ظروف مرتبطه

ظروف مرتبطه ( آوندهای پیوسته ) به ظروفی گفته می شود که از بخش زیرین به توسط مجرایی به یکدیگر متصل باشند به گونه ای که چون در یکی مایعی بریزند به دیگر ظروف درآید و با وجود اختلاف شکل آنان، مایع در همگی به یک سطح قرار گیرد.
قانون ظروف مرتبطه می گوید: دو ظرف مجزای حاوی مایعات، تا زمانی که از هم جدا و بی ارتباط باشند، می توانند در دو ارتفاع مختلف قرار گیرند؛ اما، به محض آنکه این دو ظرف را با لوله ای بهم وصل کنیم، محتوای ظرفی که در ارتفاع بالاتر قرار دارد شروع به حرکت به سوی ظرف پائین تر کرده و سطح مایع موجود در ظرف کم ارتفاع تر را بالا می برد، و این جریان آنقدر ادامه می یابد تا مایعات داخل هر دو ظرف هم سطح شوند.
اگر دو مایع مخلوط نشدنی با وزن مخصوص متفاوت را در دوظرفی که به هم مرتبطند بریزیم سطوح آزاد مایع در دو ظرف یکسان نبوده و ارتفاع آن ها با عکس جرم مخصوصشان متناسب خواهد بود.
ما هنگام آشامیدن قفسه سینه را باز می کنیم و با این عمل هوای داخل دهان را رقیق می کنیم. قانون مبتنی بر این قضیه این است: «مایع، تحت فشار هوای خارج، به جایی رانده می شود که فشار هوا کمتر است. » این همان قانونی است که طی آن اگر هوای بالای یکی از ظروف مرتبطه پر از مایع را رقیق کنیم، صورت می گیرد، یعنی مایع درون این ظرف تحت فشار جو بالا خواهد آمد. به همین دلیل است که مایع وارد دهان ما می شود. اما اگر بطری را به دهان خود کاملاً بگیرید. به هیچ وجه نمی توانید آب داخل آن را به دهانتان بکشید، زیرا فشار هوا در دهان شما و در بالای آب، مساوی است. به این ترتیب، اگر بخواهیم دقیقتر توضیح دهیم، باید بگوییم، در عمل نوشیدن، نه فقط دهان، بلکه ریه ها نیز شرکت می ورزند، زیرا علت آنکه مایع به دهان ما می رود، باز شدن ریه ها است. [ ۱]
قدیمی ترین و مهمترین سازه تاریخی آبی ایران به نام تصفیه خانه چغازنبیل در شهرستان شوش و در کنار زیگورات چغازنبیل قرار دارد. در این تصفیه خانه با استفاده از قانون فیزیکی ظروف مرتبطه و مصالحی مناسب شامل قیر و و آجر و سطوح شیب دار که هم اینک نیز در تصفیه خانه های جهان استفاده می شود آبی را که از رودخانه کرخه در ۴۵ کیلومتری آن کشیده بودند ( کانال روباز ) تصفیه می کرد. [ ۲]
شلنگ تراز یکی از ابزارهای مهندسین عمران در حوزه اجرایی می باشد که با کمک آن اختلاف ارتفاع بین سطوح را اندازه گیری می کنند.