عام الوفود

[ویکی فقه] منظور از عام الوفود، سال هیئت ها و نمایندگان مذاهب و ملل مختلف است که در سال نهم هجری به خدمت پیامبر می رسیدند و در مورد مسایل مختلف با یکدیگر بحث و گفتگو می کردند.
از حوادث بسیار مهم سال نهم آن است که قبائل عرب پس از فتح مکه، فوج فوج اسلام را قبول کرده و به دین خدا داخل شدند و بدین طریق جزیرة العرب یک پارچه شد و جنگ ها و درگیری ها به صلح و آرامش مبدل گردید. طبرسی در اعلام الوری و ابن هشام در سیره گفته اند: چون قبیله ثقیف (اهل طائف)، مسلمان شدند، قبائل فوج نمایندگان خویش را به مدینه فرستاده و داخل دین مبین اسلام شدند. یعقوبی در تاریخ خود از بیست و شش قبیله نام می برد که رؤسای آنها با گروهی به مدینه آمدند. سال نهم هجری به دلیل کثرت هیئت ها و گروه هایی که برای اسلام آوردن به مدینه و نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) می آمدند به "سنة الوفود" معروف شده است، وفود در لغت به معنای نمایندگان و کسانی است که بر امیری وارد می شوند، لذا سنة الوفود هم به معنای سال هیئت ها است. در ادامه به تعدادی از این هیئات و نمایندگان و وقایع مربوط به آنها اشاره می کنیم:
نمایندگان مرة
گفته شده که به هنگام بازگشت پیامبر از تبوک فرستاده های بنی مرة نزد پیامبر رسیدند که سیزده نفر بودند و در راس آنها حارث بن عوف بوده است. پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) از آنها درباره اوضاع شهرشان سوال نمود و آنها در پاسخ از خشکسالی و قحطی که بلادشان را فرا گرفته، گفتند و از پیامبر خواستند که برایشان دعا کند و حضرت در حق ایشان دعا نمود و به هر کدام ده اوقیه (هر اوقیه معادل چهل درهم است) و به «حارث» دوازده اوقیه نقره هدیه داد و هنگامی که به شهرشان بازگشتند متوجه شدند که در آنجا باران آمده و بعد از سوال از زمان باران فهمیدند که در همان روزی که حضرت برایشان دعا نمود باران باریده است.
نمایندگان فزاره
رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) در سال نهم هجرت از جنگ تبوک مراجعت فرمود، نمایندگان فزاره که حدود ده نفر بودند به حضورش رسیدند، از جمله کسانی که همراه ایشان بودند، خارجة بن حصن است و حز بن قیس بن حصن که از همه کوچکتر بود. ایشان سوار بر شتران بسیار لاغر بودند و همگی مسلمان شدند. پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) از چگونگی کشاورزی در سرزمین های ایشان پرسید. از آن میان یکی گفت: سرزمین های ما خشک شد و دام های ما تلف گردیده و زن و فرزندمان گرسنه ماندند، لطفا برای ما دعا بفرمایید. پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) به منبر رفت و ضمن دعا کردن چنین عرض کرد: پروردگارا، سرزمین ها و چهارپایان را سیراب فرما و رحمت خود را گسترده کن، و سرزمین مرده ات را دوباره زنده فرما. پروردگارا، بارانی سودمند و گوارا و سبز کننده و پیوسته و سریع و سود بخش بدون زیان بر ما فرو فرست. خدایا، باران رحمت عنایت فرما نه باران عذاب که ویران گر و غرق کننده و از بین برنده است. خدایا، بر ما باران فرو فرست و ما را بر دشمنان پیروز گردان. باران شروع شد و تا شش روز آسمان دیده نمی شد. آنگاه پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) دوباره به منبر رفت و دعا کرد و عرضه داشت: پروردگارا، این باران بر اطراف ما، بیشه زارها و ارتفاعات و مسیرها و بن درختان فرو ریزد نه بر ما. گوید، آسمان مدینه صاف و پاکیزه شد همچون جامه ای که شسته شود.
نمایندگان بنی اسد
...