیب داد. این ملاقات ها تا ۱۷ مرداد چندین بار تکرار شد و بعضی از جلسات در منزل فرزانگان برگزار می شد. در ۲۰ مرداد ۱۳۳۲ بنابر درخواست فضل الله زاهدی از اخوی، فرزانگان با وی ملاقات کرد. در این ملاقات سه ساعته زاهدی از فرزانگان خواست تا به عنوان رابط وی و آمریکایی ها عمل کند. سرهنگ فرزانگان برای اطمینان خاطر زاهدی، باتمانقلیچ و سرهنگ زندکریمی را به دیدارش برد و او را در جریان طرح عملیات قرار دادند. آخرین جلسه بین کارول و فرزانگان و اخوی و زندکریمی ۲۴ مرداد بود که عملیات بار دیگر بررسی و اجرای عملیات موکول به امضای حکم عزل محمد مصدق و نخست وزیری فضل الله زاهدی شد. فرزانگان در همین روز به اتفاق باتمانقلیچ به منزل مصطفی مقدم نزد زاهدی رفتند. او مأمور بود که به هنگام حرکت نصیری به منزل دکتر مصدق برای ابلاغ حکم عزل، همراه با چند نظامی دیگر به اداره بی سیم بروند تا کنترل رادیو را در دست گیرند؛ ولی زاهدی از وی خواست تا در این کار عجله ای به خرج ندهد. نیمه شب ۲۵ مرداد فرزانگان، اردشیر و فضل الله زاهدی و سرتیپ هدایت الله گیلانشاه با تصور پیروزی نعمت الله نصیری راهی شهر شدند؛ ولی در میان راه اطلاع یافتند کودتا شکست خورده است. پس از شکست اولیه کودتا در نیمه شب ۲۵ مرداد ارتباط زاهدی با فرزانگان قطع نشد و برای حفظ امنیت زاهدی او به منزل برادر فرزانگان در «تپه های امانیه» منتقل شد و خود فرزانگان با دو سرهنگ دیگر حفاظت از مأمن زاهدی را برعهده گرفتند.
... [مشاهده متن کامل]
