ظفرنامه یزدی

ظَفَرنامۀ یزدی
کتابی به فارسی دربارۀ فتوحات تیمور از شرف الدّین علی یزدی ( ـ۸۵۸ق). این اثر از تاریخ های عمومی و مهم ایران است . مؤلف علاوه بر تاریخ مفصل ایران در قرن ۸ و ۹ق به اوضاع سیاسی و تشکیلات حکومتی هندوستان ، افغانستان ، ماوراءِالنَّهر، ترکستان ایران ، گرجستان ، روسیه و... پرداخته است . این اثر برخلاف ظفرنامۀ شامی بسیار مفصل و مطول بوده و جزئیات اجتماعی مردم سرزمین های مختلف را به تفضیل ضبط کرده است . گرچه کتاب که تاریخ اتمام آن در ۸۲۸ق بود. دربارۀ فتوحات تیمور است ، مؤلف داستان های مقاومت و دلاوری خراسانیان ، گیلانیان ، یزدیان و... را که «هر کجا گماشتگان تیمور را می یافتند به قتل می رساندند»، بیان کرده است . نثر کتاب به شیوۀ جهانگشای جوینی است . ملک الشعرای بهار، مؤلف را احیاکنندۀ نثر فنی می داند و معتقد است که منشیان و مترسلان به تقلید از این کتاب به سبک قدیم روی آوردند. مؤلف بی اشاره و ذکر نام ، در موارد بسیاری از ظفرنامۀ شامی استفاده کرده است . ظفرنامه مرجع بسیاری از کتاب های تاریخی بعد از خود بوده و مورخان بعدی، مانند صاحب روضةالصفا و حبیب السیر، با حذف یا اصلاح به نقل عبارات آن پرداخته اند و در دورۀ صفویه این کتاب اسباب دست بیشتر منشیان و مترسلان بوده است. این اثر به زبان های ترکی ، فرانسه و انگلیسی ترجمه شده است . ذیلی نیز بر این اثر تاج الدین سلمانی که شامل وقایع دورۀ سلطنت شاهرخ والغ بیک بوده (۸۰۷ تا ۸۱۳ق) نوشته است . ظفرنامه به کوشش محمد عباسی به چاپ رسیده است (تهران ، ۱۳۳۶ش ).