طومار نقالی

طومار نقّالی
نسخه هایی خطی از قصه هایی که نقالان می خوانند. این نسخه ها اغلب بدخط و پراشتباه بودند. ناسخان این طومارها همان نقالان اند که با سواد اندکِ خود قصه ها را به طومارها می نوشتند. یافتن نسخۀ اصلی طومار، حتی در میان خود نقالان سخت دشوار است. برخی نقالان که خود همان اندک سواد را نیز نداشته اند، از روی نسخه های دیگر استنساخ کرده اند و باری از همین روست که شماری از طومارها کاملاً با هم یکی اند. در این میان کسانی نیز بوده اند که اگر قریحۀ نقّالی نداشته اند، به استنساخ و حتی روایت قصه ها پرداخته اند. جماعت مستنسخ را در عصر حاضر به ویژه می توان در میان کارمندان ادارات دولتی یافت که دست کم به واسطۀ خط خوش تر بر فایدۀ طومارهای متأخرتر افزوده اند. در تاریخ نقالی نام طومارنویسان مشهوری نیز به چشم می خورد که ذهنی خلاق تر داشته اند و شماری از معتبرترین طومارها را پس از مطالعۀ فراوان و به آب و تابی گزاف تر پدید آورده اند، که از این سلسله نام هایی چون ابوطاهر طرسوسی، محمد بیغمی، منوچهر حکیم راوی اسکندرنامه در عهد صفویان، ملّا علی شکرریز راوی رموز حمزه، صدقة بن ابی القاسم شیرازی راوی سمک عیار در قرن ۶ق برجای مانده است. از طومارنویسان متأخر نیز می توان حاج حسین بابا، متخلص به مشکین، را نام برد.