طیف سنجی پراش انرژی پرتو ایکس ( EDS یا EDX ) یک روش تحلیلی است که برای تجزیه و تحلیل ساختاری، یا خصوصیات شیمیایی یک نمونه به کار می رود. این روش به بررسی بر هم کنش، بین یک منبع برانگیختگی پرتو ایکس و یک نمونه، متکی است. قابلیت های توصیفی این روش به طور کلی بر اساس این اصل کلی است که هر عنصر دارای یک ساختار اتمی منحصربه فرد است که مجموعهٔ منحصربه فردی از قله ها ( peaks ) را در طیف پرتو ایکس آن ممکن می سازد. [ ۲] برای برانگیختن انتشار پرتو ایکسِ مشخصه از یک نمونه، یک دسته پرتوی پر انرژی از ذرات باردار مانند الکترون یا پروتون، یا یک دسته پرتو ایکس به نمونهٔ در حال مطالعه متمرکز می شود. یک اتم در درون نمونهٔ در حالت استراحت، شامل الکترونهای حالت پایه ( یا برانگیخته نشده ) در سطوح گسستهٔ انرژی یا لایه های الکترون متصل به هسته است. پرتو اعمال شده ممکن است یک الکترون در پوستهٔ درونی را تحریک کند و آن را از پوسته خارج سازد، در حالی که باعث ایجاد یک حفره الکترونی در مکان پیشین الکترون می شود. سپس یک الکترون با انرژی بالاتر از یک لایهٔ بیرونی، حفره را پر می کند و تفاوت انرژی بین لایهٔ پر انرژی و لایهٔ کم انرژی می تواند به شکل پرتو ایکس آزاد شود. تعداد و انرژی پرتوهای ایکس ساطع شده از یک نمونه را می توان به کمک یک طیف سنج پراش انرژی اندازه گیری کرد. از آنجا که انرژی پرتوهای ایکس بیانگر اختلاف انرژی بین دو لایه و همچنین ساختار اتمی عنصری است که از آن ساطع شده اند، و امکان اندازه گیری ترکیب عناصر نمونه را می دهد. [ ۲]
تجهیزات این روش، انرژی و تعداد پرتوهای ایکس ساطع شده را می سنجد.
چهار عضو اصلی مجموعهٔ ای دی اس عبارتند از:
• منبع برانگیختگی ( دسته الکترون یا دسته پرتو ایکس )
• آشکارساز پرتو ایکس
• پردازندهٔ پالس
• تحلیل گر[ نیازمند منبع]
برانگیزش پرتو الکترون در میکروسکوپ الکترونی، میکروسکوپ الکترونی روبشی ( SEM ) و میکروسکوپ های اسکن انتقال الکترونی ( STEM ) به کار می رود. برانگیزش پرتو ایکس در طیف سنج های فلوئورسانس پرتو ایکس ( XRF ) مورد استفاده قرار می گیرد. یک آشکارساز برای تبدیل انرژی پرتو ایکس به سیگنال های ولتاژ استفاده می شود؛ این اطلاعات به پردازنده پالس فرستاده می شود که سیگنال ها را اندازه گیری می کند و آن ها را برای تحلیل و نمایش داده ها به تحلیل گر انتقال می دهد. رایج ترین نوع آشکارساز در حال حاضر آشکارساز سیلیسیم ( لیتیم ) می باشد که با نیتروژن مایع به دمای بسیار پایین سرد شده است؛ هرچند سیستم های جدیدتر معمولاً با آشکارسازهای سیلیکونی رانشی ( SDD ) با سیستم خنک کننده پلتیر ( Peltier ) تجهیز شده است.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفتجهیزات این روش، انرژی و تعداد پرتوهای ایکس ساطع شده را می سنجد.
چهار عضو اصلی مجموعهٔ ای دی اس عبارتند از:
• منبع برانگیختگی ( دسته الکترون یا دسته پرتو ایکس )
• آشکارساز پرتو ایکس
• پردازندهٔ پالس
• تحلیل گر[ نیازمند منبع]
برانگیزش پرتو الکترون در میکروسکوپ الکترونی، میکروسکوپ الکترونی روبشی ( SEM ) و میکروسکوپ های اسکن انتقال الکترونی ( STEM ) به کار می رود. برانگیزش پرتو ایکس در طیف سنج های فلوئورسانس پرتو ایکس ( XRF ) مورد استفاده قرار می گیرد. یک آشکارساز برای تبدیل انرژی پرتو ایکس به سیگنال های ولتاژ استفاده می شود؛ این اطلاعات به پردازنده پالس فرستاده می شود که سیگنال ها را اندازه گیری می کند و آن ها را برای تحلیل و نمایش داده ها به تحلیل گر انتقال می دهد. رایج ترین نوع آشکارساز در حال حاضر آشکارساز سیلیسیم ( لیتیم ) می باشد که با نیتروژن مایع به دمای بسیار پایین سرد شده است؛ هرچند سیستم های جدیدتر معمولاً با آشکارسازهای سیلیکونی رانشی ( SDD ) با سیستم خنک کننده پلتیر ( Peltier ) تجهیز شده است.
