عادل آقا. عادل آقا ( ـ سلطانیه ۷۸۸ق)
(معروف به: ساری عادل یا سارغ عادل یعنی عادل زرد چهره) از امرای ایرانی در روزگار فرمانروایی جلایریان. در عهد سلیمان اتابک اویس جلایری مسئول اسلحه خانۀ بغداد بود. هنگامی که اویس حکومت عراق عجم را به پسرش شیخ حسین داد، عادل آقا را به نیابت او برگزید. در ۷۷۲ق که اویس امیرولی، فرمانروای مازندران و گرگان، را از ری بیرون راند، حکومت آن را به یکی از امرای خود به نام قتلغ شاه داد. اما دو سال بعد که قتلغ شاه درگذشت، عادل آقا را به جای او منصوب کرد. عادل آقا در پادشاهی حسین بن اویس جلایری از امرای فرمان گزار او بود. در بهار ۷۷۸ق، که سلطان حسین در چمن اوجان به سر می برد، عادل آقا به خدمت او شتافت، اما چون گروهی از امرای سپاه جلایری، قدرت و نفوذ او را برنمی تابیدند به سلطانیه بازگشت و شاه منصور مظفری را که به او پناهنده بود به حکومت همدان برداشت. چون امرای حسین جلایری سر به شورش برداشتند، سلطان حسین از عادل آقا یاری جست. به دستور عادل آقا، شاه منصور مظفری در نزدیکی کردستان امرای سرکش را شکست داد و دستگیر کرد و به سلطانیه نزد عادل آقا فرستاد و او نیز به فرمان سلطان حسین همۀ آن امرا را کشت. در ۷۸۲ق، که سلطان حسین برای فرونشاندن شورش برادرش، شیخ علی ایلکانی، به بغداد رفت عادل آقا وی را در این سفر همراهی کرد و چون شیخ علی به خوزستان گریخت وی درپی او به آن جا رفت و وی را به اطاعت از برادرش واداشت. اما در بازگشت از خوزستان چون از سلطان حسین رنجیده بود به سلطانیه رفت. در ۷۸۴ق که سلطان حسین را برادرش سلطان احمد کشت عادل آقا برادر دیگر وی بایزید را، که از بیم سلطان احمد از تبریز گریخته و به سلطانیه نزد او رفته بود، به پادشاهی رساند. وی برای جنگ با سلطان احمد راهی تبریز شد. اما چون گروهی از امرای سپاه او به سلطان احمد پیوستند به سلطانیه بازگشت. عادل آقا خواجه علی بادک، حاکم شاه شجاع مظفری در شوشتر، و شیخ علی را، که پس از مرگ برادر به بغداد رفته و در آن جا حکومت یافته بود، به مخالفت با سلطان احمد برانگیخت. سپاهیانی که از بغداد آمدند سلطان احمد را شکست دادند و او از راه خوی به نخجوان گریخت. عادل آقا پس از آن تا آمدن تیمور گورکان درگیر کشاکش با امرای جلایری بود و یک چند نیز در شیراز نزد شاه شجاع مظفری به سر برد. چون تیمور به ایران آمد عادل آقا در حدود نهاوند به خدمت او پیوست و تیمور نیز حکومت عراق عجم را به او سپرد، اما پس از چندی که نافرمانی آغاز کرد به دستور تیمور دیواری را در سلطانیه بر سر او فروریختند و به هلاکتش رساندند.
(معروف به: ساری عادل یا سارغ عادل یعنی عادل زرد چهره) از امرای ایرانی در روزگار فرمانروایی جلایریان. در عهد سلیمان اتابک اویس جلایری مسئول اسلحه خانۀ بغداد بود. هنگامی که اویس حکومت عراق عجم را به پسرش شیخ حسین داد، عادل آقا را به نیابت او برگزید. در ۷۷۲ق که اویس امیرولی، فرمانروای مازندران و گرگان، را از ری بیرون راند، حکومت آن را به یکی از امرای خود به نام قتلغ شاه داد. اما دو سال بعد که قتلغ شاه درگذشت، عادل آقا را به جای او منصوب کرد. عادل آقا در پادشاهی حسین بن اویس جلایری از امرای فرمان گزار او بود. در بهار ۷۷۸ق، که سلطان حسین در چمن اوجان به سر می برد، عادل آقا به خدمت او شتافت، اما چون گروهی از امرای سپاه جلایری، قدرت و نفوذ او را برنمی تابیدند به سلطانیه بازگشت و شاه منصور مظفری را که به او پناهنده بود به حکومت همدان برداشت. چون امرای حسین جلایری سر به شورش برداشتند، سلطان حسین از عادل آقا یاری جست. به دستور عادل آقا، شاه منصور مظفری در نزدیکی کردستان امرای سرکش را شکست داد و دستگیر کرد و به سلطانیه نزد عادل آقا فرستاد و او نیز به فرمان سلطان حسین همۀ آن امرا را کشت. در ۷۸۲ق، که سلطان حسین برای فرونشاندن شورش برادرش، شیخ علی ایلکانی، به بغداد رفت عادل آقا وی را در این سفر همراهی کرد و چون شیخ علی به خوزستان گریخت وی درپی او به آن جا رفت و وی را به اطاعت از برادرش واداشت. اما در بازگشت از خوزستان چون از سلطان حسین رنجیده بود به سلطانیه رفت. در ۷۸۴ق که سلطان حسین را برادرش سلطان احمد کشت عادل آقا برادر دیگر وی بایزید را، که از بیم سلطان احمد از تبریز گریخته و به سلطانیه نزد او رفته بود، به پادشاهی رساند. وی برای جنگ با سلطان احمد راهی تبریز شد. اما چون گروهی از امرای سپاه او به سلطان احمد پیوستند به سلطانیه بازگشت. عادل آقا خواجه علی بادک، حاکم شاه شجاع مظفری در شوشتر، و شیخ علی را، که پس از مرگ برادر به بغداد رفته و در آن جا حکومت یافته بود، به مخالفت با سلطان احمد برانگیخت. سپاهیانی که از بغداد آمدند سلطان احمد را شکست دادند و او از راه خوی به نخجوان گریخت. عادل آقا پس از آن تا آمدن تیمور گورکان درگیر کشاکش با امرای جلایری بود و یک چند نیز در شیراز نزد شاه شجاع مظفری به سر برد. چون تیمور به ایران آمد عادل آقا در حدود نهاوند به خدمت او پیوست و تیمور نیز حکومت عراق عجم را به او سپرد، اما پس از چندی که نافرمانی آغاز کرد به دستور تیمور دیواری را در سلطانیه بر سر او فروریختند و به هلاکتش رساندند.
wikijoo: عادل_آقا