[ویکی نور] ملااسماعیل اسفراینی رویینی(-1288ق) معروف به عارف بجنوردی، از عالمان و دانشمندان شیعی دوران قاجار است. از زندگی این دانشمند گران مایه اطلاع چندان زیادی در دست نیست.
از تحقیقاتی که درباره اسفراین (موطن عارف) و دانشمندان آن سرزمین، توسط برخی از محققان صورت پذیرفته است، چنین بر می آید که بین سال های 1222 و 1220 قمری در عهد قاجار و مقارن با سلطنت فتح علی شاه، دو تن از ملّاهای وجه آباد شهریاری به نام های ملّا قربان علی و ملّا صفر علی به اسفراین آمده، نخست در روستای أتیمز رحل اقامت می افکنند. ملّا صفر علی برای سکونت دائمی خود، روستای سرخ قلعه «سرخ چشمه» در دره اردغان بیدواز را انتخاب کرده، و ملّا قربان علی ساکن روستای روئین می شود.
ملّا قربان علی دارای چهار پسر و یک دختر به نام های ملّا اسماعیل، ملّا عبد المجید ، ملّا عبد الرحیم، رضا سرّ العیان و حاجیه بی بی خانم بوده است.
ملا اسماعیل یکی از شاگردان ممتاز مرحوم حاج ملا هادی سبزواری است .وی جامع معقول و منقول بود. عارف بجنوردی، ایّامی که حکیم سبزواری در مشهد تدریس می کرد، مدّت چند سال به درس او حاضر شده است.
سؤالات ملّا اسماعیل عارف از حکیم، مفصل ترین سؤال ها است و حکیم نیز به این مسائل، مفصل جواب داده است. ملّا اسماعیل مدّتی در مشهد و مدّتی در بجنورد اقامت داشت.حکیم سبزواری، او را شاگرد خطاب نمی کند. فقط در یک جا از او به «قرة عینی» تعبیر نموده است و به او اهمیت زیادی داده و مورد توجه حکیم بوده است.
ملّا اسماعیل به چند لقب شهرت یافته است. گاه او را اسفراینی خوانده اند، از آن رو که ساکن اسفراین بوده است، که بهترین شاهد بر این شهرت، کلام خود عارف در آغاز این رساله (انوار العرفان) است. او به روئینی نیز اشتهار داشته، به این علت که خاستگاه اصلی اش روستای روئین از توابع اسفراین بوده است، همان روستایی که پدرش، ملّا قربان علی آن جا را برای سکونت برگزید. او به لقب بجنوردی نیز خوانده شده است، به علت مجاورت اسفراین با بجنورد و فراگیری نام بجنورد بر مناطقی از شهر اسفراین، و شاید این عنوان، بیش از دیگر عناوین، در شهرت ملّا اسماعیل تأثیر داشته است.
از تحقیقاتی که درباره اسفراین (موطن عارف) و دانشمندان آن سرزمین، توسط برخی از محققان صورت پذیرفته است، چنین بر می آید که بین سال های 1222 و 1220 قمری در عهد قاجار و مقارن با سلطنت فتح علی شاه، دو تن از ملّاهای وجه آباد شهریاری به نام های ملّا قربان علی و ملّا صفر علی به اسفراین آمده، نخست در روستای أتیمز رحل اقامت می افکنند. ملّا صفر علی برای سکونت دائمی خود، روستای سرخ قلعه «سرخ چشمه» در دره اردغان بیدواز را انتخاب کرده، و ملّا قربان علی ساکن روستای روئین می شود.
ملّا قربان علی دارای چهار پسر و یک دختر به نام های ملّا اسماعیل، ملّا عبد المجید ، ملّا عبد الرحیم، رضا سرّ العیان و حاجیه بی بی خانم بوده است.
ملا اسماعیل یکی از شاگردان ممتاز مرحوم حاج ملا هادی سبزواری است .وی جامع معقول و منقول بود. عارف بجنوردی، ایّامی که حکیم سبزواری در مشهد تدریس می کرد، مدّت چند سال به درس او حاضر شده است.
سؤالات ملّا اسماعیل عارف از حکیم، مفصل ترین سؤال ها است و حکیم نیز به این مسائل، مفصل جواب داده است. ملّا اسماعیل مدّتی در مشهد و مدّتی در بجنورد اقامت داشت.حکیم سبزواری، او را شاگرد خطاب نمی کند. فقط در یک جا از او به «قرة عینی» تعبیر نموده است و به او اهمیت زیادی داده و مورد توجه حکیم بوده است.
ملّا اسماعیل به چند لقب شهرت یافته است. گاه او را اسفراینی خوانده اند، از آن رو که ساکن اسفراین بوده است، که بهترین شاهد بر این شهرت، کلام خود عارف در آغاز این رساله (انوار العرفان) است. او به روئینی نیز اشتهار داشته، به این علت که خاستگاه اصلی اش روستای روئین از توابع اسفراین بوده است، همان روستایی که پدرش، ملّا قربان علی آن جا را برای سکونت برگزید. او به لقب بجنوردی نیز خوانده شده است، به علت مجاورت اسفراین با بجنورد و فراگیری نام بجنورد بر مناطقی از شهر اسفراین، و شاید این عنوان، بیش از دیگر عناوین، در شهرت ملّا اسماعیل تأثیر داشته است.
wikinoor: عارف_اسفراینی،_اسماعیل_بن_قربانعلی