عباس بن سعید جوهری

[ویکی فقه] جوهری ، عباس بن سعید، ریاضی دان و اخترشناس اوایل قرن سوم در بغداد و دمشق ، او به مأمون ، خلیفه عباسی (حک: ۱۹۸ـ ۲۱۸)، نزدیک بود.
تنها گزارشهای مختصری از رصدهای نجومی جوهری ، بین سالهای ۲۱۴ و ۲۲۸ در بغداد و دمشق ، وجود دارد. جوهری سرپرستی ساخت رصدخانه شمّاسیه بغداد و ابزارهای نجومی را بر عهده داشت و در روش تسییر مجرب بود وی بر اساس رصدهایش در بغداد، زیجی تنظیم کرده بود که محمدبن ابی بکر فارسی (گ ۵۷ر) از آن نام برده است . امروزه از این زیج نسخه ای در دسترس نیست . به نوشته محمدبن ابی بکر فارسی در زیج مظفری (یا زیج ممتحَن، تألیف ح ۶۶۰)، مقدار حرکتهای خورشید و ماه که جوهری به دست آورده بود، بعدها با رصدهای عبدالکریم شروانی ، مشهور به فَهّاد، تأیید شد (گ ۵۷ پ ). ابن یونس و قفطی از شرکت داشتن جوهری در رصدهای نجومی ، به همراه چند تن از منجمان معاصرش ، یحیی بن ابی منصور ، سَنَد بن علی ، خالدبن عبدالملک مَروروذی و علی بن عیسی ، خبر داده اند. رصدهای این گروه از نخستین رصدها در دوره اسلامی به شمار می آید.
آثارنجومی جوهری
از آثار نجومی جوهری فقط نسخه ای از رساله کلام فی معرفه بُعدالشمس عن مرکزالارض در بیروت موجود است .
سایر آثار جوهری
به نوشته ابن ندیم ، جوهری به هندسه هم می پرداخت و دو کتاب در این باره تألیف کرد: کتاب تفسیر کتاب اقلیدس ، و کتاب الاَشکال الّتی زادَها فی المقاله الاولی من اقلیدس . ظاهراً این دو اثر از بین رفته اند و فقط دو بخش از شرحهای جوهری بر اصول اقلیدس در دسترس است .
← شرح جوهری بر اصل موضوع توازی اقلیدس
...